Το φάντασμα του εμφυλίου πλανάται πάλι πάνω από τη Β. Ιρλανδία

Εδώ και μερικές εβδομάδες, ένα φάντασμα πλανάται πάνω από το Μπέλφαστ: Το φάντασμα της κατάρρευσης της «Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής» και του ξεσπάσματος μιας σοβαρής πολιτικής κρίσης και, ενδεχομένως, ενός νέου γύρου στον εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα σε «Ενωτικούς» και «Ρεπουμπλικάνους».

Η συμφωνία που υπέγραψαν Λονδίνο και Βρυξέλλες για το Brexit και το συνοδευτικό πρωτόκολλο που αφορά το καθεστώς της Βόρειας Ιρλανδίας προβάλλεται ως η αιτία της διαφαινόμενης ρήξης. Κυρίως δε από το – κατά βάση προτεσταντικό – στρατόπεδο των «Ενωτικών», που υποστηρίζουν την παραμονή στην κυριαρχία του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αυτοί, άλλωστε, μέσω της πολιτικής τους «ομπρέλας» LCC (Loyalist Communities Coyncil), που εκπροσωπεί τουλάχιστον τρεις από τις παραστρατιωτικές τους οργανώσεις, έκαναν το βήμα που προκάλεσε την κρίση: Ήραν, στις αρχές Μαρτίου, την εμπιστοσύνη τους στη «Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής» – η οποία έθεσε τέλος στον εμφύλιο, οδήγησε στη συγκρότηση αντιπροσωπευτικής κυβέρνησης και πήρε το όνομά της από την ημέρα που υπογράφηκε, το 1998.

Αιτία ή αφορμή;

Οι λόγοι τους οποίους επικαλέστηκαν παραπέμπουν απευθείας στη διαμάχη ΕΕ και Βρετανίας, η οποία τις τελευταίες ημέρες έχει επεκταθεί και στο θέμα των εμβολίων. Κι αυτό διότι μετά τη μονομερή απόφαση του Μπόρις Τζόνσον να παρατείνει το καθεστώς προσαρμογής για τις επιχειρήσεις της Βορείου Ιρλανδίας και να μην επιβάλλει τελωνειακούς ελέγχους στη θαλάσσια ζώνη που την ενώνει με την υπόλοιπη Βρετανία, η Κομισιόν απείλησε με αντίποινα.

Το επιχείρημα που προέβαλλε είναι ότι θα κάνει οτιδήποτε απαιτείται προκειμένου να μην υπάρξει η «κερκόπορτα» που θα επιτρέψει την είσοδο βρετανικών προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά. Άφησε δε να εννοηθεί ότι θα κλείσει η ίδια τα χερσαία σύνορα που ενώνουν τη Βόρεια Ιρλανδία με την Ιρλανδία – τα οποία, βάσει της συμφωνίας του 1998, πρέπει να παραμένουν ανοιχτά.

Μήπως, όμως, η κόντρα αυτή δεν αποτελεί την αιτία, αλλά είναι απλώς η κατάλληλη αφορμή για να έρθει πάλι στην επιφάνεια ένα θέμα που ποτέ δεν διευθετήθηκε οριστικά; Μήπως, με άλλα λόγια, οι «Ενωτικοί» θεωρούν ότι αυτή είναι η ευκαιρία τους για να ακυρώσουν και τη συμφωνία Αγγλίας-Ιρλανδίας του 1985, η οποία έδινε δικαίωμα στο Δουβλίνο να έχει λόγο στα πολιτικά δρώμενα στο Μπέλφαστ – ενώ από την άλλη, οι – κατά βάση καθολικοί – Ρεπουμπλικάνοι (όπως το Σιν Φέιν και ο IRA) βλέπουν στις εξελίξεις τη δυνατότητα να προβάλλουν εκ νέου το αίτημα της ενιαίας Ιρλανδίας;

«Παρακαλώ, μην υποτιμάτε την ισχύ των αισθημάτων μας σε αυτό το θέμα, σε ολόκληρη την οικογένεια των Ενωτικών (…) Εάν εσείς είτε η ΕΕ δεν είστε έτοιμοι να τιμήσετε το σύνολο της συμφωνίας τότε θα είστε υπεύθυνοι για την οριστική κατάρρευση της συμφωνίας», αναφέρει η επιστολή του LCC προς τον Μπόρις Τζόνσον και τον πρωθυπουργό της Ιρλανδίας, Μίκαελ Μάρτιν.

«Θα ανοίξετε το Κουτί της Πανδώρας»

Επανερχόμενος, με συνέντευξή του στο Reuters, ο πρόεδρος του LCC, Ντέιβιντ Κάμπελ – ο οποίος βρίσκεται σε επαφή και με την πρωθυπουργό της Β. Ιρλανδίας και ηγέτη του DUP, Αρλέν Φόστερ – τονίζει πως εάν δεν υπάρξει μια αποδεκτή λύση και αλλαγή του πρωτοκόλλου για τη Β. Ιρλανδία στη συμφωνία του Brexit μέσα από διαπραγματεύσεις, τότε «θα ανοίξει το Κουτί της Πανδώρας, που οδηγεί σε έντονες διαμαρτυρίες, σε πτώση της κυβέρνησης και στη συνέχεια σε μια σοβαρή πολιτική κρίση».

Ούτε το Σιν Φέιν αφήνει, όμως, την ευκαιρία να πάει χαμένη. Για του λόγου το αληθές, ενόψει της εθνικής εορτής της Ιρλανδίας – την περασμένη Τετάρτη, 17 Μαρτίου – προχώρησε σε διαφημιστική καμπάνια στις ΗΠΑ (που έχουν άμεση εμπλοκή με τη συμφωνία του 1998 και στενότατους δεσμούς με την Ιρλανδία) για την προώθηση της υπόθεσης της επανένωσης. Υποστήριξαν, μάλιστα, τη διεξαγωγή σχετικού δημοψηφίσματος – κάτι που, όπως είναι γνωστό, διεκδικούν αυτή την περίοδο και οι Σκοτσέζοι εθνικιστές.

Ανησυχία στις ΗΠΑ

Η υπόθεση δεν φαίνεται να έχει καλό τέλος. Αυτό φαίνεται πως έχει συνειδητοποιήσει και η Ουάσιγκτον, η οποία διαμήνυσε ήδη στο Λονδίνο να ξεχάσει την υπογραφή εμπορικής συμφωνίας εάν δεν φροντίσει να τηρήσει και τις δύο συμφωνίες – τόσο αυτή με την ΕΕ για το Brexit όσο και εκείνη της «Μεγάλης Παρασκευής». Αυτό, όμως, μοιάζει σαν την προσπάθεια να τετραγωνιστεί ο κύκλος…