Το ISIS φυγαδεύει τα λάφυρα του πολέμου

Επί χρόνια στο μικρό κατάστημα του Αμάρ στην τουρκική πόλη Αντάκια (η αρχαία Αντιόχεια), που προσφέρει υπηρεσίες μεταφοράς χρημάτων, συνωστίζονταν μόνο σύροι πρόσφυγες για να παραλάβουν ή να στείλουν χρήματα από και προς το εξωτερικό. Μέχρι πριν από έναν μήνα, όταν άνδρες των δυνάμεων ασφαλείας άρχισαν τις επισκέψεις κάθε εβδομάδα.

«Τους δείχνω τακτικά τα λογιστικά μου βιβλία. Τον διπλανό καταστηματάρχη τον συνέλαβαν για τρεις μήνες» λέει ο Αμάρ στους «Financial Times». Γνωρίζει τι έψαχναν οι Αρχές – επιχειρήσεις που μεταφέρουν χρήματα για λογαριασμό του Ισλαμικού Κράτους.

Η Αντάκια έχει γίνει το επίκεντρο μεταφοράς τέτοιων παράνομων κεφαλαίων.

Την ώρα που η διεθνής προσοχή έχει στραφεί στην απώλεια εδαφών από τους τζιχαντιστές, το Ισλαμικό Κράτος έχει ξεκινήσει μια σιωπηρή εκστρατεία: να κερδίσει όσο περισσότερα χρήματα μπορεί και όσο πιο γρήγορα μπορεί και να βγάλει τα κεφάλαια αυτά από το αυτοαποκαλούμενο χαλιφάτο που καταρρέει.

Καθώς η μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους μεταφέρεται από τα πεδία μαχών στη Συρία και το Ιράκ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, όλο και περισσότερα κεφάλαιά του – από τα εκατοντάδες εκατομμύρια που έχει κερδίσει από το λαθρεμπόριο πετρελαίου – διαπιστώνεται ότι κατευθύνονται όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και σε όλα τα σημεία του κόσμου.

«Τώρα που χάνουν εδάφη, έχει γίνει προτεραιότητα γι’ αυτούς η μεταφορά χρημάτων» σχολιάζει ο Ρέναντ Μανσούρ, αναλυτής στο βρετανικό think tank Chatham House. «Χρειάζεται να διατηρήσουν οικονομική επιρροή και ισχύ».

Στις πλούσιες σε πετρελαϊκά κοιτάσματα ανατολικές περιοχές της Συρίας κάθε μέρα κυκλοφορούν καραβάνια από «φάλαινες» – το παρατσούκλι των μεγάλων φορτηγών που χωρούν έως και 200 βαρέλια πετρέλαιο του Ισλαμικού Κράτους. Περνούν σε ομάδες έως και 60 οχήματα τη φορά. Παρά τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς των ξένων δυνάμεων που έχουν μειώσει την παραγωγή, το λαθρεμπόριο συνεχίζεται.

«Το πετρέλαιο δεν σταματά ποτέ… Ο κόσμος χρειάζεται πετρέλαιο, το Ισλαμικό Κράτος χρειάζεται να πουλήσει και οι μπίζνες συνεχίζονται κανονικά» λέει ο ιδιοκτήτης ενός αυτοσχέδιου διυλιστηρίου στην περιοχή. Οι αναλυτές υπολογίζουν μείωση 88% στα μηνιαία έσοδα του Ισλαμικού Κράτους σε σύγκριση με τον Ιανουάριο του 2015, με τους τζιχαντιστές να έχουν χάσει πλέον περίπου το 90% των πετρελαιοπηγών που είχαν καταλάβει το 2014. Συνεχίζουν όμως να κατέχουν τις δύο πιο παραγωγικές περιοχές: το Αλ Ομάρ και το Αλ Τανάκ, που συνολικά μπορούν να παράγουν ακόμα και 25.000 βαρέλια την ημέρα.

Από συνεντεύξεις με άτομα που ασχολούνται με το λαθρεμπόριο ωστόσο βγαίνει το συμπέρασμα ότι το Ισλαμικό Κράτος ακόμα κερδίζει περίπου ένα εκατομμύριο δολάρια την ημέρα, χάρη στην ικανότητά του να μεταφέρει το κόστος σε πρόθυμους αγοραστές. Η τιμή ανά βαρέλι συνεχίζει να κυμαίνεται μεταξύ 20 και 45 δολαρίων, ανάλογα με την ποιότητα.

Ενας από τους αγοραστές περιγράφει πρόσφατη επίσκεψή του σε πετρελαιοπηγή, μερικά λεπτά έπειτα από αμερικανική επίθεση. Ζήτησε έκπτωση από τον εκπρόσωπο του Ισλαμικού Κράτους, καθώς η σκόνη είχε αναμειχθεί με το πετρέλαιο. «Θα το αφήσω να χυθεί στο χώμα» του απάντησε εκείνος. «Δεν πουλάμε λιγότερο ούτε ένα δολάριο».

Ετσι, τα καταστήματα «hawala» (στα αραβικά η μεταφορά), αποτελούν ένα δίκτυο οικονομικών συναλλαγών βασισμένο σε οικονομικούς δεσμούς και με διασυνδέσεις σε όλη τη Μέση Ανατολή, που εκτείνεται και στην Ευρώπη.

Η άτυπη λειτουργία τους βοηθά στο να μην μπορούν να εντοπιστούν παράνομες μεταφορές και το Ισλαμικό Κράτος τα χρησιμοποιεί για την αγορά όπλων και για μεταφορά μεγάλων κεφαλαίων σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ποιος παραλαμβάνει αυτά τα χρήματα εκεί και για ποιους σκοπούς, αποτελεί τη νέα μεγάλη σπαζοκεφαλιά για τις δυτικές μυστικές υπηρεσίες.

Νατάσα Μπαστέα