«Τα Γλυπτά του Παρθενώνα ανήκουν στην Ελλάδα»

Τελικά, οι ταινίες δεν μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Οσο και αν το υποψιαζόμασταν από μόνοι μας, πώς να το κάνουμε; Είναι μια διαπίστωση που προκαλεί μια κάποια μελαγχολία όταν βγαίνει από τα χείλη ενός από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του παγκόσμιου κινηματογράφου, ο οποίος έχει αφιερώσει την καριέρα του ακριβώς σε αυτό: στην προσπάθεια να αλλάξει τον κόσμο.

Στα 83 του, ο Κεν Λόουτς, δύο φορές βραβευμένος με Χρυσό Φοίνικα, εξακολουθεί να μην κάθεται σε ησυχία. Η 27η ταινία του με τίτλο «Δυστυχώς απουσιάζατε» (από προχθές στις ελληνικές αίθουσες) είναι μια πραγματεία για τα δεινά αυτού που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν «gig economy», δηλαδή των «ευέλικτων» μορφών απασχόλησης που κάνουν θραύση στη Βρετανία (αλλά και στην Ελλάδα).

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Γιάννη Ανδριτσόπουλου και στα «ΝΕΑ», ο βρετανός σκηνοθέτης αθεράπευτα αριστερός, φανατικός αντικαπιταλιστής και βαθιά ουμανιστής, δεν μασά τα λόγια του: κατηγορεί τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «παραδόθηκε στην ΕΕ», επιτίθεται στον «επικίνδυνο» Μπόρις Τζόνσον, μιλάει για το Brexit (ο ίδιος ψήφισε Remain) και ζητεί την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Η ταινία σας κάνει πολύ κόσμο να δακρύζει. Τι πιστεύετε ότι προκαλεί αυτή την αντίδραση; Μήπως η εξάπλωση των ελαστικών μορφών απασχόλησης μας έχει εξοικειώσει με τα προβλήματα των χαρακτήρων της ταινίας;

Ναι, νομίζω πως όλοι πια ξέρουν ότι πρόκειται για κάτι που συμβαίνει σε κάθε δρόμο αυτής της χώρας. Ολοι έχουμε μια αίσθηση του τι συμβαίνει. Αλλά, για κάποιον λόγο, οι ιστορίες αυτές δεν προβάλλονται (σ.σ.: από τα ΜΜΕ). Εάν οι θεατές ταυτίζονται με την ταινία – και ελπίζω ότι το κάνουν – είναι επειδή η ιστορία που αφηγείται συμβαίνει στην πραγματικότητα.

Τι θέλατε να πείτε κάνοντας αυτή την ταινία;

Το πρώτο που ήθελα να πω είναι ότι εδώ και 40 χρόνια όλα τα εργασιακά κεκτημένα (το ωράριο, ο εγγυημένος μισθός, η προστασία από την απόλυση κ.λπ.) καταστρέφονται από την ελαστική απασχόληση. Ετσι, ο αγώνας για μια αξιοπρεπή ζωή είναι χαμένος. Επίσης, ήθελα να διερευνήσουμε το πώς αυτό αντανακλάται στην οικογένεια: όταν και οι δύο γονείς εργάζονται 12 ώρες την ημέρα, δεν είναι εκεί όταν τα παιδιά τους γυρίζουν από το σχολείο, παλεύουν για να ξεχρεώσουν δάνεια, δεν έχουν εγγυημένο εισόδημα και δεν μπορούν να προγραμματίσουν τη ζωή τους.

Στις 12 Δεκεμβρίου διεξάγονται εκλογές στη Βρετανία. Ποιος πιστεύετε ότι θα κερδίσει;

Δεν ξέρω αν μπορούμε να κερδίσουμε, δεν ξέρω αν η Αριστερά μπορεί να κερδίσει. Νομίζω ότι έχει πιθανότητες, αλλά οι επιθέσεις που δέχεται ο Τζέρεμι Κόρμπιν είναι άγριες και αισχρές. Ορισμένες προέρχονται από ανθρώπους που ανήκαν στο Εργατικό Κόμμα. Είναι αυτοί που υποστήριξαν τον πόλεμο στο Ιράκ, είναι αυτοί που υποστηρίζουν τις ιδιωτικοποιήσεις (σ.σ.: «φωτογραφίζει» τον Τόνι Μπλερ). Ο Τύπος τούς δίνει διαρκώς βήμα, το BBC τούς προβάλλει συνέχεια.

Ποια είναι η γνώμη σας για τον Μπόρις Τζόνσον;

Οι πολιτικές του μοιάζουν πολύ με αυτές του Τραμπ. Το ίδιο και τα μαλλιά του. Είναι μια βρετανική, κυριλέ εκδοχή του Τραμπ. Πλασάρεται ως μια προσηνής περσόνα, αλλά οι πολιτικές του είναι αδίστακτες.

Θα λέγατε ότι είναι επικίνδυνος για τη Βρετανία;

Δεν είναι επικίνδυνος για τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αλλά είναι επικίνδυνος για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών.

Εδώ και τριάμισι χρόνια, η Βρετανία είναι παγιδευμένη στο Brexit. Ποια είναι η γνώμη σας επ’ αυτού;

Η συζήτηση που διεξάγεται αφορά τη Δεξιά: ένα τμήμα της θέλει να μείνουμε στην ΕΕ επειδή οι πολυεθνικές θέλουν να πουλάνε σε όλη την Ευρώπη. Ενα άλλο τμήμα της θέλει να φύγουμε, επειδή πιστεύουν ότι εκτός ΕΕ θα έχουν φθηνότερο εργατικό δυναμικό και φθηνότερα αγαθά. Τα επιχειρήματα της Αριστεράς δεν ακούγονται ποτέ: μένουμε στην Ευρώπη και τη μεταρρυθμίζουμε, κατά τον Γιάνη Βαρουφάκη, ή φεύγουμε επειδή είναι μια ένωση της ελεύθερης αγοράς, αλλά εμείς θέλουμε να σχεδιάσουμε την οικονομία με βάση τον κρατικό παρεμβατισμό.

Το 2016 δηλώσατε ότι «η ώθηση που έχουν δώσει ο ΣΥΡΙΖΑ, οι Ποδέμος, ο Μπέρνι Σάντερς και ο Τζέρεμι Κόρμπιν δείχνει ότι ένας άλλος κόσμος είναι δυνατός». Ωστόσο, μέχρι στιγμής ουδείς εξ αυτών κατάφερε να πετύχει. Ηταν οι προσδοκίες σας εσφαλμένες;

Είναι μια συνεχής μάχη, ένας διαρκής αγώνας. Οι δυνατότητες της Αριστεράς υπέστησαν πλήγμα όταν ο ΣΥΡΙΖΑ παραδόθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ηταν ένα μεγάλο χτύπημα για εμάς. Οι Ποδέμος είχαν προβλήματα, διασπάστηκαν, και ο Σάντερς έχασε το χρίσμα από την Κλίντον. Η ελπίδα υπάρχει ακόμη. Πρέπει να γίνουμε καλύτεροι στο να κερδίζουμε τις μάχες.

Μπορούν οι ταινίες να αλλάξουν τον κόσμο;

Α, όχι (γελάει). Δυστυχώς, όχι. Μια ταινία μπορεί να μας αφήσει με ένα ερώτημα και να μας γεμίσει με μια κάποια ευθύνη ώστε να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς.

Στα 83 σας, τι σας κάνει να θέλετε να γυρίζετε ταινίες;

Δεν ξέρω. Υποθέτω ότι εάν θέλεις να παραμείνεις σε επαφή με τον κόσμο, πρέπει να συνεισφέρεις κι εσύ κάτι.

Εχετε στα σκαριά κάποια νέα ταινία;

Για την ώρα, όχι. Θα το σκεφτούμε.

Να σας ρωτήσω ποιος είναι ο αγαπημένος σας έλληνας σκηνοθέτης;

Ωχ, μου βάζετε δύσκολα! Μου άρεσαν πολύ το «Ζ» και ο «Αγνοούμενος» του Γαβρά, όπως και τα πρώτα φιλμ του Αγγελόπουλου. Αλλά δεν έχω δει πρόσφατες ταινίες, κάτι για το οποίο λυπάμαι πολύ.

Είστε υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα;

Απολύτως. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα βρίσκονται εδώ ως συνέπεια του ιμπεριαλισμού. Ανήκουν στην Ελλάδα. Δεν έπρεπε να είχαν αφαιρεθεί ποτέ. Οπωσδήποτε πρέπει να επιστραφούν.