Εθνικισμός, ρατσισμός, ανισότητες – Τρεις «νάρκες» στα θεμέλια του εμβολιασμού

«Τι συμβαίνει επιτέλους με τα εμβόλια;», ήταν η ερώτηση προς ένα κορυφαίο Έλληνα γιατρό (και καλό φίλο), στο φόντο του χάους που δείχνει να επικρατεί στην Ευρώπη και της ανησυχίας για καθυστερήσεις στο πρόγραμμα των εμβολιασμών. «Δεν μπορώ να πω ακριβώς. Αυτό που ξέρω είναι ότι θέλω και πρέπει οι φίλοι μου και οι γνωστοί μου, όλος ο κόσμος, να κάνει έστω ένα από τα εμβόλια», ήταν η απάντησή του.

Τελικά, από όποια πλευρά κι αν το σκεφτεί κανείς, αυτό είναι που μετράει. Όπως θα έλεγε και ο Ντενγκ Χσιαοπίνγκ, «άσπρη γάτα, μαύρη γάτα, δεν έχει σημασία, αρκεί να πιάνει ποντίκια». Με άλλα λόγια, είτε πρόκειται για το εμβόλιο της Pfizer/BioNTech είτε για της AstraZeneca, είτε για το ρωσικό είτε για το κινεζικό, αυτό που έχει σημασία είναι να φτάσει κάποιο από αυτά σε ει δυνατόν περισσότερους ανθρώπους, όσο γίνεται πιο γρήγορα.

Μάλιστα, καθώς έχει αποδειχθεί πως τα σύνορα δεν μπορούν να σταματήσουν τον ιό, ενώ είναι γνωστό ότι για να επαναλειτουργήσει πλήρως η παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν μπορεί να υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» των οποίων ο πληθυσμός δεν θα έχει καλυφθεί εμβολιαστικά, είναι φανερό ότι η παραπάνω διαπίστωση πρέπει να αφορά εξίσου και τα 7,8 δις. των ανθρώπων που κατοικούν σήμερα στον πλανήτη.

«Εκτός» Αφρική και 128 χώρες!

Η πραγματικότητα, όμως, αποδεικνύει πως αυτό δεν ισχύει. Διότι μπορεί οι Ευρωπαίοι να διαμαρτύρονται για τις καθυστερήσεις και τις περικοπές στις παραγγελίες εμβολίων που έχουν κάνει, όμως ακόμη κι έτσι, η κατάστασή τους είναι ασύγκριτα καλύτερη από την αντίστοιχη που επικρατεί σε άλλες περιοχές.

Κάντε τη σύγκριση: Με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία του περασμένου Σαββάτου, 30 Ιανουαρίου, στην ΕΕ είχαν εμβολιαστεί τουλάχιστον με μία δόση 2,74 στους 100 πολίτες, ενώ συνολικά στην Ευρώπη ο αριθμός έφτανε τους 3,14, καθώς συμπεριλαμβανόταν και το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η αναλογία είναι σχεδόν 14 ανά 100.

Την ίδια στιγμή, όμως, σε ολόκληρη την Αφρική (των 1,2 δισ. κατοίκων) είχαν πραγματοποιηθεί μόλις 20.000 εμβολιασμοί! Σε 128 χώρες του κόσμου δε – δηλαδή στις δύο από τις τρεις – η διαδικασία του εμβολιασμού δεν είχε καν ξεκινήσει, μιας και τα εμβόλια των γνωστών εταιρειών έχουν αγοραστεί προκαταβολικά από τις πλούσιες χώρες και δεν αναμένεται να φτάσουν σύντομα σε αυτές.

Ακόμη και στην Ινδία των σχεδόν 1,4 δισ. κατοίκων, τα στοιχεία δείχνουν πως έχουν εμβολιαστεί μόλις 0,27 στους 100 κατοίκους της, ενώ η αναλογία συνολικά στην Ασία και τη Λατινική Αμερική είναι 0,87 και 0,57 στους 100 αντιστοίχως. Κι αυτό, όταν στο Ισραήλ έχουν εμβολιαστεί σχεδόν οι 55 στους 100 (αν και στους Παλαιστίνιους οι δόσεις που έχουν φτάσει είναι ελάχιστες…) και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα οι 31,5.

ΗΠΑ: «Ριγμένοι» Αφροαμερικανοί και Λατίνοι

Οι ανισότητες δεν εντοπίζονται, βεβαίως, μόνο ανάμεσα στα κράτη, αλλά και εντός των συνόρων τους. Για παράδειγμα, στις Ηνωμένες Πολιτείες – όπου έχουν εμβολιαστεί σχεδόν οι 9 στους 100 πολίτες – τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι Αφροαμερικανοί και Λατίνοι έχουν μείνει πολύ πίσω.

Στο Μισισιπή, για του λόγου το αληθές, η αναλογία των μαύρων σε αυτούς που έχουν εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση είναι 15%, όταν στη συγκεκριμένη κατηγορία των Αμερικανών που κατοικούν στην πολιτεία καταγράφεται το 38% των κρουσμάτων και το 42% των θανάτων από την Covid-19. Ανάλογη εικόνα και στο Τέξας, όπου μόνο το 15% όσων έχουν εμβολιαστεί είναι Λατίνοι, αν και από τις τάξεις τους προέρχεται το 44% των κρουσμάτων και σχεδόν το 50% των θανάτων από τον νέο κοροναϊό στην πολιτεία.

Να, λοιπόν, που υπάρχουν αρκετοί οι οποίοι αποδεικνύονται ανίκανοι να σκεφτούν με τον εξαιρετικά απλό τρόπο του φίλου γιατρού και του Ντενγκ και να συντονιστούν προκειμένου να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα και να τελειώσει ο εφιάλτης. Μαζί φυσικά με κάποιους άλλους, οι οποίοι δεν διστάζουν να υπονομεύουν τις όποιες προσπάθειες καταβάλλονται, χύνοντας τα δηλητήρια του εθνικισμού, του ρατσισμού και των κοινωνικών ανισοτήτων σε μια (θεωρητικά) πανανθρώπινη προσπάθεια, που έχει στόχο την αντιμετώπιση αυτής της παγκόσμιας κρίσης.

Στην πρώτη κατηγορία ανήκει, δίχως αμφιβολία, η πρόεδρος της Κομισιόν: Η κυρία Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία απέδειξε ότι όσο πομπώδες και εντυπωσιακό είναι το όνομά της άλλο τόσο εμφανής είναι η αδυναμία της να ηγηθεί της ΕΕ σε αυτή την πρωτόγνωρη και πολύ δύσκολη μάχη. Με αποτέλεσμα, όπως είναι γνωστό, να βρεθεί στο στόχαστρο και αρκετών ΜΜΕ της πατρίδας της – αλλά και να κάνει την Ανγκελα Μέρκελ να αισθανθεί πολύ άσχημα, μιας και υπήρξε προσωπική της επιλογή.

Κόσμος δύο ταχυτήτων

Στην πραγματικότητα, όμως, η δεύτερη κατηγορία είναι η πιο ανησυχητική και απειλητική. Είναι κάτι, άλλωστε, που συνειδητοποίησε ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντχανόμ Γκεμπρεγέσους, ο οποίος έκανε λόγο για την «καταστροφική ηθική χρεοκοπία» με την οποία θα βρεθεί αντιμέτωπος ο κόσμος εάν δεν αντιμετωπίσει τις ανισότητες (και) σε αυτό το επίπεδο.

Δεν είναι ο μόνος. «Η σύγκρουση μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας αποκαλύπτει την ωμή αλήθεια για τον εθνικισμό των εμβολίων», έγραφε το CNN το περασμένο Σάββατο. «Οι φτωχοί του κόσμου έχουν ανάγκη από δράση, όχι από εθνικισμό των εμβολίων», είπαν από την πλευρά τους οι ειδικοί που ρωτήθηκαν από την βρετανική The Guardian.

Κάπως έτσι, σε κάθε περίπτωση, αυτό που αναδεικνύεται είναι η ύπαρξη ενός κόσμου δύο ταχυτήτων, με εκείνους οι οποίοι ανήκουν στη δεύτερη (και πολύ πιο αργή) να είναι ουσιαστικά τα… παιδιά ενός κατώτερου θεού.

Πρόκειται για έναν κόσμο στον οποίο όσοι έχουν χρήμα έχουν αυτομάτως και ασύγκριτα περισσότερες ελπίδες όχι μόνο να εμβολιαστούν, αλλά και να τύχουν τα πρέπουσας ιατροφαρμακευτικής μέριμνας στην περίπτωση που νοσήσουν. Έναν κόσμο όπου τα σύνορα υψώνονται όχι μόνο για να πληγούν οι εμπορικοί ανταγωνιστές, αλλά και για να εξυπηρετηθεί το δόγμα «εμβόλια μόνο για τους δικούς μας» – για να θυμηθούμε και το γνωστό σύνθημα της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής «αίμα μόνο για Έλληνες».

Έναν κόσμο, επίσης, όπου οι εταιρείες βγάζουν τα προϊόντα και την παραγωγή τους σε πλειστηριασμό, όχι με κριτήριο τις πραγματικές ανάγκες, αλλά την αποκόμιση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου κέρδους και τη διασφάλιση προνομιακών σχέσεων με εκείνους που έχουν γεμάτο το πουγκί τους.

Αυτός ο κόσμος – για την ακρίβεια, αυτοί που κρατούν τα ηνία του – απογοητεύει τους ανθρώπους του σε αυτή την πρωτόγνωρη κρίση, η οποία είναι από αυτές που μπορούν να αλλάξουν τα πάντα.