«Τιριτόμπα», το δημοτικό κουκλοθέατρο της Λάρισας

Αν βρεθεί κάποιος στον πολιτιστικό χώρο του Μύλου του Παππά στη Λάρισα, εκεί όπου στεγάζεται και λειτουργεί το θεσσαλικό θέατρο και άλλες πολιτιστικές δομές του Δήμου Λαρισαίων, θα δει κάτι ασυνήθιστο.  Θα εντοπίσει δηλαδή μια πινακίδα που γράφει «Μουσείο κούκλας».

Αμέσως λοιπόν γεννιέται μια απορία. Τι σημαίνει αυτό; Έχουμε συνηθίσει άλλωστε, όταν μιλάμε για μουσείο, να έρχεται στο μυαλό μας ένας χώρος με αρχαιολογικά ευρήματα, αγάλματα, ιστορικά μνημεία, αλλά και εκθέματα τέχνης. Κι όμως, σε αυτόν το χώρο ο επισκέπτης μόλις μπει θα δει μπροστά στα μάτια του εκατοντάδες κούκλες έτοιμες να «διηγηθούν» τη δική τους ιστορία. Πρόκειται για ένα χώρο όπου στεγάζονται όλες οι κούκλες του διάσημου κουκλοθεάτρου «Τιριτόμπα», το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού της θεσσαλικής πόλης.

Ο κουκλοθίασος «Τιριτόμπα» ξεκίνησε το 1984. Τότε που δύο άνθρωποι, ο Κώστας Χατζηανδρέου και η Σοφία Φουτζοπούλου, εμπνεύστηκαν την ιδέα για τη δημιουργία ενός κουκλοθίασου στην πόλη της Λάρισας.

Αυτή η ιδέα τότε ήταν αρκετή ώστε να γεννηθεί ένας κουκλοθίασος, ο οποίος ακολουθεί μέχρι σήμερα μια πορεία πολλών χρόνων, με βραβεύσεις και διακρίσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δήμος της Λάρισας εκείνα τα χρόνια έδειξε έντονο ενδιαφέρον για το εγχείρημα τού «Τιριτόμπα», κι έτσι το 1989 αποφάσισε να αναλάβει τη λειτουργία του με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί το πρώτο δημοτικό κουκλοθέατρο της πόλης, το οποίο λειτουργεί μέχρι σήμερα.

Τουλάχιστον 300 χειροποίητες κούκλες βρίσκονται αυτήν τη στιγμή στο δημοτικό μουσείο κούκλας του «Τιριτόμπα». Οι παλιότερες ήταν κατασκευασμένες από φελιζόλ, ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται πειραματισμός με άλλα υλικά, όπως είναι ο ξυλοπολτός και ο χαρτοπολτός, ενώ υπάρχουν και οι μαριονέτες.

Όπως εξηγεί η κ. Καλούδη, καλλιτεχνική υπεύθυνη του Δημοτικού Κουκλοθίασου, η σχέση του κουκλοπαίχτη με την κούκλα είναι κάτι ξεχωριστό. Άλλωστε, όπως δήλωσε η ίδια, για να μπορέσει ο κουκλοπαίχτης να δημιουργήσει μια παράσταση πρέπει να θεωρήσει πως η κάθε κούκλα σηματοδοτεί «τη γέννηση ενός νέου πλάσματος και να το λογαριάσει ως τέτοιο».

Επίσης, η κ. Καλούδη σημειώνει πως η κάθε κούκλα είναι μοναδική, δεν αντιγράφεται, δεν χρησιμοποιείται σε άλλους ρόλους, ενώ τόνισε πως «αυτό το γεγονός αποτελεί ιστορικό κομμάτι μιας πορείας 30 χρόνων για το κουκλοθέατρο Τιριτόμπα».

Η κ. Καλούδη διηγείται ένα γεγονός, προκειμένου να δείξει την αναλλοίωτη θέση του κουκλοθεάτρου Τιριτόμπα στο χρόνο.

«Πριν δύο χρόνια, όταν κατασκευάσαμε τις αφίσες ενός φεστιβάλ, χρησιμοποίησα μια παλιά φωτογραφία με ένα κοριτσάκι μαζί με μια κούκλα από τον Πινόκιο. Το κοριτσάκι δεν το γνωρίζαμε. Και το αναζητούσαμε. Οι αφίσες κυκλοφόρησαν στην πόλη. Το κοριτσάκι αυτό μετά από τόσα χρόνια είχε μεγαλώσει. Κάποια στιγμή η μητέρα του κοριτσιού είδε την αφίσα στη Λάρισα και ήρθε και με βρήκε γεμάτη συγκίνηση, διότι θυμήθηκε το παρελθόν. Το κορίτσι της φωτογραφίας ήρθε και αυτό και με βρήκε. Είχε πάθει σοκ, διότι δεν πίστευε ότι πέρασαν τόσα χρόνια».

Η κ. Καλούδη επισημαίνει πάντως πως η κάθε κούκλα έχει το δικό της χαρακτήρα. «Ο επαγγελματίας, καθώς παίζει με την κούκλα στις πρόβες, σιγά-σιγά βλέπει πώς διαμορφώνεται ο χαρακτήρας της κι έτσι γεννιέται η κούκλα» τονίζει.

Αξίζει να σημειωθεί πως το κουκλοθέατρο Τιριτόμπα παράγει τα τελευταία χρόνια δύο με τρεις παραστάσεις σε κάθε σεζόν. Διοργανώνει καθημερινές παραστάσεις για παιδιά, για τα σχολεία, αλλά και για άλλες δομές του δήμου. Επίσης, λειτουργεί εργαστήριο κούκλας, ενώ ο θίασος διοργανώνει και συμμετέχει σε φεστιβάλ σε άλλες πόλεις.