Έκκληση φορέων για προστασία των παιδιών από το σχολικό εκφοβισμό

Με αφορμή το τραγικό περιστατικό της αυτοκτονίας του 15χρονου αγοριού στην Αργυρούπολη και τις πρώτες πληροφορίες που δημοσιοποιήθηκαν για το σημείωμα του στο οποίο αναφερόταν στο bullying που είχε δεχτεί, «Το Χαμόγελο του Παιδιού» απευθύνει έκκληση προς όλους τους αρμόδιους φορείς σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο να λάβουν άμεσα τα κατάλληλα μέτρα για τη θωράκιση της σχολικής κοινότητας και την προστασία των παιδιών από τον σχολικό εκφοβισμό.

«Η απώλεια ενός ακόμη παιδιού λόγω bullying, εφόσον επιβεβαιωθούν οι πρώτες πληροφορίες, αποδεικνύει την απουσία Εθνικού Σχεδίου Δράσης αντιμετώπισης και πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού, όπως και την έλλειψη κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής και πολιτικής για ένα φαινόμενο που έχει εξελιχθεί σε ζήτημα δημόσιας υγείας και  διαφοροποιείται από την κοινή βία. Ως αποτέλεσμα το φαινόμενο δεν αντιμετωπίζεται συνολικά αλλά μεμονωμένα από μερίδα εκπαιδευτικών που έχουν τη διάθεση και το προσωπικό ενδιαφέρον να θωρακίσουν τους μαθητές και το σχολικό περιβάλλον», αναφέρει σε σχετική ανακοίνωση «Το Χαμόγελο του Παιδιού».

Και προσθέτει ότι «το περιστατικό αυτό έρχεται να αναδείξει την αδυναμία των αρμόδιων φορέων να αξιοποιήσουν και να ενσωματώσουν εργαλεία και καλές πρακτικές που έχουν αναπτυχθεί όλα αυτά τα χρόνια στον τομέα της παρέμβασης και πρόληψης, όπως και την αδυναμία της Πολιτείας να ενημερώσει κατάλληλα, να εκπαιδεύσει και να ενδυναμώσει τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς που συνήθως είναι οι πρώτοι, οι οποίοι ενημερώνονται για το περιστατικό και οφείλουν να κινητοποιηθούν. Η άμεση ανταπόκριση του Υπουργείου Παιδείας, των γονέων/κηδεμόνων, των εκπαιδευτικών, άλλων αρμόδιων φορέων και ευρύτερα της κοινωνίας κρίνεται επιτακτική ώστε να προλάβουμε παρόμοια περιστατικά και καταστάσεις που θέτουν σε άμεσο κίνδυνο τη ζωή των παιδιών και των νέων με τρόπο μη αναστρέψιμο».

«Είμαστε έτοιμοι να υποστηρίξουμε ότι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα, ως κοινωνία και ως θεσμοί κοινωνικοποίησης των νέων, για την αντιμετώπιση του bullying» λέει στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων o αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Παύλος Χαραμής για να συμπληρώσει: «Και προκύπτει ένα περιστατικό όπως αυτό της αυτοκτονίας του 15χρονου έφηβου να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά της αμεριμνησίας μας και να μας δείξει πως όσα έχουμε κάνει δεν είναι αρκετά. Όσο παραμένουν ακόμα άγνωστες βασικές πτυχές του δράματος που έλαβε χώρα στα νότια προάστια της Αθήνας κάθε ενδεχόμενο παραμένει ανοιχτό. Εκείνο όμως που δεν επιδέχεται αντίρρηση είναι πως πρώτος στόχος και πρώτη προτεραιότητα της παιδείας του νέου ανθρώπου πρέπει να είναι ο σεβασμός της ανθρώπινης ζωής και γενικότερα η διασφάλιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Με ένα ακραία ανταγωνιστικό εκπαιδευτικό σύστημα, που αρδεύεται από μια εξίσου ανταγωνιστική κοινωνία, με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και της σύγχρονης τεχνολογίας να παρέχουν συστηματικά πλήθος αρνητικών παραδειγμάτων, δεν είναι δυνατό να διασφαλιστεί αυτός ο στόχος. Χρειάζεται να εντείνουμε τις προσπάθειές μας τόσο στον χώρο του σχολείου όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Η Θεματική Εβδομάδα υπήρξε ένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, που πρέπει να συμπληρωθεί με πιο ολοκληρωμένες και συστηματικές παρεμβάσεις. Και κυρίως με τη στενότερη συνεργασία σχολείου και οικογένειας».

Απαραίτητη η καθημερινή επικοινωνία γονιών και παιδιών

Η επίκουρος Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών στην Παιδιατρική και Εφηβική Ιατρική κι υπεύθυνη της Μονάδας Εφήβων στο Νοσοκομείο Παίδων «Παναγιώτη και Αγλαΐα Κυριακού», Άρτεμις Τσίτσικα εξηγεί με αφορμή το συγκεκριμένο περιστατικό, πως «η ηλικία αυτή έχει ορισμένα χαρακτηριστικά κι ανάγκες. Ο τρόπος σκέψης των παιδιών είναι διαφορετικός από άλλες αναπτυξιακές περιόδους. Υπάρχει μια προσκόλληση στον παρόντα χρόνο, δηλαδή σκέφτονται ότι οτιδήποτε τους συμβαίνει αφορά το παρόν και μπορεί να διαρκέσει για πάντα. Δεν έχουν τη δυνατότητα υποθετικής κι αφηρημένης σκέψης να καταλάβουν ότι είναι κάτι περαστικό. Είναι πιο ευάλωτα στα σχόλια κι αποκτά μεγάλη σημασία η γνώμη των συνομήλικων σε αυτήν την ηλικία. Η αποδοχή των συνομήλικων κι οποιαδήποτε διαφορετικότητα μπορεί να προσελκύσει κάποια σχόλια. Το σημαντικό είναι ότι το τελικό αποτέλεσμα έχει να κάνει με την ευαλωτότητα της κάθε προσωπικότητας. Το κάθε παιδί έχει διαφορετικούς λόγους, διαφορετικό περιβάλλον και διαφορετική προσωπικότητα που μπορεί να φτάσει σε ένα αποτέλεσμα. Αφενός, υπάρχει εξατομίκευση και πρέπει να επικεντρωνόμαστε στις ανάγκες του κάθε παιδιού, οικογένειας, σχολείου ξεχωριστά. Αφετέρου εξαρτάται πολύ από την ίδια την ευαλωτότητα της προσωπικότητας, από την συνοσηρότητα, δηλαδή αν συνυπάρχουν κάποιες άλλες ψυχικές δυσκολίες που μπορεί να ωθήσουν ένα παιδί σε μια υπερβολική αντίδραση και φυσικά έχουμε να κάνουμε και με το περιβάλλον, το οικογενειακό και δευτερευόντως του σχολείου».

Όπως υπογραμμίζει η κ. Τσίτσικα «είναι σημαντικό να είμαστε κοντά στο παιδί μας, να υπάρχουν κανάλια επικοινωνίας, να υπάρχει επαφή μέσα στην οικογένεια, να είμαστε σε εγρήγορση μήπως δούμε σημάδια που δείχνουν ότι ένα παιδί χρήζει μεγαλύτερης προσοχής. Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να βρίσκονται κοντά στο παιδί τους με καθημερινή επικοινωνία, να υπάρχει μια ζωντανή επικοινωνία μέσα στο σπίτι. Πολλές φορές βλέπουμε μέσα στην κρίση, οικογένειες να μοιάζουν να δυσλειτουργούν διότι φροντίζουν για τα πολύ βασικά. Μπορεί οι γονείς να υπεραπασχολούνται ή να είναι άνεργοι και να είναι κλεισμένοι στον εαυτό τους και να μην υπάρχει η επικοινωνία που χρειάζεται ένα παιδί αυτής της ηλικίας κι έχει κατεύθυνση. Πολλές φορές τα παιδιά μπορεί να αντιδρούν στην κατεύθυνση και στα όρια, ωστόσο τα χρειάζονται. Είναι κομμάτι της γονεϊκής φροντίδας και το αισθάνονται αυτό. Θα πρέπει οι γονείς να είναι σε εγρήγορση όταν συμβαίνουν απότομες, αιφνίδιες μεταβολές στη συμπεριφορά τους, στη διατροφή τους, στον ύπνο τους, στη σχολική τους επίδοση, στις σχέσεις τους ακόμη κι η προσωπική τους φροντίδα κι υγιεινή. Όσο για τους καθηγητής και δασκάλους, εκτός από την εξεταστέα ύλη είναι σημαντικό να δίνουν στα παιδιά προτάσεις διαχείρισης της ίδιας της ζωής, να μαθαίνουν τα δικαιώματα τα δικά τους και του διπλανού τους, να απομονώνουν το αρνητικό και να ενδυναμώνουν τη θετική συμπεριφορά, καθώς στο θέμα της παρενόχλησης σημαντικό ρόλο παίζουν κι οι παρατηρητές. Το πόσο θα δείξουν σε αυτόν που προκαλεί την παρενόχληση ότι είναι λάθος. Ένα παιδί που ασκεί βία το πιθανότερο είναι ότι και το ίδιο να έχει υποστεί βία, οπότε πρέπει να δώσουμε έμφαση και σε αυτό το παιδί. Είναι πολλές φορές οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος. Είναι σημαντικό οι εκπαιδευτικοί να έχουν λάβει κάποιου είδους εκπαίδευση, να ενδιαφέρονται κι να έχουν ουσιαστική συμβολή στην απομόνωση αυτών των συμπεριφορών».

Η κ. Τσίτσικα υπενθυμίζει ότι στη Μονάδα Εφηβικής Υγείας (ΜΕΥ) της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Νοσοκομείο Παίδων «Π. & A. Κυριακού», λειτουργεί η Γραμμή για την Τεχνολογία χωρίς χρέωση «ΜΕ Υποστηρίζω»800 11 800 15. Λειτουργεί καθημερινά από τις 9:00 έως τις 15:00, για θέματα που αφορούν την ορθή χρήση της τεχνολογίας από ανηλίκους (εξάρτηση από το διαδίκτυο, διαδικτυακός εκφοβισμός- bullying, αποπλάνηση-grooming, ακατάλληλο περιεχόμενο, θέματα προσωπικών δεδομένων, πορνογραφικό υλικό, τζόγος, βίαια παιχνίδια κλπ) και απευθύνεται σε παιδιά, εφήβους, γονείς, εκπαιδευτικούς και ειδικούς.