Αντιμέτωπα με πρόστιμα εκατομμυρίων ευρώ τα social media στη Γερμανία

Από τον Οκτώβριο του 2017, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με περισσότερα
από δύο εκατομμύρια μέλη θα αντιμετωπίζουν πρόστιμο 5 έως και 50
εκατομμυρίων ευρώ εάν δεν αφαιρούν εντός 24 ωρών «προφανώς εγκληματικά»
δημοσιεύματα. Το γερμανικό Κοινοβούλιο ενέκρινε το σχετικό νομοσχέδιο,
εντούτοις ο νόμος θα τεθεί σε ισχύ μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του
Σεπτεμβρίου.

Στα «προφανώς εγκληματικά» δημοσιεύματα περιλαμβάνονται οι ψευδείς ειδήσεις, η ρητορική μίσους και όλες οι παράνομες πράξεις κατά το νόμο, για τα οποία ισχύει το περιθώριο του 24ώρου για τη διαγραφή του δημοσιεύματος από ένα μεγάλο κοινωνικό δίκτυο στη Γερμανία. Όσα αναφέρονται χωρίς η παρανομία να είναι προφανής ή αμφιλεγόμενη, θα έχουν μεγαλύτερο περιθώριο να εξεταστούν, και συγκεκριμένα εντός επτά ημερών.

Το σχέδιο επιφέρει για τα κοινωνικά δίκτυα συνολικό κόστος συμμόρφωσης ύψους τουλάχιστον 28 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως. Για το κράτος, το κόστος αυτό εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε τουλάχιστον τέσσερα εκατομμύρια ευρώ ετησίως και άπαξ δαπάνες ύψους τουλάχιστον 350.000 ευρώ. Το συνολικό απαιτούμενο κόστος συμμόρφωσης για τα ομοσπονδιακά κρατίδια εκτιμάται σε τουλάχιστον 200.000 ευρώ ετησίως.

Ο νόμος για τη βελτίωση της επιβολής της νομοθεσίας στα κοινωνικά δίκτυα (NetzDG)

Με το NetzDG θεσπίζονται νομικοί κανόνες συμμόρφωσης για τα κοινωνικά δίκτυα προκειμένου τα κοινωνικά δίκτυα να δεσμευτούν για την ταχύτερη και εκτενέστερη επεξεργασία καταγγελιών σχετικά με εγκλήματα μίσους και άλλο ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο.

Αφορά μόνο τους υπεύθυνους λειτουργίας μεγάλων κοινωνικών δικτύων με δύναμη επιρροής και όχι όλων των παρόχων υπηρεσιών βάσει του νόμου για τα μέσα τηλεπικοινωνιών. Πλατφόρμες μέσων με δικό τους δημοσιογραφικό-συντακτικό περιεχόμενο δεν περιλαμβάνονται στο σχέδιο.

Ο ορισμός των κοινωνικών δικτύων περιλαμβάνει τόσο την ανταλλαγή περιεχομένου με άλλους χρήστες σε κλειστή κοινότητα δικτύων (gated community) όσο και τη διάδοση περιεχομένου στο ευρύ κοινό.

Τα κοινωνικά δίκτυα υποχρεούνται βάσει νόμου να υποβάλλουν τριμηνιαία δήλωση για τη διαχείριση καταγγελιών σχετικά με ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο. Η δήλωση πρέπει να περιέχει τόσο στατιστικά στοιχεία για τον όγκο των καταγγελιών και τις πρακτικές απόφασης των κοινωνικών δικτύων όσο και στοιχεία με τα οποία ενημερώνονται οι ομάδες που είναι αρμόδιες για την επεξεργασία των καταγγελιών. Η δήλωση πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμη μέσω της ηλεκτρονικής επίσημης ομοσπονδιακής εφημερίδας και του δικτυακού τόπου του κοινωνικού δικτύου.

Το σχέδιο ορίζει νομικά πρότυπα για την αποτελεσματική διαχείριση καταγγελιών τα οποία διασφαλίζουν ότι τα κοινωνικά δίκτυα διαγράφουν κατά κανόνα εντός 24 ωρών από τη λήψη της καταγγελίας χρήστη ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο.

Η εκούσια ή ακούσια μη τήρηση της υποχρέωσης δήλωσης, η παράβαση της υποχρέωσης αποτελεσματικής διαχείρισης καταγγελιών καθώς και η παράβαση της υποχρέωσης για τον καθορισμό εγχώριου εξουσιοδοτημένου εκπροσώπου και εγχώριου δικαιούχου των εντολών παροχών πληροφοριών των αρχών επιβολής του νόμου αποτελούν σύμφωνα με το σχέδιο παράβαση η οποία μπορεί να τιμωρηθεί με χρηματικό πρόστιμο ύψους έως 5 εκατομμυρίων ευρώ.

Eίναι επίσης δυνατή η επιβολή χρηματικού προστίμου και σε νομικά πρόσωπα και ενώσεις προσώπων. Το μέγιστο ύψος του χρηματικού προστίμου αυξάνεται σε αυτήν την περίπτωση, βάσει του εν λόγω σχεδίου, σε 50 εκατομμύρια ευρώ.

Το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Δικαιοσύνης ορίζεται ως αρμόδιο να ελέγξει εάν υφίσταται ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο.

Η αιτιολόγηση για την επιβολή νομοθεσίας στα κοινωνικά δίκτυα στη Γερμανία

Επί του παρόντος παρατηρείται τεράστια αλλαγή του κοινωνικού διαλόγου στο διαδίκτυο και ιδίως στα κοινωνικά δίκτυα. Η νοοτροπία ανταλλαγής απόψεων στο διαδίκτυο είναι συχνά επιθετική, προσβλητική και όχι σπάνια βρίθει μίσους. Τα εγκλήματα μίσους και το ρατσιστικό μίσος μπορούν να δυσφημίσουν οποιοδήποτε άτομο λόγω άποψης, χρώματος ή καταγωγής, θρησκείας, φύλου ή σεξουαλικού προσανατολισμού. Τα εγκλήματα μίσους και άλλο ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο που δεν μπορούν να καταπολεμηθούν και να διωχθούν αποτελεσματικά, κρύβουν έναν μεγάλο κίνδυνο για την ειρηνική συμβίωση μιας ελεύθερης, ανοικτής και δημοκρατικής κοινωνίας.

• Μετά την εμπειρία από τις εκλογές στις ΗΠΑ, η καταπολέμηση των ποινικώς κολάσιμων ψευδών ειδήσεων («Fake News») στα κοινωνικά δίκτυα αποτελεί προτεραιότητα και στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Ως εκ τούτου, απαιτείται βελτίωση της εφαρμογής του νόμου στα κοινωνικά δίκτυα για την άμεση εξάλειψη του αντικειμενικά κολάσιμου περιεχομένου όπως η υποκίνηση σε φυλετικό μίσος, η εξύβριση, η δυσφήμηση ή η διατάραξη της ειρήνης μέσω παραβάσεων.

Η αυξανόμενη διάδοση των εγκλημάτων μίσους και άλλου ποινικώς κολάσιμου περιεχομένου, ιδίως στα κοινωνικά δίκτυα, οδήγησε το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Δικαιοσύνης και Προστασίας των Καταναλωτών ήδη το 2015 να δημιουργήσει μία ειδική ομάδα αποτελούμενη από τους υπεύθυνους λειτουργίας των δικτύων και τους εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Οι επιχειρήσεις που εκπροσωπούνται στην ειδική ομάδα έχουν δεσμευθεί να βελτιώσουν τη διαχείριση δηλώσεων εγκλημάτων μίσους και άλλου ποινικώς κολάσιμου περιεχομένου από την πλευρά τους.

Οι επιχειρήσεις ανέλαβαν την υποχρέωση δημιουργίας φιλικών προς τους χρήστες μηχανισμών αναφοράς κρίσιμων καταχωρήσεων καθώς και την υποχρέωση ελέγχου και διαγραφής εντός 24 ωρών της πλειοψηφίας των δηλωμένων καταχωρήσεων με γλωσσικά και νομικά καταρτισμένες ομάδες, εφόσον συνιστούν παραβίαση. Βάση αναφοράς του ελέγχου είναι το γερμανικό δίκαιο.

Γιατί χρειάστηκε νόμος

Οι οικείες δεσμεύσεις των επιχειρήσεων κατόπιν διαβούλευσης έχουν οδηγήσει στις πρώτες βελτιώσεις, οι οποίες όμως δεν είναι επαρκείς, αναφέρεται στην αιτιολόγηση του νομοσχεδίου.

Το ποινικώς κολάσιμο περιεχόμενο εξαλείφεται σε πολύ μικρό βαθμό. Σύμφωνα με παρακολούθηση που διεξήχθη τον Ιανουάριο/Φεβρουάριο του 2017 από το jugendschutz.net της πρακτικής εξάλειψης παράνομου περιεχομένου κοινωνικών δικτύων, οι καταγγελίες κανονικών χρηστών έναντι ποινικώς κολάσιμου περιεχομένου εξακολουθούν να μην τυγχάνουν άμεσης και επαρκούς επεξεργασίας.

• Εν τω μεταξύ, στο YouTube το 90 τοις εκατό των περιπτώσεων ποινικώς κολάσιμου περιεχομένου διαγράφεται.
• Αντίθετα, το Facebook διέγραψε μόνο το 39 τοις εκατό των περιπτώσεων, ενώ το Twitter μόνο το 1 τοις εκατό.

Επίσης η διαφάνεια των κοινωνικών δικτύων είναι ανεπαρκής. Το περιεχόμενο των πληροφοριών που δημοσιεύονται από τα κοινωνικά δίκτυα σχετικά με την εξάλειψη παράνομου περιεχομένου και την απαγόρευση πρόσβασης στις πλατφόρμες αυτών δεν είναι αρκετό. Οι καταγγελίες που λαμβάνονται δεν αναλύονται ανά ομάδα περιπτώσεων, ενώ οι επιχειρήσεις δεν αναφέρουν το ποσοστό των καταγγελιών που έχουν οδηγήσει σε διαγραφές ή απαγορεύσεις πρόσβασης.

Οι πάροχοι των κοινωνικών δικτύων έχουν ευθύνη για την κοινωνική νοοτροπία ανταλλαγής απόψεων στην οποία θα πρέπει να ανταποκριθούν. Δεδομένου ότι τα υφιστάμενα εργαλεία και οι συμφωνηθείσες οικείες δεσμεύσεις των κοινωνικών δικτύων δεν λειτουργούν επαρκώς και υπάρχουν σημαντικά προβλήματα στην εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας, κρίνεται αναγκαία η θέσπιση κανόνων συμμόρφωσης που επιβάλλουν χρηματικά πρόστιμα για τα κοινωνικά δίκτυα προκειμένου να μπορούν άμεσα και αποτελεσματικά να αναλαμβάνουν δράση κατά των εγκλημάτων μίσους και άλλου ποινικώς κολάσιμου περιεχομένου στο διαδίκτυο, κατέληγε η αναφορά αιτιολόγησης που έγινε τελικά δεκτή από το γερμανικό Κοινοβούλιο στις 30 Ιουνίου 2017.

tech.in.gr