Η διπλή ζωή του «Μπάνκσι της Συρίας»

Το μολύβι είναι πιο ισχυρό από το σπαθί, διατείνονται οι Αγγλοσάξονες, μόνο που στην περίπτωση του Αμπού Μαλέκ Αλ Σάμι ισχύουν και τα δυο εξίσου: γιατί ο 22χρονος Σύρος δεν είναι μόνο ένας ικανότατος στρατιώτης των δυνάμεων του Ελεύθερου Συριακού Στρατού, αλλά κι ένας εξαιρετικά επιδέξιος καλλιτέχνης του δρόμου που στολίζει με γκραφίτι τους κατεστραμμένους τοίχους της πόλης Νταράγια, λίγο έξω από τη Δαμασκό.

Και μπορεί να μην χρησιμοποιεί ούτε μολύβι, ούτε σπαθί, αλλά το σπρέι του (φαίνεται να) είναι απείρως πιο επιδραστικό από το πολυβόλο όπλο που κρατάει τα πρωινά, όπως υποστηρίζει ο ίδιος.

Ο Αλ Σάμι μετακόμισε στη Νταράγια σε ηλικία 19 ετών, το 2013 προκειμένου, όπως λέει, να καταταγεί στον Ελεύθερο Συριακό Στρατό. Μαζί του πήρε τις μπογιές, τα σπρέι και τα μολύβια του.

Εκεί γνώρισε τον Σύρο καλλιτέχνη «Ματζ», ευρύτερα γνωστό στους καλλιτεχνικούς κύκλους ως «Το Μάτι της Νταράγια», ο οποίος τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με την τέχνη του δρόμου ως έναν τρόπο έκφρασης απέναντι σε αυτά που βίωνε καθημερινά.

«Όταν έφτασα στην Νταράγια, έπαθα σοκ: υπήρχε παντού μια εικόνα καταστροφής, ενώ το καθεστώς βομβάρδιζε διαρκώς θέσεις όπου διέμεναν πολίτες και γυναικόπαιδα. Όλα γύρω μου κατέρρεαν», λέει ο 22χρονος μιλώντας στο BBC.

Κάποια στιγμή, το 2014, ο Ματζ και ο Αλ Σάμι ανακάλυψαν ένα μισογκρεμισμένο χρωματοπωλείο. Με κίνδυνο της ζωής τους μπήκαν στα ερείπια του κι ανέσυραν όσες μπογιές μπορούσαν.

Λίγες εβδομάδες μετά έκανε το πρώτο του γκραφίτι το οποίο απεικόνιζε ένα κοριτσάκι που δείχνοντας σε έναν μαυροπίνακα μια μεγάλη κόκκινη καρδιά, «διδάσκει» σε ένα στρατιώτη την αγάπη, λίγο πριν αυτός φύγει για το πολεμικό μέτωπο.

«Οι καλύτερες ώρες για να κάνω γκραφίτι είναι η δύση ή η ανατολή του ηλίου ή όταν επικρατεί απόλυτη ησυχία στην πόλη», τονίζει ο νεαρός καλλιτέχνης, ο οποίος τις νύχτες με πανσέληνο δούλευε με αποκλειστικό φως τη βοήθεια του κινητού του τηλεφώνου, ενώ απέφευγε τις ταράτσες για να μην χτυπηθεί από κάποιον ελεύθερο σκοπευτή.

Οι δε δημιουργίες του είναι ήδη γνωστές σε όλο το δυτικό (καλλιτεχνικό) κόσμο κι απεικονίζουν τον παραλογισμό και την φρίκη της εμφύλιας σύρραξης που μαίνεται εδώ και πάνω από πέντε χρόνια στη χώρα: ένας μαθητής γράφει στον πίνακα μιας βομβαρδισμένης τάξης «συνηθίζαμε να κάνουμε πλάκα λέγοντας «Θεέ μου σε παρακαλώ, διάλυσε το σχολείο»… και αυτός το έκανε».

Ή ένα γκραφίτι που απεικονίζει την «τρίλιζα του θανάτου», όπου τα «Χ» έχουν αντικατασταθεί από συριακά και ρωσικά αεροπλάνα και τα «Ο» από λάστιχα τα οποία καίνε μικρά παιδιά στο Χαλέπι προκειμένου να δημιουργήσουν αντιπερισπασμό στις αεροπορικές επιδρομές.

Ή εκείνο που δείχνει ένα κοριτσάκι να αφήνει λουλούδια πάνω από έναν τάφο κι από κάτω υπάρχει η επιγραφή «τα τριαντάφυλλα μας είναι για εκείνους που τα ποτίζουν με το αίμα τους».

Μέσα σε δύο χρόνια, ο Αμπού ζωγράφισε πάνω από 30 γκραφίτι.

Δυστυχώς για τον 22χρονο, πριν λίγες εβδομάδες η Νταράγια πέρασε στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων, αναγκάζοντας τον Αμπού να την εγκαταλείψει και να διαφύγει στη πόλη Ιντλίμπ, όπου θα βρει μερικούς ακόμη γκρεμισμένους τοίχους ως τον λευκό εκείνο καμβά για να απλώσει την δημιουργική του φαντασία και τα χρώματα του.

Ωστόσο εκεί δεν έχει πλέον στο πλευρό του τον φίλο του, τον «Ματζ», ο οποίος σκοτώθηκε από εχθρικά πυρά τον Ιανουάριο του 2016…

Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ