Με το κασκέτο του μπέιζμπολ

Υπάρχουν μυθιστορήματα με εγκλήματα που κατατάσσονται στην αστυνομική λογοτεχνία, μα σε αυτά δεν υπάρχουν αστυνομικοί, ούτε έρευνες, ούτε ανακρίσεις, ούτε βεβαίως τιμωρία των ενόχων και κάθαρση με την αριστοτελική έννοια. Τέτοιο είναι το Ντόντζερς του Μπιλ Μπέβερλι, ο οποίος γεννήθηκε το 1965 στο Καλαμαζού της Πολιτείας του Μίσιγκαν και σπούδασε Αμερικανική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Φλόριδας. Η έρευνά του πάνω στους φυγάδες εγκληματίες της Αμερικής την εποχή του Εντγκαρ Χούβερ, του περιώνυμου αρχηγού του FBI, και στις ιστορίες τους εκδόθηκε ως βιβλίο το 2003. Ισως η συγκεκριμένη μελέτη να τον ώθησε στη συγγραφή του παρόντος μυθιστορήματος, του πρώτου του, το οποίο έχει λάβει πολλές τιμητικές διακρίσεις, καθώς και το βραβείο θρίλερ/μυστηρίου της εφημερίδας «Λος Αντζελες Τάιμς» για το 2016.

Τι είναι λοιπόν το Ντόντζερς και γιατί να το βραβεύσουν ως αστυνομικό μυθιστόρημα; Κατ’ αρχήν, μπορούμε να του αποδώσουμε πολλούς χαρακτηρισμούς: μυθιστόρημα δρόμου, μυθιστόρημα φυγής, μυθιστόρημα ενηλικίωσης, γκανγκστερικό μυθιστόρημα, θρίλερ, περιπέτεια. Θυμίζει τις Περιπέτειες του Χακ Φιν του Μαρκ Τουέιν, το οποίο σύμφωνα με τον Ερνεστ Χέμινγουεϊ επηρέασε όλη τη σύγχρονη αμερικανική λογοτεχνία, ή ακόμα τον Φύλακα στη σίκαλη του Τζ.Ντ. Σάλιντζερ, ένα απολύτως εφηβικό μυθιστόρημα.

Το βασικό στοιχείο της αφήγησης – είναι τριτοπρόσωπη – το αποτελεί ο κεντρικός του ήρωας, ο Ιστ (East στο πρωτότυπο) ή Ηστ σύμφωνα με τον μεταφραστή Ανδρέα Αποστολίδη· αυτός δίνει το ρυθμό. Ο Ιστ είναι μόνο δεκαπέντε χρονών και παρ’ όλα αυτά αποτελεί μέλος μια σκληρής συμμορίας που δρα στους δρόμους του νότιου Λος Αντζελες, στη συνοικία Μπόξες· κρατάει τσίλιες, κάτι σχετικά εύκολο βεβαίως. Οταν οι αστυνομικοί χτυπούν ένα σπίτι διακίνησης ναρκωτικών, σκοτώνοντας μια μαθήτρια και διαλύοντας τη συμμορία, ο θείος του ο Φιν, ο αρχηγός, προτού συλληφθεί του αναθέτει μια σημαντική δουλειά: να πάει στο Ουισκόνσιν και να σκοτώσει έναν ουσιώδη μάρτυρα, έναν δικαστή. Ο Ιστ αποχαιρετάει τη μητέρα του, την οποία ίσως δεν θα ξαναδεί ποτέ στη ζωή του, μια άρρωστη και αλκοολική τριαντάρα, και ξεκινάει. Σε ένα φτηνιάρικο βαν επιβιβάζονται ο ετεροθαλής αδελφός του, ο Τάι, δυο χρόνια μικρότερος, ο Μάικλ Ουίλσον, λίγο μεγαλύτερος, και ο Ουόλτερ, φορώντας κασκέτα των Ντόντζερς, διάσημης ομάδας μπέιζμπολ του Λος Αντζελες. Αρχίζει το μεγάλο ταξίδι, μια μικρή οδύσσεια. Ουσιώδης λεπτομέρεια: τα αγόρια είναι μαύροι, νεγράκια όπως αυτοαποκαλούνται. Διασχίζουν τους αυτοκινητοδρόμους της Αμερικής, μιας άγνωστης γι’ αυτούς χώρας (Νεβάδα, Αριζόνα, Κολοράντο, Νεμπράσκα, Αϊοβα), με τα μοτέλ, τα βενζινάδικα, τις νταλίκες, φθάνοντας στον προορισμό τους, όπου εκτελούν την αποστολή τους. Οταν όμως την ολοκληρώσουν δεν είναι πλέον αυτοί που ήταν – έχουν ήδη μεταλλαχθεί και η σύγκρουση μεταξύ τους είναι αναπόφευκτη -, ενώ ο Ιστ παίρνει μια μεγάλη απόφαση.

Οι τέσσερις μικροί ήρωες εκπροσωπούν μια όχι εμφανώς καταπιεσμένη μειονότητα: οι νέγροι δεν αντιμετωπίζονται ισότιμα με τους λευκούς. Αυτό που επιθυμεί ο συγγραφέας είναι να μιλήσει για τη φτωχή Αμερική, να δείξει τις σκοτεινές πλευρές της μεγάλης υπερατλαντικής χώρας, να παρουσιάσει τις φυλετικές και κοινωνικές διαφορές που τη διχάζουν, να φανερώσει την αποβιομηχάνιση, την ένδεια και τη βία που τη μαστίζουν, να αναφερθεί στη διακίνηση και στη χρήση ναρκωτικών ουσιών. Κόντρα όμως σε αυτό το φαινόμενο παρακμής, δείχνει τη φημισμένη λάμψη του Λας Βέγκας – «πόλη της αμαρτίας» τη χαρακτηρίζει – με τα καζίνα, τα στριπτιζάδικα, την υπερκατανάλωση. Επίσης, θέλει να μιλήσει ουδέτερα, χωρίς μεμψιμοιρίες, για τα παλιά μεγαλεία των Ηνωμένων Πολιτειών, για το ένδοξο παρελθόν της Αμερικής, για το «απόγειό» της που δεν πρόκειται να ξανάρθει. Και όλα αυτά τα αφηγείται με λυρισμό που προκαλεί συγκίνηση στον αναγνώστη.