Οι «ατζέντες» των άλλων

Καθημερινά, προκύπτουν καμιά δεκαριά αφορμές για να μοιραστούμε. Δεν λέω «χωριστούμε» γιατί ας χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο με περισσότερη φειδώ.

Κάθε μέρα καλείσαι να αθροίσεις τη γνώμη σου σε μία μοιρασιά που δεν είναι ακριβώς δική σου. Κάποια διαμάχη προκύπτει, κάποιος αποφασίζει να γράψει κάτι για κάποιον και η μίνι σταυροφορία υποστήριξης του ενός ή του άλλου ξεκινάει στο Διαδίκτυο, η οποία συνήθως κρατάει το πολύ πέντε μερούλες, γιατί μετά έρχονται με φόρα κι άλλοι που θέλουν να γράψουν για άλλους.

Βέβαια, η συμμετοχή μας στους προβληματισμούς και στις διαμάχες της εποχής μας, αν δεν είναι υποχρέωση, είναι σίγουρα κατάκτηση της ελευθερίας του λόγου και πρέπει να τη φροντίζουμε γιατί δεν είναι δοσμένη για πάντα.

Αλλά δεν ξέρω αν πραγματικά τη φροντίζουμε με αυτόν τον τρόπο.

Τα παραδείγματα είναι πολλά. Κάποιος γράφει ένα σκληρό κείμενο για κάποιον. Ετσι ξύπνησε, έτσι αποφάσισε, έτσι έκανε. Στα επόμενα πέντε λεπτά, έχει αρχίσει το κυνήγι των like ή της διαφωνίας. Δίχως ενδιάμεσες αποχρώσεις, χωρίς ψυχραιμία, και συνήθως δίχως δικαιοσύνη. Καλείσαι να πάρεις θέση. Με ποιον είσαι; Με ποιον συμφωνείς; Εκεί που πίνεις τον καφέ σου, πρωί-πρωί, ξαφνικά μπαίνεις στην ατζέντα του άλλου. Στο στραβό του ξύπνημα. Αν δεν σε αφορά το θέμα, αν δεν χαραμίζεις ούτε λεπτό για να το σκεφτείς, ή αν δεν παίρνεις τη θέση κάποιου, βαφτίζεσαι «ισαποστάκιας» στην καλύτερη περίπτωση.

Και η γκάμα τόσο πλούσια που σε σοκάρει η ευρυμάθεια όλων μας. Από μία θεατρική παράσταση μέχρι τις διαμάχες Ουκρανών και Ρώσων, έχουμε έτοιμη την άποψη, τη θέση, τη σιγουριά. Πρέπει να είμαστε με κάποιους. Από μικρά παιδιά μας γοήτευε η συμμετοχή μας σε ομάδες. Οχι σε συλλογικότητες που έχουν ένα κοινό όραμα αλλά σε ομάδες που ζούνε λιγότερο από όσο ζούνε οι μύγες.

Κάνουμε την άποψη να φαίνεται πολύ εύκολη, πολύ άκοπη, και τη σπαταλάμε με τρόπο που υπονομεύει αυτήν ακριβώς την κατάκτηση του να έχουμε άποψη και να την εκφράζουμε. Τίποτα δεν χαρίζεται, τίποτα δεν είναι τόσο εύκολο, κι όταν η άποψη φτηνύνει πολύ, το επόμενο στάδιο θα είναι η αμφισβήτησή της, ο σκεπτικισμός μήπως τελικά είναι ένα υπερεκτιμημένο και λιγάκι άχρηστο δικαίωμα μιας Δημοκρατίας που κι αυτή με τη σειρά της δεν είναι και τίποτα σπουδαίο.

Φαντάζομαι πως κάποιος εξειδικευμένος επιστήμονας θα φώτιζε από διαφορετική σκοπιά αυτή τη βουλιμία για δήλωση άποψης – και τη σιγουριά της άποψης – και θα τη συνέδεε με την ανάγκη να ξεκολλήσεις από την «ανωνυμία» σε μια εποχή που όλοι ζητιανεύουμε λίγη δημοσιότητα (ακόμη και σε έναν μικρόκοσμο) για να μη μας καταπιεί ο χρόνος δίχως να ξεχωρίσουμε κάπως.

Από την άλλη, είναι εκείνος ο κρυμμένος θυμός που περιμένει κάποιον να ρίξει την πρώτη ντουφεκιά για να ακολουθήσουμε. Ακόμη κι αν είναι όλοι εναντίον όλων.

Με λειψή πληροφόρηση, δίχως κανέναν στοχασμό, με απενεργοποιημένες την κατανόηση και τη συγχώρεση, ο μόνος ανέξοδος δρόμος που ανοίγεται μπροστά σου είναι να παιδεύεις κομμάτια ανθρώπινου κρέατος στον ουρανίσκο, μέχρι να αρχίσεις να τα καταπίνεις και να σου αρέσει.