Μαργαρίτι Θεσπρωτίας : Οι Τσάμηδες και το κάστρο-φυλακή

Ορεινό χωριό χτισμένο κοντά στην περιοχή της αρχαίας Ελεάτιδας, το Μαργαρίτι Θεσπρωτίας βρίσκεται ανάμεσα στην Πάργα, την Παραμυθιά και τον Αχέροντα.

Το θεσπρωτικό αυτό χωριό, πέραν της φυσικής ομορφιάς του, κουβαλά ένα αξιόλογο ιστορικό παρελθόν, που μαρτυρούν το κάστρο, ο μιναρές στην Καταβόθρα, τα παλαιά αρχοντικά και τα ξωκλήσια.

Στο διάβα του χρόνου

Το Μαργαρίτι ιδρύθηκε περί το 1430 από τους Ενετούς. Οι πρώτοι κάτοικοί του ήταν χριστιανοί, αλλά μετά την κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την εγκαθίδρυση  των Οθωμανών οι περισσότεροι από αυτούς εξισλαμίστηκαν.

Σε αντάλλαγμα για το γκρέμισμα των καμπαναριών και την κατασκευή μιναρέδων, μετατράπηκαν σε τσιφλικάδες, καθώς έγιναν κάτοχοι εύφορων πεδιάδων.

Με αυτόν τον τρόπο η εξουσία του χωριού πέρασε σταδιακά σε αγάδες.

Το Μαργαρίτι κατέστη και πάλι χριστιανικό στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά οι αγάδες κατάφεραν να διατηρήσουν την εξουσία τους έως και το Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.

Οι Τσάμηδες στο Μαργαρίτι

Τα ερειπωμένα σπίτια που διατηρούνται στο σύγχρονο οικισμό ανήκαν σε Τσάμηδες, δηλαδή αλβανόφωνους μουσουλμάνους που είχαν εποικίσει το χωριό την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Τα αρχοντικά τους ήταν χτισμένα ψηλότερα από τα σπίτια των ντόπιων κατοίκων, για λόγους εποπτείας και κλίματος.

Επί Κατοχής οι Τσάμηδες συνεργάστηκαν με τους Ναζί και κατέδωσαν πολλούς αντιστασιακούς, ενώ ευθύνονται για εκκαθαρίσεις και εκτελέσεις αθώων πολιτών.

Μετά τον πόλεμο, προκειμένου να αποφύγουν τη δίωξή τους για εγκλήματα κατά των αμάχων και δωσιλογισμό, προτίμησαν να καταφύγουν στα αλβανικά εδάφη.

Ο οπλαρχηγός Βασίλης Μπαλούμης

Ο Βασίλης Μπαλούμης βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του αντιστασιακού αγώνα στη Θεσπρωτία από τον Ιούλιο του 1941 μέχρι το Μάιο του 1944. Από το 1944 και μετά εντάχτηκε στις μονάδες του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ).

Σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής, ο Βασίλης Μπαλούμης αποτέλεσε στόχο των Τσάμηδων επί Κατοχής, καθώς έβλεπαν στο πρόσωπό του τον οργανωτή της αντίστασης.

Προς τούτο απήγαγαν το γιο του, Χρήστο Μπαλούμη, την ώρα που έπαιζε στην παιδική χαρά, προκειμένου να τον εκβιάσουν.

Τελικά, ο γιος του απελευθερώθηκε και συναντήθηκε με τον πατέρα του ύστερα από είκοσι μέρες.

Το κάστρο του Μαργαριτίου

Το κάστρο του Μαργαριτίου οικοδομήθηκε το 1549 από τους Τούρκους και καταστράφηκε το 1571 από τους Ενετούς, μετά τη ναυμαχία της Ναυπάκτου και την επικράτηση των χριστιανικών δυνάμεων.

Το κάστρο επισκευάστηκε το 1818 από τους Τούρκους, την περίοδο του Αλή Πασά.

Το κάστρο του Μαργαριτίου χρησιμοποιήθηκε και ως φυλακή, που ήταν γνωστή μάλιστα για τις σκληρές συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων.

Έως το 1911 το κάστρο του Μαργαριτίου χρησίμευσε ως στρατώνας του τούρκικου στρατού, έδρα του στρατιωτικού διοικητή της περιοχής και τόπος εγκλεισμού βαρυποινιτών και ελλήνων επαναστατών.

(Πηγή πληροφοριών: mixanitouxronou.gr)