Νικητής ήταν μόνο ο θάνατος

Σε αυτό το βιβλίο μπορεί ο βιαστικός αναγνώστης να φοβηθεί ότι θα διαβάσει τα ίδια πράγματα που έχει διαβάσει και σε προηγούμενα βιβλία του συγγραφέα. Αλλά ο βρετανός ιστορικός έχει μια ικανότητα σε κάθε βιβλίο του, εκεί που φαίνεται να επαναλαμβάνεται, να προσθέτει νέες γνώσεις αλλά και να ανάβει νέες εστίες δημιουργικού προβληματισμού.

Σύμφωνα με τα Νέα το παρουσιαζόμενο βιβλίο αποκρυπτογραφεί τα γεγονότα, τις προθέσεις που κρύβονταν πίσω απ’ αυτά και τις συνέπειές τους σε μια περίοδο που ξεκινά τις παραμονές του 1914 και φτάνει ώς το 1949. Είναι γραμμένο με τέτοιο τρόπο – και εδώ βρίσκεται η ιδιοτυπία του – ώστε να προετοιμάσει τον αναγνώστη για τον δεύτερο τόμο που σχεδιάζει να συγγράψει ο συγγραφέας και στον οποίο θα ασχοληθεί με την μετά το 1950 Ευρώπη. Βιβλίο που σίγουρα θα εμπλουτίσει ανάλογα έργα, όπως για παράδειγμα το «Η Ευρώπη μετά τον πόλεμο» (Αλεξάνδρεια) του Τόνι Τζαντ.

Ο Κέρσοου πρωτοτυπεί συνδέοντας την προ των δύο πολέμων κατάσταση με το ξέσπασμα των πολέμων και τις συνέπειές τους, για να καταλήξει στις απαρχές της νέας, μετά το 1949, διαφορετικής Ευρώπης. Μας παραδίδεται εδώ ένα υπέροχο μάθημα ιστορίας από έναν ανεπανάληπτο γνώστη του πόσο συναρπαστική μπορεί να γίνει η Ιστορία, πόσα μπορεί να μας διδάξει, αλλά και από πόσα μπορεί να μας γλιτώσει η γνώση της.

Η «λευκή επιταγή»

Παρ’ όλο που στην προ του 1914 εποχή, της Belle Époque, όλα έδειχναν ότι το μέλλον θα συνεχιζόταν με τον ίδιο τρόπο, υπήρχαν κάποιοι παράγοντες που δεν προσέχθηκαν. Σ’ αυτή τη χρυσή εποχή υπήρχαν μεγάλες μάζες εξαθλιωμένων πολιτών, το δικαίωμα ψήφου ήταν περιορισμένο, παραμόνευε ο επιθετικός εθνικισμός (σε όλο το έργο του Κέρσοου ο εθνικισμός είναι ο μεγάλος εχθρός της Ευρώπης και της δημοκρατίας) με συνοδοιπόρο του τον βιολογικό ρατσισμό. Γεωπολιτικά είχαμε μια παθητική και αδύναμη Αυστροουγγαρία. Η «λευκή επιταγή» που είχε δώσει η Γερμανία στην Αυστροουγγαρία σε σχέση με τις εξελίξεις στη Σερβία αποθράσυνε τους ηγετικούς κύκλους της Αυτοκρατορίας, έτσι κανείς δεν μπόρεσε να συγκρατήσει την τυχοδιωκτική πολιτική της.

in.gr