Β.Θεοδωρόπουλος: Ελπίδα μάς δίνει ο αγώνας των προσφύγων για ζωή

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Χαμένα όνειρα και ανεκπλήρωτες επιθυμίες ξεβράζει το κύμα. Στις ακτές φτάνουν χιλιάδες άψυχα κορμιά, ζωές που παραδόθηκαν, μετά από σκληρή μάχη, στον θάνατο. Ώρες, ημέρες, αριθμοί χάνονται μπροστά στον σπαραγμό και την απώλεια. Το σενάριο της Λαμπεντούζα βρίσκει στέγη όχι μόνο στην καθημερινότητα, αλλά και στο θέατρο. Ο διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, μεταφέρει στο σανίδι το δράμα της προσφυγικής κρίσης σκηνοθετώντας το έργο Λαμπεντούζα για το Θέατρο Νέου Κόσμου.

Αποδεικνύει ότι το θέατρο συμβαδίζει με τον παλμό της κοινωνίας, επηρεαζόμενο από τις πιο δραματικές της όψεις. Δεν αντιμετωπίζει την τέχνη μόνο ως μέσο ψυχαγωγίας, αλλά ως εργαλείο της κοινωνίας. Ως μια πλατφόρμα μέσα από την οποία αναδεικνύεται η σημασία της συνεισφοράς και των κοινωνικών δράσεων.

«Το προσφυγικό είναι ένα πολύ σοβαρά θέμα και δεν μπορεί να το λύσει η Ελλάδα μόνη της. Δεν είμαστε πραγματικά ενωμένη Ευρώπη έτσι ώστε να υπάρξει ουσιαστικά μια κοινή πολιτική», δηλώνει στο in.gr ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος επισημαίνοντας τη σημασία που έχει η έννοια του ξένου στην ελληνική ιστορία.

Ελπίδα και κουράγιο αντλεί, όπως αναφέρει, από τον αγώνα των προσφύγων για ζωή. Επιμένει ότι παρά τα ρατσιστικά κρούσματα που έχουν καταγραφεί στο Ωραιόκαστρο και σε άλλα σχολεία της χώρας, οι Έλληνες είναι φιλόξενοι.

«Γίνονται προσπάθειες για να φιλοξενηθούν οι πρόσφυγες στην Ελλάδα, ενώ υπάρχουν άλλες χώρες στην ΕΕ που δεν θέλουν ούτε έναν», υπογραμμίζει ο κ. Θεοδωρόπουλος για να μιλήσει για μια ΕΕ που στέκεται με σταυρωμένα τα χέρια.

Σχολείο χαρακτηρίζει την πρώτη του εμπειρία ως διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών και προχωρά σε μια αξιολόγηση της προσπάθειας που καταβλήθηκε ώστε να δημιουργηθεί πρόγραμμα «διάσωσης» μετά τον Γιαν Φαμπρ.

Σε μια περίοδο που το προσφυγικό έχει λάβει δραματικές διαστάσεις, ορισμένοι μάλιστα μιλούν για αποτυχία της ΕΕ όσον αφορά στη διαχείριση του ζητήματος, καθώς χιλιάδες ζωές έχουν χαθεί τον τελευταίο χρόνο στα νερά της Μεσογείου, σκηνοθετείτε το έργο «Λαμπεντούζα». Ένα έργο που γράφτηκε το 2015 από τον Άντερς Λουστγκάρτεν ύστερα από παραγγελία του Θεάτρου Σόχο του Λονδίνου
Ο συγγραφέας εστιάζει στο πώς πλησιάζουμε τους ανθρώπους, πώς μπορούμε να τους καταλάβουμε ώστε να μην είμαστε ρατσιστές, να σεβόμαστε και να αγαπάμε. Το θέμα είναι να κατανοήσουμε ότι είτε εξαιτίας των πολέμων είτε εξαιτίας της οικονομικής ανάγκης εδώ και αιώνες ταξιδεύουν οι άνθρωποι. Οπότε οι πρόσφυγες δεν διαφέρουν σε τίποτα από εμάς. Εάν εξετάσεις τα πράγματα κάτω από αυτό το πρίσμα, από αυτή την ισότιμη πλευρά, τότε μπορείς να δείξεις αγάπη και κατανόηση στους πρόσφυγες. Πόσω μάλλον εμείς οι Έλληνες που στο DNA μας είναι η φιλοξενία. Από την αρχαιότητα βασικό θέμα στους τραγικούς ποιητές μας ήταν η έλευση του ξένου. Ο ξένος ήταν προστατευόμενος. Τον προστάτευε τόσο η πολιτεία όσο και ο πολίτης. Πρώτα τον φιλοξενούσαν δύο με τρεις ημέρες και μετά τον ρωτούσαν από πού προέρχεται. Αυτά τα καλά ας διαλέξουμε από την ιστορία μας, όχι μόνο τον τίτλο, ότι δηλαδή είμαστε Έλληνες. Μην ξεχνάμε και τη θέση που έχει ο ξένος και στη θρησκεία. Στη βασιλόπιτα που κόβουν τα περισσότερα σπίτια στην Ελλάδα, το πρώτο κομμάτι είναι για τον Χριστό και το δεύτερο για τον ξένο.

Η ζυγαριά γέρνει πότε προς την πλευρά της κατανόησης και της συνεισφοράς και πότε προς την πλευρά των απεχθών συμπεριφορών. Υπάρχει δηλαδή μια μερίδα του κόσμου, όπως οι έλληνες νησιώτες, που με αίσθημα αλληλεγγύης φρόντισε τους πρόσφυγες και μια άλλη μερίδα που έφτασε να κλείνει σχολεία εξαιτίας ξενοφοβικών αντιλήψεων. Είμαστε φιλόξενοι ως λαός;
Παρά την οικονομική κρίση και την ανασφάλεια, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων είναι φιλόξενο. Πιο πολύ μεγιστοποιούμε τα γεγονότα στο Ωραιόκαστρο ή σε άλλα σχολεία, όπου κάποιοι φασίστες δεν θέλουν να μπουν μέσα προσφυγόπουλα, παρά την ουσία. Στην ουσία δεν θεωρώ ότι ο Έλληνας είναι αφιλόξενος.

Η Λαμπεντούζα που αναδεικνύει τη μεγάλη ανθρωπιστική κρίση η οποία γεννήθηκε μέσα από το προσφυγικό, θα συγκινήσει, πιστεύετε, το ελληνικό κοινό;
Είναι ένα έργο συγκινητικό και με χιούμορ. Με ακουμπά πολύ και γι’αυτό θέλησα να το σκηνοθετήσω. Στο έργο υπάρχει και ένα γυναικείο πρόσωπο το οποίο δεν βρίσκεται στη Λαμπεντούζα, αλλά στην Αγγλία ( ο συγγραφέας του έργου είναι Βρετανός). Πρόκειται για μια κοπέλα μιγάδα που κάνει μια δύσκολη δουλειά. Συναντά ρατσισμό και επιθετικότητα επειδή είναι γυναίκα και ξένη. Στο έργο υπάρχουν δυνατοί χαρακτήρες όπως και κοινωνική ματιά. Είναι στενάχωρο, αλλά με χιούμορ. Δίνει ελπίδα. Σε μια εποχή που παύουμε να ελπίζουμε, έρχεται ο ξένος με ζωντάνια κι ελπίδα για ζωή. Θα ήταν ωραίο να κερδίσουμε από αυτό.

Εσείς από πού αντλείτε ελπίδα;
Σε αυτή τη φάση, που είμαι βαθιά χωμένος μέσα στο έργο, από αυτό που περιέγραψα ως ελπίδα λαμβάνω κουράγιο. Από τον ξένο, τον διπλανό μου που αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή.

Θλίψη και ανησυχία προκαλούν τα κρούσματα ρατσισμού στις μέρες μας. Μιλάμε για ρατσισμό διαφόρων μορφών και ειδών…
Πολλοί παράγοντες δημιουργούν σχέσεις ισότητας, όπως το σχολείο και η πολιτεία. Το θέμα είναι πώς αντιμετωπίζουμε τον απέναντι, δηλαδή εάν τον ακούμε ή μόνο μιλάμε.

Το προσφυγικό είναι ένα πολύ σοβαρά θέμα και δεν μπορεί να το λύσει η Ελλάδα μόνη της. Δεν είμαστε πραγματικά ενωμένη Ευρώπη έτσι ώστε να υπάρχει ουσιαστικά μια κοινή πολιτική. Πέφτει ένα πολύ μεγάλο βάρος στην Ελλάδα γιατί είναι κεντρική πύλη εισόδου των ξένων. Γίνονται προσπάθειες να φιλοξενηθούν οι πρόσφυγες, ενώ υπάρχουν άλλες χώρες στην ΕΕ που δεν θέλουν ούτε έναν. Τι είδους ένωση είναι αυτή; Ένωση σημαίνει ότι υπάρχουν κοινές σκέψεις.

Μια μικρή ανάσα αναθάρρησης προσφέρει, πάντως, το γεγονός ότι οργανώνονται όλο και περισσότερες δράσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση των ευπαθών ομάδων. Στο Θέατρο Νέου Κόσμου συνεχίζονται οι δράσεις αλληλεγγύης για 15η χρονιά
Oι δράσεις ξεκίνησαν πριν από 15 χρόνια για παιδιά σε νοσοκομεία κι ιδρύματα. Τα τελευταία έτη, που υπάρχουν πρόσφυγες και μεγάλη φτώχεια, θέλουμε να ανεβάζουμε παραστάσεις που να συμπεριλαμβάνουν και αυτή την πλευρά της πραγματικότητας. Είναι πολύ σημαντικό μέσα στη δυστυχία το θέατρο να προσφέρει χαμόγελο στα παιδιά. Το Θέατρο Αλληλεγγύης δεν είναι κάτι ευκαιριακό, είναι πολύ κεντρικό για εμάς.

Στο μέτωπο του Φεστιβάλ Αθηνών, που πριν από λίγο καιρό έριξε αυλαία, ποια τα συναισθήματα και οι εντυπώσεις που συνόδευσαν την ολοκλήρωση της διοργάνωσης;
Ήταν μια ωραία εμπειρία για μένα, ένα σχολείο. Κάτω από συνθήκες καθόλου φυσιολογικές, αφού κλήθηκα να φτιάξω πρόγραμμα μέσα σε πέντε εβδομάδες, δημιουργήθηκε όλο αυτό που παρακολουθήσαμε. Μέσα σε σφιχτά όρια έγινε η επιλογή καλλιτεχνών και έργων, οπότε είναι φυσιολογικό να υπάρξουν λάθη τα οποία μπορείς να δεις από μια σκοπιά που δεν είναι αυτομαστιγωτική. Το Φεστιβάλ πήγε καλά, και συγκριτικά με τα τρία τελευταία χρόνια κινήθηκε σε παρόμοια επίπεδα. Αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό. Στο ίδιο τριήμερο όμως έτυχε να ανέβουν και πέντε καλές παραστάσεις παράλληλα. Δινόταν έτσι η εντύπωση ότι ορισμένες δε πήγαν τόσο καλά. Το νέο πρόγραμμα θα πρέπει να φτιαχτεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκύψουν επικαλύψεις.

Σημαντική θέση στο νέο πρόγραμμα κατέχει και το Λύκειο Επιδαύρου, ένα εγχείρημα που φιλοδοξεί να ανοίξει τις «πύλες» του αρχαίου δράματος σε φοιτητές και νέους ηθοποιούς από όλο τον κόσμο. Πώς προχωρά η συγκεκριμένη δράση;
Έχει προχωρήσει η συζήτηση περί των μαθημάτων, της επιλογή των καθηγητών, ενώ έχουμε αναπτύξει συνεργασία με το πανεπιστήμιο της Πελοποννήσου. Ερχόμαστε σε επικοινωνία με φοιτητές και δραματικές σχολές ανά τον κόσμο καθώς το εγχείρημα έχει διεθνή χαρακτήρα

Σκέψεις, ιδέες, πλάνα με συγκεκριμένο προσανατολισμό υπάρχουν για το επόμενο Φεστιβάλ Αθηνών;
Βασική μας επιδίωξη θα είναι το άνοιγμα στην πόλη μέσα από παραστάσεις που θα απλώνονται ακόμη περισσότερο στην κοινωνία. Θα συνδέσουμε τις παραστάσεις με την εκπαίδευση ώστε του χρόνου να υπάρξουν περισσότερες συζητήσεις και εργαστήρια. Ακόμη δεν γνωρίζω τον προϋπολογισμό, αλλά θέλω να πιστεύω πως θα υλοποιήσουμε τις ιδέες μας.

entertainment.in.gr