Συνομιλώντας για την πίστη σε μια κοσμική εποχή

Είναι κι αυτός ένας τίτλος που περνάει κάτω από τα ραντάρ της «εύκολης αναγνωσιμότητας», αλλά διατηρεί μακροπρόθεσμα την αναγνωστική υπεραξία του. Με μια ψύχραιμη ματιά, βέβαια, θα έλεγε κανείς ότι αυτό ισχύει πάντοτε στον φαύλο κύκλο των ερωτημάτων για το ποιοι τίτλοι αγγίζουν το αναγνωστικό κοινό. Τα «Βιβλία που ελευθερώνουν» (Πόλις, 2018, μετάφραση Μιχάλης Πάγκαλος), πάντως, είναι ένας τίτλος απαλλαγμένος απ΄ αυτό το «υπαρξιακό» άγχος. Το ομολογεί ήδη στην εισαγωγή ο Τζόναθαν Γκίλμποτ, διευθυντής του καναδικού εκδοτικού οίκου Novalis, ο οποίος μεταγράφει τις συνομιλίες του με έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές της εποχής μας: τον Τσαρλς Τέιλορ, γνωστό στις εκδόσεις Πόλις από την «Πολυπολιτισμικότητα» (1999).

Σύμφωνα με τα Νέα δεν πρόκειται για μια ομολογία πίστεως. Το έργο, άλλωστε, του Τέιλορ αποκλείει κάτι τέτοιο. Στις «Πηγές του εαυτού» (Ινδικτος, 2007) αναλύει την ανάδυση και εξέλιξη της νεωτερικής ταυτότητας στη δυτική χριστιανοσύνη (στην ίδια θεματική και οι «Δυσανεξίες της νεωτερικότητας», εκδ. Εκκρεμές, 2006). Με αυτό το κομβικό έργο, άλλωστε, εντάσσεται σε ένα ρεύμα στοχαστών (Αλασντερ Μακιντάιρ, Μάικλ Γουόλτσερ, Μάικλ Σαντέλ) οι οποίοι ασκούν κριτική μέσω του «κοινοτισμού» στη φιλελελεύθερη θεωρία για τη συγκρότηση της ταυτότητας: στη διαδικασία αυτή, επισημαίνουν, βαρύνουσα σημασία έχουν οι κοινωνικοί θεσμοί – όχι το άτομο. Στο «Μια κοσμική εποχή» (Ινδικτος, 2015), από την άλλη, περιγράφει τη θεμελιώδη αλλαγή στο δυτικό κόσμο που «μας πάει από μια κοινωνία στην οποία ήταν πρακτικά αδύνατο να μην πιστεύει κανείς στον Θεό σε μιαν άλλη στην οποία η πίστη, ακόμη και για τον πιο ακλόνητο πιστό, αποτελεί ανθρώπινη δυνατότητα μεταξύ άλλων». Σ’ αυτή τη συνθήκη, ούτε ο «Θεός πεθαίνει», αλλά ούτε και οι αρνητές του ακυρώνονται.

ΜΠΟΝΤΛΕΡ ΚΑΙ ΝΤΟΣΤΟΓΕΦΣΚΙ. Στις συνομιλίες του με τον Γκίλμποτ χρησιμοποιεί πέντε βιβλία ισάριθμών συγγραφέων για να περιγράψει τα αδιέξοδα της ανθρώπινης περιπέτειας και τους διανοιγόμενους δρόμους της πίστης: τη «Φαινομενολογία της αντίληψης» του Μορίς Μερλό Ποντί, τα «Ποιήματα» του Φρίντριχ Χέλντερλιν, τα «Ανθη του κακού» του Μποντλέρ, τους «Αδερφούς Καραμάζοφ» του Ντοστογέφσκι και το «Πιστός στο μέλλον: ακούγοντας το μήνυμα του καρδιναλίου Κονγκάρ» του αδελφού Αιμίλιου, της αδελφότητας του Τεζέ.

in.gr