Ο Παπαναστασίου και το Δημοκρατικό Μανιφέστο

Γνωστή κωμόπολη της Αρκαδίας με σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, το Λεβίδι, σκαρφαλωμένο σε μια κατάφυτη πλαγιά του ελατοσκέπαστου Mαινάλου, ήταν ο τόπος καταγωγής του διακεκριμένου πολιτικού και κοινωνιολόγου Αλέξανδρου Παπαναστασίου.

Τα εκθέματα του Μουσείου Αλέξανδρου Παπαναστασίου δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες της αρκαδικής κωμόπολης να γνωρίσουν τη ζωή και το έργο μιας από τις μεγαλύτερες πολιτικές προσωπικότητες του α’ μισού του 20ού αιώνα, να αντιληφθούν τις πρωτοποριακές αντιλήψεις και το πραγματικά μεταρρυθμιστικό πνεύμα ενός ενάρετου πολιτικού ανδρός.

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 8 Ιουλίου 1876.

Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ακολούθως δε (κατά την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα) κοινωνιολογία, φιλοσοφία και οικονομικά σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια (Χαϊδελβέργη, Βερολίνο, Λονδίνο, Παρίσι).

Ο Παπαναστασίου υπήρξε ένας από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης της Κοινωνιολογικής Εταιρείας, ενώ η πρώτη δημόσια πολιτική παρέμβασή του έλαβε χώρα το 1908, όταν προέβη στη δημοσίευση επιστολής του που έφερε τον τίτλο «Η ελευθερία του λόγου».

Κατά τη διάρκεια της πολιτικής σταδιοδρομίας του, από το 1910 έως το 1936, εξελέγη κατ’ επανάληψιν βουλευτής, άσκησε επιτυχώς διάφορα υπουργικά καθήκοντα, ανέλαβε την πρωθυπουργία (1924, 1932), αλλά γνώρισε και τον εκτοπισμό.

Ένα από τα πλέον σημαντικά ορόσημα του πολυκύμαντου πολιτικού βίου του Παπαναστασίου αποτέλεσε η δημοσίευση του περίφημου «Δημοκρατικού Μανιφέστου» στις 12 Φεβρουαρίου 1922, λίγους μήνες πριν από την κατάρρευση του Μικρασιατικού Μετώπου και τη Μικρασιατική Τραγωδία, κίνηση που οδήγησε στη σύλληψη και τη φυλάκισή του.

Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου απεβίωσε στην οικία του, στην Εκάλη, στις 17 Νοεμβρίου 1936.

Βαγγέλης Στεργιόπουλος