Το αμφιλεγόμενο σχέδιο για επιστροφή των γατόπαρδων στην Ινδία

Φιλόδοξο πρόγραμμα οικολογικής αποκατάστασης ή ματαιόδοξο σχέδιο με το βλέμμα στον οικοτουρισμό; Οι απόψεις διίστανται.

Το σχέδιο της Ινδίας να επαναφέρει στο έδαφός της τους γατόπαρδους, 70 χρόνια μετά την εξαφάνιση του αιλουροειδούς, αποδεικνύεται νομικά και επιστημονικά περίπλοκο, γράφει στο The Conversation ο Σάιμον Έβανς, λέκτορας Οικοτουρισμού στο Πανεπιστήμιο Άνγκλια Ράσκιν της Βρετανίας.

Μετά την άρνηση παραχώρησης γατόπαρδων από το Ιράν, τη μόνη ασιατική χώρα όπου επιβιώνει το είδος, η ινδική κυβέρνηση προσανατολίζεται να εισαγάγει τσιτάχ από τη Ναμίμπια, τα οποία σχεδιάζεται να μεταφερθούν στο καταφύγιο του Κούνο-Παλπούρ στο κεντρικό κρατίδιο του Μάντια Πραντές.

Αν το σχέδιο προχωρήσει, θα πρόκειται για το μοναδικό καταφύγιο του κόσμου όπου οι γατόπαρδοι θα συνυπάρχουν με τίγρεις και λεοπαρδάλεις –κάτι που δεν συμβαίνει πουθενά στη φύση.

Το καταφύγιο σχεδιάζεται να εμπλουτιστεί και με λιοντάρια, τα οποία ζούσαν κάποτε στο μεγαλύτερο μέρος της Μέσης Ανατολής και της Ασίας (αλλά και στην Ελλάδα), σήμερα όμως περιορίζονται σε έναν πληθυσμό περίπου 700 ατόμων που επιβιώνουν στο εθνικό πάρκο του ινδικού κρατιδίου του Γκουζουράτ.

Με ανοιχτό κίτρινο απεικονίζεται η ιστορική γεωγραφική εξάπλωση του γατόπαρδου, με σκούρο η σημερινή (Laurie L Marker / Cheetah Conservation Fund)

Το καταφύγιο του Κούνο-Παλπούρ έχει επιλεχθεί εδώ και 30 χρόνια ως καταλληλότερη τοποθεσία για τη μετεγκατάσταση των λιγοστών ινδικών λεόντων. Όμως οι αρχές του Γκουζουράτ αντιδρούν στην απομάκρυνση του εμβληματικού είδος από την περιοχή, και το σχέδιο παραμένει παγωμένο, παρά τις αποφάσεις του ινδικού Ανώτατου Δικαστηρίου, που έχει διατάξει την άμεση μεταφορά των λιονταριών.

Φέτος, το Ανώτατο Δικαστήριο έδωσε πράσινο φως και για την εισαγωγή γατόπαρδων από άλλες χώρες.

Υπάρχουν όμως επιστήμονες που θεωρούν ότι το πείραμα στο καταφύγιο του Κούνο-Παλπούρ δεν είναι καλή ιδέα.

Εκ πρώτης όψεως, το καταφύγιο δείχνει ιδανικό για τη φιλοξενία τσιτάχ, δεδομένου ότι καλύπτεται από λιβάδια, στα οποία οι γατόπαρδοι μπορούν να αναπτύσσουν τις υψηλές ταχύτητες για τις οποίες είναι διάσημοι, χωρίς να ανησυχούν για εμπόδια όπως τα δέντρα.

Το καταφύγιο δημιουργήθηκε εξάλλου χάρη σε μια φιλόδοξη επιχείρηση εκκένωσης χωριών και παράδοσης καλλιεργούμενων εκτάσεων στην άγρια φύση.

Όμως οι γατόπαρδοι είναι γνωστό ότι κινούνται σε εκτάσεις της τάξης των 1.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων το χρόνο, και το μέγεθος του καταφυγίου ίσως αποδειχθεί υπερβολικά στενάχωρο.

Επιπλέον, ορισμένοι οικολόγοι ανησυχούν ότι η έκταση του καταφυγίου θα μετατραπεί στο μέλλον σε ξηρό δάσος, περισσότερο κατάλληλο για τίγρεις. Περισσότερες τίγρεις έχουν ήδη αρχίσει να συρρέουν από ένα διαφορετικό καταφύγιο στο γειτονικό Ραζαστάν, χάρη σε έναν φυσικό διάδρομο που κατάφεραν να δημιουργήσουν οι ινδικές αρχές.

Υπάρχουν, τέλος, αμφιβολίες για το κατά πόσο τέσσερα διαφορετικά είδη αιλουροειδών μπορούν να συμβιώσουν ειρηνικά.

Ο Σάιμον Έβανς εμφανίζεται ανήσυχος ότι η Ινδία βλέπει το σχέδιο εισαγωγής γατόπαρδων μέσα από τον φακό της οικονομίας του αγροτουρισμού, ίσως και της εθνικής υπερηφάνειας.

Το μέλλον θα δείξει αν ο σχεδιασμός θα προχωρήσει και αν θα υπάρξουν τελικά συγκρούσεις ανάμεσα σε διαφορετικά είδη αιλουροειδών, ή ανάμεσα στα αιλουροειδή και τους ανθρώπους.