Ένα «για» με αμέτρητες(;) εφαρμογές

Εάν επιχειρήσουμε να καταγράψουμε τις περιπτώσεις εκείνες όπου προσφεύγουμε στη χρήση της πρόθεσης για, προκειμένου να δηλώσουμε όσα έχουμε ανά πάσα στιγμή στο νου μας, είναι βέβαιο ότι θα εντυπωσιαστούμε από το αποτέλεσμα.

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι το για (διά της αρχαίας ελληνικής γλώσσας) είναι πανταχού παρόν, καθώς βρίσκει αμέτρητες εφαρμογές σε κείμενα και συνομιλίες, στο γραπτό αλλά και τον προφορικό λόγο.

Μεταξύ πολλών άλλων, η αιτία («Ο λαός αυτός φημιζόταν προπάντων για τις πολεμικές επιδόσεις του»), ο σκοπός («Όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι περισσότεροι δουλεύουν για τον άρτο τον επιούσιο»), η υπεράσπιση («Ο αγώνας των Ελλήνων για την ελευθερία και τη δημοκρατία»), η αναφορά («Σας τηλεφωνώ για την αγγελία που διάβασα σήμερα στην εφημερίδα»), η λανθασμένη εντύπωση ή άποψη («Οι αστυνομικοί τον πέρασαν για διαρρήκτη»), το τίμημα («Του δήλωσα ευθαρσώς ότι δεν είναι δυνατόν να δουλεύω για την ψυχή της μάνας μου»), η κατεύθυνση («Ο πρωθυπουργός θα αναχωρήσει αύριο για τις Βρυξέλλες») και η καταλληλότητα («Στο πλαίσιο της διά βίου μάθησης, παραδίδονται σεμινάρια για πεπειραμένους πωλητές») δηλώνονται, φανερώνονται ή γνωστοποιούνται, όταν χρησιμοποιούμε την πρόθεση για που ακολουθείται από αιτιατική.

Παρά ταύτα, η πρόθεση για είναι παρείσακτη και περιττή όταν χρησιμοποιείται για να δηλώσει τη χρονική διάρκεια ή συνδυάζεται με τη λέξη «φορά».

Οι ακόλουθες φράσεις αποτελούν δείγματα εσφαλμένης (και, δυστυχώς, ευρύτατα διαδεδομένης) χρήσης της πρόθεσης για: «Ζήσαμε σε αυτό το σπίτι για αρκετές εβδομάδες», «Για να μετατεθεί ένας εκπαιδευτικός στην Αθήνα, πρέπει να έχει υπηρετήσει στην επαρχία για πολλά χρόνια», «Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του παρέμεινε στις Ηνωμένες Πολιτείες για πολλούς μήνες», «Για μια ακόμη φορά η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου μάς απογοήτευσε», «Η κυβέρνηση επιχειρεί για δεύτερη φορά να δανειστεί χρήματα από τις αγορές» και «Για άλλη μια φορά η συμπεριφορά του ήταν υποδειγματική».

Έχοντας κατά νουν ότι η μεν χρονική διάρκεια δηλώνεται ορθώς είτε με απλή αιτιατική (χωρίς δηλαδή να προηγείται το για) είτε με την πρόθεση επί + αιτιατική, η δε λέξη «φορά» δε χρειάζεται σε καμία περίπτωση τη βοήθεια της πρόθεσης για, θα προχωρήσουμε στις αναγκαίες διορθώσεις: «Ζήσαμε σε αυτό το σπίτι αρκετές εβδομάδες», «Για να μετατεθεί ένας εκπαιδευτικός στην Αθήνα, πρέπει να έχει υπηρετήσει στην επαρχία επί πολλά χρόνια», «Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του παρέμεινε στις Ηνωμένες Πολιτείες πολλούς μήνες», «Ακόμη μια φορά η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου μάς απογοήτευσε», «Δεύτερη φορά επιχειρεί η κυβέρνηση να δανειστεί χρήματα από τις αγορές» και «Άλλη μια φορά η συμπεριφορά του ήταν υποδειγματική».

Η μόνη περίπτωση στην οποία θα δεχθούμε τη χρήση της πρόθεσης για, προκειμένου να δηλωθεί χρονική διάρκεια, είναι στην καθιερωμένη φράση για πάντα (διά παντός, διηνεκώς, εις το διηνεκές).

*Στη φωτογραφία του παρόντος άρθρου, ο σπαρτιάτης βασιλιάς Λεωνίδας. Οι άνδρες του φημίζονταν για τις πολεμικές επιδόσεις τους.