Λίνα Τσαλταμπάση: Η πρώτη γυναίκα που κατήγγειλε τον καθηγητή του ΑΠΘ για σεξουαλική παρενόχληση

Η δημόσια και γενναία εξομολόγηση της Σοφίας Μπεκατώρου, πήρε για πρώτη φορά στην Ελλάδα τις διαστάσεις που έπρεπε κι ο ασκός του Aιόλου άνοιξε. Με την δις Ολυμπιονίκη ως σημαιοφόρο του ελληνικού #metoo, σωρεία καταγγελιών ακολούθησαν από γυναίκες που για χρόνια είχαν θάψει βαθιά μέσα τους τη δικιά τους πληγή. Ο χώρος του αθλητισμού, ο χώρος του θεάτρου, ο χώρος των Πανεπιστημίων, είχαν ιστορίες που τώρα πρέπει να βρουν το φως, γιατί τώρα, πιο πολύ από ποτέ, η φωνή των γυναικών είναι πιο δυνατή.

Η πρόεδρος  του Συνδέσμου Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδος, Λίνα Τσαλταμπάση μίλησε στο Marie Claire  για το δικό της περιστατικό σεξουαλικής παρενόχλησης από καθηγητή του ΑΠΘ, στο τμήμα Γεωολογίας, τον τρόπο που το διαχειρίστηκε, για τις δομές που χρειάζονται οι γυναίκες που δέχονται σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση, καθώς και για τις δράσεις του ΣΕΓΕ στην ανάπτυξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας, που τώρα περισσότερο από ποτέ, μετράει τις πληγές από την διασπορά του κορωνοϊού και τα συνεχόμενα lockdowns.

«Το δικό μου περιστατικό έγινε στο Γεωλογικό τμήμα, στο ΑΠΘ. Υπήρξε μια έντονη πίεση από τον καθηγητή να τον επισκεφθώ στον προσωπικό του χώρο, με ξεκάθαρα υπονοούμενα ότι για να περάσω το μάθημα, θα έπρεπε να βρεθώ ιδιαιτέρως μαζί του. Η διαφορά και το μήνυμα που ήθελα να περάσω, γι’ αυτό άλλωστε ενεπλάκην σε όλη αυτήν την υπόθεση, είναι ότι εγώ το διαχειρίστηκα αρκετά διαφορετικά από τις άλλες συναδέλφους μου.

Τον αντιμετώπισα εξίσου επιθετικά στις κινήσεις του, έδωσα τεράστια διάσταση στο τμήμα τόσο ενημερώνοντας πάρα πολλούς καθηγητές όσο και τους συμφοιτητές μου, δημιουργήθηκε μάλιστα δημοσίως και κάποιος καυγάς ανάμεσα μας με επίκεντρο αυτό το θέμα. Έκανα όλες τις διαδικασίες που μπορούσα τυπικά, αλλά και άτυπα μη σιωπώντας, και ενημέρωσα το οικογενειακό μου περιβάλλον, οι οποίοι κατευθείαν με στήριξαν και μου είπαν ότι δεν έχω να φοβάμαι τίποτα, ότι δεν απασχολεί κανέναν αν θα πάρω ή όχι πτυχίο, αλλά να είμαι εγώ καλά και να μην αισθάνομαι ότι απειλούμαι από κανέναν.»

Η Λίνα Τσαλταμπάση δεν παρέλειψε να τονίσει την σημασία που έχει η στήριξη του οικογενειακού περιβάλλοντος, αλλά και το πώς το τραύμα μετασχηματίζεται σε μάθημα.

«Εμένα προσωπικά δεν μου άφησε κάποιο τραύμα, θα έλεγα ότι περισσότερο μου έδωσε ένα μάθημα, ότι ακόμα και σε ένα χώρο που θεωρείται ιερός χώρος μάθησης, αυτός του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος, ένα άτομο που έπρεπε να μου εμπνέει σεβασμό μου προκάλεσε προβλήματα και το συναίσθημα της αηδίας. Το μάθημα που πήρα ήταν πως σε όλα τα στάδια της ζωής μου πρέπει να είμαι προσεκτική κι όχι επιφυλακτική η επιθετική. Να μπορώ να ελέγχω τα συναισθήματα μου, τις κινήσεις μου, τη συμπεριφορά μου και να μπορώ όσο είναι δυνατόν να αποκωδικοποιώ τις κινήσεις των άλλων απέναντι μου. Αυτό που βίωσα όμως το 1997, ήταν ότι η φωνή μας έχει δύναμη.»

«Το ελληνικό #metoo είναι γεγονός. Πιστεύετε ότι είναι η αρχή για να αλλάξει η κατάσταση και να βγουν στο φως κι άλλες καταγγελίες ή σε ένα χρονικό διάστημα από τώρα, θα ξεχαστεί;», ρωτήθηκε η κυρία Τσαλταμπάση και απάντησε ως εξής:

«Με φοβίζει η πιθανότητα ότι θα περάσει μόνο του και θα σταματήσει. Ασχολούμαι με θέματα δικαιωμάτων των γυναικών και θέματα ισότητας δεκαπέντε χρόνια. Έχω αναφερθεί στην ανάγκη υποδομών για την υποστήριξη γυναικών που δέχονται παρενόχληση και εκβιασμό, δυστυχώς όμως ακόμα κι αν οι κυβερνήσεις χειροκροτούσαν αυτή τη σκέψη, καμία δεν την έκανε πράξη στο να υπάρξει ουσιαστική υποστήριξη. Μιλάμε αυτή τη στιγμή για τις δομές κακοποιημένων γυναικών με μια σημαντική διαφοροποίηση.

Η κακοποίηση, ιδίως όταν έρχεται μέσα από ένα περιβάλλον οικείο, είναι το τελευταίο στάδιο. Είναι σαν να λέμε, ότι ο ασθενής μπήκε στη ΜΕΘ. Δεν είναι το πρώτο στάδιο, μας λείπει ουσιαστικά η πρωτοβάθμια φροντίδα σε αυτό που ζούμε μέχρι να φτάσουμε στη ΜΕΘ. Εδώ βέβαια εξαιρώ το δεδομένο ότι υπάρχουν οι γυναίκες που υφίστανται βιασμό από αγνώστους, προφανώς είναι ένα βίαιο γεγονός πραγματικό και απότομο, που δεν προβλέπεται, υπάρχει όμως και σωρεία γεγονότων που πριν φτάσουν στον βιασμό υπάρχουν όλα τα στάδια που μπορούσαμε να αναγνωρίσουμε και να βοηθήσουμε αυτές τις γυναίκες να το αναχαιτίσουν.

Όχι μόνες τους, αλλά να τις βοηθήσουμε να σταθούν στα πόδια τους, γιατί ίσως και να μην το αναγνωρίζανε ως παρενόχληση. Οπότε, ναι μεν οι δομές για τις κακοποιημένες γυναίκες κάνουν θεάρεστο έργο, αλλά πριν φτάσουμε σε αυτό το σημείο, χρειαζόμαστε πολλά εργαλεία.»

Λίνα Τσαλταμπάση

 Σχετικά με τα σχόλια του στιλ «γιατί τώρα», η Λίνα Τσαλταμπάση ήταν κατηγορηματική:

«Γιατί τώρα μπόρεσε, τώρα βρήκε τη δύναμη, είναι πάρα πολύ απλό. Αυτή η γυναίκα, είτε δέχθηκε παρενόχληση είτε κακοποίηση είτε ψυχολογική βία, μπήκε σε ένα μονοπάτι ψυχολογικό πάρα πολύ μοναχικό, πάρα πολύ σκοτεινό, που πρέπει κάποιος να της δώσει το χέρι για να βγει. Είναι τώρα μια επαγγελματίας ψυχολόγος, είναι μία φίλη στην οποία είπε τον πόνο της, είναι οι συγκυρίες, είναι η ωριμότητα, είναι ένα δραματικό γεγονός στη ζωή. Το πότε το μυαλό θα λειτουργήσει και θα έρθει η ώρα του να αντιδράσει, δεν μπορούμε να το ξέρουμε από πριν.

Θα σας πω μόνο, ότι με πήρε τηλέφωνο κυρία από το ίδιο τμήμα με εμένα και μου μετέφερε τόσο τραγικά γεγονότα που έζησε και ενώ έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια, μου είπε ότι ακόμα δεν μπορεί να το διαχειριστεί και εξακολουθεί να παίρνει φάρμακα από εκείνο το συμβάν. Οπότε σε έναν άνθρωπο που μπορεί να μην είχε τη διέξοδο να πάει να μιλήσει και το έχει θάψει μέσα του, έχει γίνει πόνος και πληγή, δεν μπορεί να λες “γιατί τώρα;”. Και εύχομαι σε όλους αυτούς που ρωτάνε, να μην βρεθούν ποτέ ούτε αυτοί ούτε οι οικείοι τους σε ανάλογη περίπτωση και να τους ρωτά κάποιος άλλος περίεργος “γιατί τώρα;”.»

Στο τέλος της συνέντευξής της δήλωσε:

«Ο λόγος που βγήκα μπροστά, προκειμένου να δώσω λόγο στα κορίτσια που δεν μπόρεσαν να τον πάρουν. Δεν είχαν κανέναν άλλον λόγο. Γύρισα σπίτι, μίλησα στα παιδιά μου και τους ενημέρωσα για την απόφαση μου, με ρώτησαν “μαμά είσαι σίγουρη ότι έγινε αυτό το συμβάν”, τους εξήγησα ότι το έζησα κι εγώ και η απάντηση τους ήταν “μαμά, τότε πρέπει να σταθείς στην πλευρά του δικαίου”. Γι’ αυτό και πρέπει να μιλάμε και στα παιδιά μας, για να καταλαβαίνουν πάντα τι γίνεται στην κοινωνία.»