Δημήτρης Λιγνάδης: Ο κόσμος θέλει να πιαστεί από τη χειρολαβή της ιστορίας του

Γνωριζόμαστε χρόνια, αγαπιόμαστε πολύ και έχουμε μια σπάνια οικειότητα για ανθρώπους που δεν βλέπονται τακτικά. Η σχέση μου με τον Δημήτρη Λιγνάδη και το έργο του είναι μια σχέση λατρείας. Για αυτό και έχω το θάρρος να τον ρωτάω πράγματα που δεν θα τολμούσα σε κάποιον άλλο καλλιτέχνη.

Το σφιχτό πρόγραμμα και των δύο δεν θα επέτρεψε να βρεθούμε από κοντά ωστόσο όταν τον ακούω στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής είναι να σαν τον βλέπω μπροστά μου. Παθιασμένος και έντονος όπως πάντα είναι έτοιμος να απαντήσει σε όλα, σε αυτό που θα ρωτήσεις και στα άλλα που θα υποθέσει ότι σε ενδιαφέρουν. Και πάντα θα έχει δίκιο.

«Πως και αποφάσισες αυτή την τρέλα;» είναι η πρώτη ερώτηση που του κάνω. «Είναι τρέλα σύμφωνα με την ορολογία της σημερινής ελληνικής αγοράς. Είναι τρέλα να ανεβάζεις μια τέτοια παράσταση στο Μέγαρο Μουσικής τον Μάιο. Ένα ιστορικό κείμενο του Θουκυδίδη. Είναι τρελό αν βλέπεις την μεγάλη εικόνα που λέγεται Ελλάδα του σήμερα και κόσμος. Χθες όμως έγιναν οι βομβαρδισμοί στην Γάζα και κατάλαβα ότι το κείμενο δεν είναι απλώς του σήμερα αλλά του αύριο. Είναι ότι πιο χρήσιμο και κρίσιμο μπορεί να ειπωθεί από σκηνής αυτή τη στιγμή».

Ο Δημήτρης Λιγνάδης μιλάει για τα «Μαθήματα πολέμου» σαν να είναι παιδί του. Μια παράσταση που ρίσκαρε να ανεβάσει στο Υποσκήνιο Β’ της Αίθουσας Αλεξάνδρα Τριάντη. Τη μουσική της παράστασης υπογράφει ο Θοδωρής Οικονόμου ο οποίος παίζει ζωντανά πιάνο κατά τη διάρκεια του έργου και τον σκηνοθέτη πλαισιώνουν επί σκηνής νέοι ηθοποιοί. Το κείμενο και η δραματουργία είναι του αδερφού του Γιάννη Λιγνάδη.

Πρόκειται στην ουσία για μια συρραφή ιστορικών γεγονότων, ανθολογημένων από τα πέντε πρώτα βιβλία της Ιστορίας του Πελοποννησιακού Πολέμου και επιχειρεί να αναδείξει την διαχρονική και οικουμενική ουσία της «τραγωδίας του πολέμου», τους σκοτεινούς και πολύπλοκους μηχανισμούς πίσω από το πολεμικό φαινόμενο

«Αυτή η παράσταση μιλάει και για τον αφηγητή και για το αφήγημα. Είναι ότι πιο σύγχρονο έχω κάνει» συνεχίζει να μου εξηγεί ο Δημήτρης. «Πολλές φορές με ρωτάνε ‘τι έχει να μας πει ο Ίψεν σήμερα’ και απαντάω ότι τα αριστουργήματα δεν είναι πάντα επικαιρικά. Με τον Θουκυδίδη όμως αυτό που έχει να μας πει σήμερα, είναι ακριβώς αυτό που γίνεται σήμερα».

Η δραματουργία έχει γίνει από τον αδερφό του και εξαιρετικό φιλόλογο Γιάννη Λιγνάδη, πρόκειται για κάτι μεταξύ θεάτρου και ομιλιών. Κινείται μεταξύ θεάματος και ακροάματος. «Ουσιαστικά η παράσταση μου δεν είναι διάλεξη, ακουμπάει στο λαϊκό δόγμα ‘άκου να δεις’. Λαϊκό αλλά πολύ βαθύ ρητό».

Την ώρα που μιλάμε είναι έτοιμος να ανακοινώσει και παράταση των παραστάσεων έως τις 25 Μαΐου. Ο αρχικός προγραμματισμός ήταν μέχρι τις 20 του μήνα αλλά τα συνεχόμενα sold out έφεραν ακόμα τέσσερις παραστάσεις που αμφιβάλω αν θα φτάσουν και πάλι.

Ρωτάω τον Δημήτρη αν περίμενε την επιτυχία του εγχειρήματος. «Δεν το πίστευα αλλά ήλπιζα ότι θα έχει τέτοια απήχηση η παράσταση και με ευχαριστεί πολύ που βλέπω την ανάγκη του κόσμου, όχι να δει καλό θέατρο –καλό θέατρο υπάρχει πάντα και θα υπάρχει- αλλά να πιαστεί από τη χειρολαβή της μνήμης και της ιστορίας του.

Οποιοσδήποτε δίνει μια στερεή χειρολαβή είτε λέγεται θέατρο είτε ποιήμα είτε μάθημα είτε μια ωραία ταινία ο κόσμος το αποζητά. Το κοινό κουράστηκε με το περίπου και το ‘δεν ξέρω που πάω, γιατί δεν ξέρω από πού προέρχομα’ι. Φάγαμε στη μάπα το ‘περίπου’, το ‘ότι του φανεί του λωλοστεφανή’ και την σημερινή πολιτική κατάσταση».

Χειμαρρώδης όπως πάντα ο Δημήτρης δηλώνει παθιασμένος με τον Θουκυδίδη. «Όταν ακούσει τις κρίσεις του ανατριχιάζει. Όταν λέει ότι οι κομματικές διαφορές καταστρέψανε την Ελλάδα και τον κόσμο. Όταν τονίζει ότι μετά από όλο αυτό επικράτησαν οι πνευματικά κατώτεροι».

Και πια είναι η απάντηση του ιστορικού στον πόλεμο; «Όσο η φύση παραμένει ίδια αυτά θα γίνονται και θα γίνονται. Ελπίζοντας ότι κάποτε θα αλλάξει. Αλλά για να γίνει αυτό πρέπει να έχει ο καθένας την τόλμη να αποτυπώσει την κατάσταση. Προς θεού δεν λέω ότι με μια παράσταση αλλάζει ο κόσμος ούτε είμαι ο κούκος που φέρνει την άνοιξη. Αλλά κάνω αυτό που μου επιτάσσει η ψυχή μου και η συνείδησή μου».

Η σχέση του Δημήτρη με τον ιστορικό ξεκινάει από το σχολείο ωστόσο αργότερα εκτίμησε την πραγματική ουσία του έργου του. «Θεωρούσα πάντα το Θουκυδίδη σημαντικό αλλά επειδή το σχολείο σου βάζει μια υποχρέωση για βαθμό και πανελλήνιες υπάρχει ένα φόβητρο για οτιδήποτε. Στο σχολείο όλα διδάσκονται με τον λάθος τρόπο. Είναι ένα άχρηστο πράγμα δυστυχώς διότι μαθαίνει μόνο την χρησιμοθηρία στους μαθητές, μόνο τι τους είναι άμεσα χρήσιμο και αναλώσιμο. Ο τρόπος που λειτουργεί το σχολείο δεν θα μπορούσε να σου φανεί γοητευτικός, εκτός αν σου τύχει φωτισμένο δάσκαλος αλλά το σύστημα κυνηγάει τους φωτισμένους δασκάλους».

Αφορμή για την παράσταση «Μαθήματα πολέμου» στάθηκε ο αδερφός του και η επιθυμία του να καταπιαστεί με τον ιστορικό. «Ασχολήθηκα πάλι με τον Θουκυδίδη όταν μου το έφερε η τύχη μπροστά μου. Όταν ο αδερφός μου το έφερε και μου είπε πρέπει να ασχοληθούμε με αυτό» μου εξηγεί ο σκηνοθέτης και συνεχίζει: «Ο αδερφός μου είναι επιστήμονας και πολύ φωτεινός άνθρωπος. Τυχαίνει να είναι αδερφός μου. Τον ακούω σε ότι μου λέει. Και επειδή θεωρώ βόλεμα να περιφέρει κάποιος την διάγνωση περί παθογένειας και να μην προχωράει σε θεραπεία ήθελα να το κάνω. Δεν θα αλλάξω τον κόσμο αλλά κάνω αυτό που μου υπαγορεύει η συνείδησή μου».