Κύπρος, στα χνάρια της Αφροδίτης

Η Κύπρος ανέκαθεν θεωρούνταν το νησί της Αφροδίτης. Κανένα άλλο μέρος στον κόσμο δεν μπορεί να περηφανεύεται πως υπήρξε η γενέτειρα της θεάς του έρωτα. Μύθοι που συνδέονται με την Αφροδίτη (για παράδειγμα, της Αφροδίτης με τον Ήφαιστο, της Αφροδίτης με τον Άρη και της Αφροδίτης με τον Άδωνη) πιθανώς προέρχονται από την Κύπρο.

Ο Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού θεώρησε υποχρέωσή του να αποδώσει φόρο
τιμής σε αυτό το ένδοξο παρελθόν, μέσα από ένα σοβαρό και ιστορικά
ακριβές πρόγραμμα πολιτιστικού τουρισμού, επικεντρωμένο στην αναζήτηση
των ιχνών που άφησε η Αφροδίτη σε όλη τη Μεγαλόνησο.

Το εν λόγω πρόγραμμα, που φέρει τον τίτλο Πολιτιστική Διαδρομή Αφροδίτη, δίνει την ευκαιρία σε όσους και όσες το επιθυμούν να ακολουθήσουν τα βήματα της Αφροδίτης, της θεάς του έρωτα και της ομορφιάς, της προστάτιδας της Κύπρου.

Η διαδρομή επικεντρώνεται σε αρχαιολογικούς χώρους αφιερωμένους στην αρχαία λατρεία της Αφροδίτης και περιλαμβάνει το χώρο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς στην Παλαίπαφο (Κούκλια), την Αμαθούντα (κοντά στη Λεμεσό) και το Κίτιον (Λάρνακα). Οι συγκεκριμένες περιοχές συνδέονται και με άλλους χώρους και μουσεία όπου εκτίθενται αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία σχετίζονται με τη θεά.

Πρόκειται για μια γοητευτική περιπλάνηση στους δρόμους της ιστορίας, του πολιτισμού και της μυθολογίας, για μια εξαιρετική ευκαιρία γνωριμίας με τον κόσμο της Αφροδίτης: τη γένεση, τους μύθους και το χαρακτήρα της, τις τελετουργίες που έχουν σχέση με τη λατρεία της, καθώς και τα φυτά και τα κοχύλια που συνδέονται με αυτήν.

Η θεά της Κύπρου αναφέρεται πρώτη φορά τον 8ο αιώνα π.Χ. από τον Όμηρο, που την αποκαλεί Αφροδίτη ή Κύπριδα, και από τον Ησίοδο, που ονομάζει την Αφροδίτη Κυπρογενέα, δηλαδή γεννημένη στην Κύπρο.

Το όνομα Αφροδίτη ενδέχεται να είναι η προσαρμογή ενός σημιτικού ονόματος της οικογένειας των Ιστάρ, Αστάρτ, Αστάρτης στην ελληνική γλώσσα. Αργότερα δόθηκε η ερμηνεία πως το όνομα Αφροδίτη προήλθε από τη λέξη αφρός, αφού λεγόταν πως η θεά είχε γεννηθεί από τη θάλασσα.

Γενικά, στην Κύπρο η θεά δεν αποκαλούνταν Αφροδίτη έως τον 4ο αιώνα π.Χ. Από επιγραφές γνωρίζουμε ότι ονομαζόταν Άνασσα, Παφία, Γολγία (από τα ιερά της στην Πάφο και στους Γολγούς) ή απλώς η Θεός.

Η θεά είχε πολλά επίθετα, που αναφέρονταν στις πολλές ιδιότητές της: Κυπρογένεια (γεννημένη στην Κύπρο), Πότνια Κύπρου (Κυρία της Κύπρου), Ακραία (θεά των κορυφών, των ακρωτηρίων), Ποντία – Ειναλία (θαλασσινή), Ουρανία (ουράνια), Πάνδημος (θεά όλων), Έγχειος (ένοπλη), Αφρόδιτος (αρσενική Αφροδίτη), Αδωναία (που έχει πένθος, σχέση με τον κόσμο των νεκρών), Ελεήμων (σπλαχνική), Χρυσοστέφανος (θεά με το χρυσό στέμμα), Κουροτρόφος (προστάτρια των νηπίων).

Η Κύπριδα Αφροδίτη, που πιθανώς προήλθε από μια προγενέστερη θεά της γονιμότητας και είχε αφομοιώσει τα χαρακτηριστικά των θεοτήτων της Εγγύς Ανατολής, προήγε τη γονιμότητα, εμπνέοντας τον πόθο και τον έρωτα. Ήταν επίσης η προστάτρια των καλών γάμων και των νηπίων. Ως θεά της γονιμότητας προστάτευε τη γεωργία και τη μεταλλουργία, ασχολίες που έχουν να κάνουν με τα προϊόντα της φύσης.

Επίσης, προστάτευε τις βασιλικές δυναστείες και τις πόλεις. Ήταν η προστάτρια της θάλασσας, από την οποία είχε γεννηθεί, των ναυτικών και των θαλασσοπόρων, από τα ιερά της πάνω στα ακρωτήρια.

Επί 2.000 και πλέον χρόνια ήταν στην Κύπρο η Θεά, η Άνασσα, ωσότου ταυτίστηκε εντελώς με την Αφροδίτη, τη θεά των Ελλήνων, τον 4ο αιώνα π.Χ.

Κρατικά και ιδιωτικά μουσεία σε όλη την Κύπρο (μεταξύ άλλων, το Κυπριακό Μουσείο στη Λευκωσία, το Λεβέντειο Δημοτικό Μουσείο Λευκωσίας, το Επαρχιακό Μουσείο Λάρνακας, το Μουσείο Πιερίδη στη Λάρνακα, το Επαρχιακό Μουσείο Λεμεσού, το Επαρχιακό Μουσείο Πάφου, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Παλαίπαφου) παρουσιάζουν μια πλούσια συλλογή πήλινων ειδωλίων, αγαλμάτων και αγαλματιδίων από ασβεστόλιθο, τα οποία καταδεικνύουν την εξέλιξη τόσο της εικόνας όσο και της ταυτότητας της «πολυδιάστατης» Μεγάλης Θεάς στο πέρασμα των αιώνων.

Στους χώρους φυσικής ομορφιάς που συνδέονται με την Αφροδίτη συγκαταλέγονται η Πέτρα του Ρωμιού, τα Λουτρά της Αφροδίτης, το ακρωτήρι Γκρέκο, τα μονοπάτια της φύσης Αφροδίτη, Άδωνης και Φοντάνα Αμορόζα, καθώς και η Αλυκή Λάρνακας.

Φυτά που συνδέονται με την Αφροδίτη είναι, μεταξύ άλλων, η μυρίκη (αρμυρίκι), η ροδιά, η μυρτιά, το δεντρολίβανο, ο νάρκισσος, η ανεμώνη, η τριανταφυλλιά και η ρίγανη.

Εξάλλου, κάποια είδη κοχυλιών έχουν συσχετιστεί με την Αφροδίτη, είτε εξαιτίας του σχήματός τους είτε εξαιτίας του ότι είχαν στην αρχαιότητα κάποια σχέση με τη γονιμότητα. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα κοχύλια Ασταρτίδες, Καρδιίδες, Κυπραιίδες και Βενερίδες.

Τέλος, αξίζει να σημειώσουμε ότι όσοι και όσες ενδιαφέρονται μπορούν να κατεβάσουν το σχετικό οδηγό στη διεύθυνση http://www.visitcyprus.com/index.php/el/multimedia συμπληρώνοντας στο πεδίο Filter by τη λέξη Αφροδίτη.