Μια ηθική ικανοποίηση

Ακόμα και στις πιο μαύρες ώρες της κρίσης, όταν οι αποδοχές μειώνονταν σε σχεδόν εξαμηνιαία βάση και οι υποχρεώσεις – σε Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, κόστος ζωής γενικότερα – αυξάνονταν κατά σχεδόν γεωμετρικό τρόπο, το περίπου 60% – 70% των Ελλήνων, που είχαν ένα στεγαστικό δάνειο, μεγαλύτερο ή μικρότερο, συνέχιζε να το τακτοποιεί κανονικά, «στον μήνα του».

Δεν κοιμόταν, όταν πλησίαζε η προθεσμία και δεν είχε συγκεντρώσει το ποσό, έκοβε από δεξιά και αριστερά, για να βρει τα λεφτά της δόσης, υπέβαλλε σε θυσίες τον εαυτό του και την οικογένειά του, αλλά την κρίσιμη στιγμή ήταν εκεί, στο γκισέ για να τακτοποιήσει την υποχρέωσή του.

Ο ίδιος καταναγκαστικός κανόνας, που μετατράπηκε από κάποια στιγμή και μετά σε τρόπο ζωής, ισχύει και σήμερα, ενδεχομένως λίγο πιο χαλαρά, αλλά ελάχιστα.

Για τον μέσο Ελληνα, καλώς ή κακώς, συνιστά ήττα να του τηλεφωνεί η τράπεζα και να του λέει ότι «έχετε απλήρωτη τη δόση του σπιτιού», όπερ σημαίνει ότι κινδυνεύει να το χάσει, οπότε η μάχη να το κρατήσει θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ.

Αυτόν, λοιπόν, τον μέσο δανειολήπτη – γιατί αυτός είναι ο μέσος δανειολήπτης, για να ξέρουμε για τι μιλάμε – έπρεπε κάποια στιγμή το σχεδόν κατεστραμμένο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας να τον ανταμείψει. Να του δείξει ότι δεν τον ξεχνά κι ότι αισθάνεται «τύψεις» που οι σκέψεις όλων ήταν όλα αυτά τα δύσκολα χρόνια σχεδόν αποκλειστικά στραμμένες στο 30% εκείνων που σταμάτησαν να πληρώνουν, για χίλιους δυο λόγους.

Ιδιαίτερα από τη στιγμή που από αυτό το 30%, υπολογίζεται ότι περίπου το ένα τρίτο ήταν απλώς στρατηγικοί κακοπληρωτές. Δηλαδή, είχαν για να πληρώσουν, αλλά δεν το έκαναν, γιατί «δεν είναι κορόιδα» και γιατί πίστευαν ότι κρυπτόμενοι πίσω από αυτούς που πραγματικά δεν είχαν, μπορεί και να γλίτωναν το δάνειο.

Γι’ αυτό και είναι μεγάλη ψυχολογική, κυρίως, ανάσα, το γεγονός ότι σιγά – σιγά οι τράπεζες αρχίζουν να σκέπτονται και τους καλοπληρωτές. Αυτούς που τακτοποιούν κανονικά την υποχρέωσή τους. Και καλό θα είναι το ίδιο να κάνουν κάποια στιγμή και η Εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ενα μπόνους, μια επιστροφή, όσο μικρή κι αν είναι, όσο συμβολική κι αν θεωρείται, πάντα κάτι είναι και δίνει κίνητρο, αλλά πάνω από όλα δίνει μια ηθική ικανοποίηση. Για να συνεχίσει ο καθένας τον Γολγοθά του.