Σεξισμός στο εργαστήριο

Η διαλεύκανση της τρισδιάστατης δομής του DNA, τo 1953, από τους James Watson και Francis Crick αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της βιολογίας. Οι δυο τους καθώς και ο Maurice Wilkins μοιράστηκαν αργότερα (1962) το βραβείο Νομπέλ. Πιθανόν επειδή εν τω μεταξύ είχε φύγει από τη ζωή η Rosalind Franklin, η βιοφυσικός και άριστη κρυσταλλογράφος πάνω στη δουλειά της οποίας βασίστηκαν οι Watson και Crick για να προτείνουν τη διπλή έλικα ως τη μόνη δομή που ανταποκρινόταν στα κρυσταλλογραφικά δεδομένα.

Η Rosalind Franklin είχε προσληφθεί στο King’s College του Λονδίνου ακριβώς για τη βαθιά γνώση της στην κρυσταλλογραφία και ενώ επρόκειτο να δουλέψει με τη δομή πρωτεϊνών και λιπιδίων, τελικά της ανατέθηκε το δύσκολο έργο της δομής του DNA. Κάτι που εξόργισε τον άπειρο στην κρυσταλλογραφία Wilkins, ο οποίος μελετούσε το DNA και είχε ελπίσει ότι η Franklin θα γινόταν βοηθός του!

Στον επίλογο του βιβλίου του «The Double Helix» (όπου περιγράφονται τα γεγονότα εκείνης της περιόδου και το οποίο εκδόθηκε το 1968) ο Watson αισθάνεται την ανάγκη να ζητήσει συγγνώμη (μετά θάνατον) από τη Rosalind Franklin, σημειώνοντας ότι έστω και αργά συνειδητοποίησε «τις δυσκολίες τις οποίες αντιμετωπίζει μια ευφυής γυναίκα προκειμένου να γίνει αποδεκτή από έναν επιστημονικό κόσμο ο οποίος συχνά θεωρεί τις γυναίκες λόγους περισπασμού από τη σοβαρή διανόηση». Η συγγνώμη του Watson αφορά τις περιγραφές του για τη Franklin στην αρχή του βιβλίου…

Παρά τις αναμφίβολες προόδους, η νοοτροπία που θέλει τις γυναίκες βοηθούς (και άρα κατώτερες στην ιεραρχία) είναι ακόμη ζωντανή σε πολλά πανεπιστήμια και ερευνητικά εργαστήρια παγκοσμίως και βεβαίως στη χώρα μας. Θέλετε αποδείξεις; Δεν έχετε παρά να διαβάσετε στις ιστοσελίδες πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων τα ονόματα των επικεφαλής τμημάτων και ινστιτούτων. Συχνά δεν θα βρείτε γυναικείο ούτε για δείγμα! Και να σκεφτεί κανείς ότι εκεί στα μέσα της δεκαετίας του ’80 οι στατιστικές ήθελαν κάθε χρόνο «τα κορίτσια και την επαρχία» να παίρνουν τις πρωτιές στις εισαγωγικές εξετάσεις στα πανεπιστήμια. Πράγμα που σημαίνει ότι σήμερα κάποιες θα έπρεπε να κυριαρχούν (και) στον ακαδημαϊκό στίβο.

Τα αίτια αυτής της ανισότητας είναι πολλά για να συζητηθούν εδώ. Αξίζει όμως να αναρωτηθούμε όλοι τι είδους κοινωνία είναι αυτή στην οποία ο μισός πληθυσμός θεωρεί δικαίωμά του εκ γενετής να καταπιέζει τον άλλο μισό…