Αποδομώντας τον λαϊκισμό

Του Νικόλαου Δ. Φίλιππα

Στην παρέμβαση αυτή –η οποία αποτελεί σύνοψη μίας μεγαλύτερης και πιο αναλυτικής έρευνας και με άλλες προσεγγίσεις  -επιχειρείται μια τεχνοκρατική παρουσίαση  της επίδοσης των οκτώ υπουργών Εθνικής Οικονομίας κατά την διάρκεια της υπερδεκαετούς κρίσης .

Ως προσέγγιση της επίδοσης των Υπουργών  χρησιμοποιήθηκε στο άρθρο αυτό  η πορεία   του επιτοκίου  του 10ετούς κρατικού ομολόγου της χώρας μία μεταβλητή που  σύμφωνα με την διεθνή βιβλιογραφία αvαντανακλά ικανοποιητικά  την αξιοπιστία και την επικινδυνότητα της  .

Στο άρθρο αυτό δίνουμε έμφαση στο επιτόκιο των δεκαετών ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου το οποίο αντανακλά τους παράγοντες που διαμορφώνουν  :

το πραγματικό επιτόκιο
το inflation premium,
το credit risk premium και
το liquidity premium

Στον πίνακα 1 φαίνεται η πορεία του δεκαετούς κρατικού ομολόγου της χώρας μας και η ποσοστιαία μεταβολή του ανά υπουργική θητεία .

Πίνακας 1

Πορεία του δεκαετούς  κρατικού ομολόγου και ποσοστά μεταβολής κατά υπουργική θητεία

Από την απλή επισκόπηση του πίνακα 1 είναι ξεκάθαρο ότι  οι δύο υπουργοί που ξεχώρισαν για τις επιδόσεις τους και επέτυχαν με τις πολιτικές τους την μείωση του κινδύνου της χώρας  και εντυπωσιακές μειώσεις  των  δεκαετών ομολόγων ήταν οι κ.κ. Γ. Στουρνάρας και Ε. Τσακαλώτος.

Αντίθετα καταστροφική υπήρξε η θητεία του πρώτου εξαμήνου του 2015 όπως ονομάσθηκε η περίοδος «σκληρής διαπραγμάτευσης» του αμφιλεγόμενου υπουργού  Γιάνη Βαρουφάκη  όπου σε διάστημα μόλις 5 μηνών «κατάφερε» με τις δηλώσεις του και την πολιτική του, να εκτινάξει τα επιτόκια  των 10ετών ΟΕΔ κατά 113,23% και να μηδενίσει την διεθνή αξιοπιστία της χώρας . «Παρέλαβε» το επιτόκιο  του δεκαετούς ομολόγου  στο 8,292% και το «παρέδωσε» στο 17,68%, ποσοστό που δεν εμφανίζεται ούτε σε τριτοκοσμικές χώρες οι οποίες βρίσκονται σε κατάσταση πολέμου και όχι φυσικά σε ευρωπαϊκή χώρα με νόμισμα το ευρώ.

Μετά το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου και την προσγείωση στην πραγματικότητα, αποκαλύφθηκε ένα μέρος της καταστροφικής και  ανεύθυνης πολιτικής του πρώτου εξαμήνου του 2015 .Οι   τράπεζες βγήκαν ιδιαίτερα αποδυναμωμένες   με 46 δις λιγότερες καταθέσεις, ελάχιστα έσοδα από  πληρωμές  δανείων παράγοντες που οδήγησαν σε νέα ανακεφαλοποίηση, μιάς και τα ίδια κεφάλαια τους είχαν γίνει  αρνητικά. Χαρακτηριστικό είναι  το γεγονός ότι οι τιμές των μετοχών τους  στο χρηματιστήριο πλησίασαν στο μηδέν, με συνολικές απώλειες που έφθασαν τα 32 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα σε λίγους μήνες. Οριστικά και αμετάκλητα χάθηκε η αξία και το ποσοστό του δημοσίου που κατείχε σε αυτές.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι ποιοι ωφελήθηκαν από την «διαπραγμάτευση» αυτή και γιατί οδήγησαν την χώρα στο χείλος του γκρεμού. Πάντως σίγουρα ο μόνος που δεν ωφελήθηκε ήταν ο ελληνικός λαός.

Συμπεράσματα

Είναι προφανές ότι απαιτείται μια σε βάθος ανάλυση της αξιολόγησης του έργου των υπουργών Εθνικής Οικονομίας και ιδιαίτερα για την περίοδο που κάποιοι έφθασαν την χώρα στο χείλος της καταστροφής. Αποδεικνύεται ξεκάθαρα ότι δεν είναι όλοι οι πολιτικοί το ίδιο. Δυστυχώς η πολυπλοκότητα του χρηματοπιστωτικού, η υπερπληροφόρηση μαζί με την άγνοια και τα fake news δημιουργούν ένα πρόσφορο έδαφος στον λαϊκισμό.

Ένας αποτελεσματικός τρόπος καταπολέμησης του λαϊκισμού είναι η υλοποίηση δράσεων προώθησης της χρηματοοικονομικής γνώσης σε όλο τον πληθυσμό και ιδιαίτερα  σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες  μέσω της εκπαίδευσης .

Το Ινστιτούτο ερευνώντας τις νέες τάσεις στην εκπαίδευση προτείνει   την ενσωμάτωση βασικών χρηματοοικονομικών όρων στα προγράμματα σπουδών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο θέμα όμως αυτό θα επανέλθουμε σε επόμενο άρθρο

Ο Νικόλαος Φίλιππας: Καθηγητής  Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου του Πειραιώς Πρόεδρος και Ιδρυτής του Ινστιτούτου Χρηματοοικονομικού Αλφαβητισμού