Η εορταστική περίοδος στην Κύπρο: Τα Δωδεκάμερα

Θα θέλατε άραγε να βιώσετε μια πραγματικά ξεχωριστή εμπειρία τις ημέρες των Χριστουγέννων, να ανακαλύψετε ένα περιβάλλον τελείως διαφορετικό απ’ όσα έχετε στο μυαλό σας σε σχέση με διάφορους γνωστούς χειμερινούς προορισμούς της πατρίδας μας αλλά και του εξωτερικού;

Εάν ναι, τότε πάρτε την απόφαση να επισκεφθείτε την Κύπρο. Εκεί, σε έναν τόπο απολύτως ασφαλή, ιδανικό κατεξοχήν για οικογένειες, θα έχετε την ευκαιρία να βιώσετε αυτήν την όντως μοναδική εμπειρία, για δύο λόγους.

Ο πρώτος λόγος αφορά το ήπιο κλίμα της Μεγαλονήσου, που επιτρέπει ποικίλες υπαίθριες δραστηριότητες ακόμη και στην καρδιά του χειμώνα. Είτε στο βουνό είτε στη θάλασσα, οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν ευχάριστους περιπάτους στους πεζοδρόμους και στα μονοπάτια της φύσης. Τα διάφορα adventure parks προσφέρουν ατέλειωτες ώρες διασκέδασης στους μικρούς επισκέπτες και δίνουν την ευκαιρία για οικογενειακές δραστηριότητες.

Οι λάτρεις των εναλλακτικών μορφών τουρισμού θα έχουν στη διάθεσή τους ένα πλήθος επιλογών: γκολφ στα υψηλών προδιαγραφών γήπεδα του νησιού, kitesurfing, αναρρίχηση, περιπατητικές και ποδηλατικές διαδρομές, διαδρομές με θέμα την Αφροδίτη, το κρασί και τη χριστιανική πίστη.

Ο δεύτερος λόγος σχετίζεται με την κατανυκτική ατμόσφαιρα των ημερών των Χριστουγέννων στην Κύπρο, δεδομένου ότι οι Κύπριοι βιώνουν πολύ έντονα το χριστιανισμό στην καθημερινότητά τους. Ξεχωριστό χρώμα στις εορταστικές αυτές ημέρες δίνουν ο στολισμός των αστικών κέντρων (παραθαλάσσιων και μη) της Μεγαλονήσου, καθώς και τα πολύ ενδιαφέροντα έθιμα της εορταστικής περιόδου.

Τα Χριστούγεννα, η Πρωτοχρονιά και τα Φώτα (Επιφάνια) είναι γνωστά στην Κύπρο ως Δωδεκάμερα. Οι δώδεκα ημέρες που περιλαμβάνουν τις τρεις αυτές γιορτές έχουν έναν ιδιαίτερο συμβολισμό: οι έξι ανήκουν στο χρόνο που κλείνει, οι άλλες έξι στο χρόνο που αρχίζει, ενώ και οι δώδεκα μαζί αντιστοιχούν στους δώδεκα μήνες του χρόνου.

Ανήμερα των Χριστούγεννων όλοι και όλα πρέπει να «καινουριωθούν» (νέες ενδυμασίες, παντός είδους περιποιήσεις, συγύρισμα, ευπρεπισμός οικίας κ.ά.). Οι νοικοκυρές φτιάχνουν ψωμιά περιποιημένα, διπλοκοσκινισμένα και πασπαλισμένα με σουσάμι. Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγονται τα χριστόψωμα, τα κούμουλα (δακτυλιές), τα κουλούρια, οι γεννόπιτες ή πούλλες, με μεγαλύτερη το «Βασίλη», τη βασιλόπιτα.

Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς οι νοικοκυρές στολίζουν με φύλλα ελιάς τις πόρτες των σπιτιών τους, βράζουν σιτάρι και φτιάχνουν κόλλυβα. Από τα κόλλυβα αυτά τρώνε τα μέλη της οικογένειας και ετοιμάζεται το δείπνο του Αϊ-Βασίλη. Τα κόλλυβα του Αγίου τα βάζουν σε ένα πιάτο και τοποθετούν από πάνω τους τη βασιλόπιτα, με ένα αναμμένο κερί, ένα ποτήρι κρασί και το πουγκί του νοικοκύρη.

Ο Αϊ-Βασίλης θα επισκεφθεί το βράδυ το σπίτι, θα φάει και θα πιει, ρίχνοντας το άγιο βλέμμα του και σκορπίζοντας την ευλογία του σε όλους τους χώρους του σπιτιού. Έτσι, το ψωμί και το κρασί, ο άρτος και ο οίνος της θείας προσφοράς, δε θα λείψουν ποτέ από το σπίτι, ενώ το πορτοφόλι ποτέ δε θα αδειάσει.

Τη βασιλόπιτα που ευλόγησε ο Άγιος το βράδυ την κόβουν την Πρωτοχρονιά, όταν επιστρέφουν από την εκκλησία στο σπίτι. Εκείνος που βρίσκει το νόμισμα της βασιλόπιτας θεωρείται ο τυχερός της οικογένειας για όλη τη χρονιά.

Εξάλλου, σημαντικό είναι την Πρωτοχρονιά ποιος θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι και θα φέρει έτσι την ευλογία σε αυτό. Αυτό το κάνει συνήθως ένα παιδί, που κοιμάται το βράδυ σε συγγενικό σπίτι και το πρωί έρχεται και χτυπά την πόρτα του σπιτιού του. Μπαίνει στο σπίτι πάντα με το δεξί, κάνει το σταυρό του και λέει: «Χρόνια πολλά και ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος».

Επίσης, τη μέρα της Πρωτοχρονιάς οι μεγαλύτεροι, κυρίως δε οι νονοί, δίνουν στα παιδιά την «πουλουστρίνα» ή «πλουμιστήρα», ένα μικρό χρηματικό ποσό ως καλό οιωνό.

Την παραμονή των Φώτων πιστεύεται ότι κάνουν την επίσκεψή τους οι Καλικάντζαροι ή Σκαλαπούνταροι ή Πλανήταροι. Για να προστατευτούν από τους Καλικάντζαρους, οι γυναίκες δε βγαίνουν νύχτα από το σπίτι τους, δεν αφήνουν ανοιχτά ή αφύλακτα μαγειρικά και άλλα οικιακά σκεύη. Για να καταφέρουν να τους διώξουν φτιάχνουν τα λεγόμενα «ξεροτίανα», τα οποία ρίχνουν στις στέγες των σπιτιών.

Τέλος, τα κυριότερα έθιμα των Φώτων στην Κύπρο σχετίζονται με το νερό και το φως, που και τα δύο συντελούν στον καθαρμό.