Δύο ποιήματα του Κάλβου, η «γλώσσα της φυγής» και διηγήματα για τη ζωή

Tρεις νέες εκδόσεις παρουσιάζει η Μικρή Άρκτος. Ο λόγος για τις Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα του Πάνου Τσίρου, Εις τον Θάνατον | Εις τον Ιερόν Λόχον του Ανδρέα Κάλβου και Η γλώσσα της Φυγής του Χρίστου Γ.παπαδόπουλου.

Δύο εμβληματικά ποιήματα του Ανδρέα Κάλβου, το ποίημα Εις θάνατον και το ποίημα Εις τον Ιερόν Λόχον, συνοδευμένα από ένα επίμετρο κριτικό σχολιασμό τους, από τον Ανδρέα Ανδρέου, παρουσιάζει σε μια συλλεκτική έκδοση η Μικρή Άρκτος.

Ο Ανδρέας Κάλβος (1792-1869) αποτελεί ένα από τα μεγάλα αινίγματα της ελληνικής λογοτεχνίας των τελευταίων δύο αιώνων. «Πεθαίνοντας», κατά τα φαινόμενα και τα λεγόμενα του Γιώργου Σεφέρη, «πολύ νέος για την ποίηση», κληροδότησε πλήθος εικασιών και ασαφειών σχετικά με τον κοσμοπολίτικο όσο και ταραγμένο βίο του, το πολυσχιδές και πολύγλωσσο έργο του και, ως γνωστόν, την παντελή απουσία οποιασδήποτε απεικόνισής του.

Σχεδόν ένα στα δύο ποιήματα του Κάλβου εμπεριέχει τύπο του λήμματος «τάφος». Τα ποιήματα «Εις θάνατον» και «Εις τον Ιερόν Λόχον» δεν αποτελούν εξαίρεση, παρουσιάζοντας παράλληλα μία ιδιαιτερότητα. Προϋποθέτουν το ένα το άλλο την ίδια στιγμή που αυτονομούνται. Είναι όμοια όσο και αντιθετικά.

«Η γλώσσα της Φυγής»

Θεσσαλονίκη- Αθήνα- Κάιρο. Τρεις πόλεις σταθμοί στη ζωή του Χρίστου Γ. Παπαδόπουλου. Η πρώτη, η πόλη που γεννήθηκε κι έζησε δουλεύοντας από κλητήρας ως διαχειριστής αποθήκης χημικών και «η πόλις» που τον ακολουθεί, η δεύτερη, η πόλη που διορίστηκε ως δάσκαλος κι έζησε δέκα χρόνια, και η τελευταία, η πόλη όπου ζει εδώ και μια δεκαετία σχεδόν και θεωρεί καρμικό του προορισμό, εργαζόμενος ως διευθυντής του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου Καΐρου.

Η γλώσσα της φυγής, η πρώτη ποιητική του συλλογή, γράφτηκε στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στις δύο φυγές του. Ξεκίνησε να γράφεται το 1997 όταν έφυγε από τη Θεσσαλονίκη για Αθήνα και ολοκληρώθηκε δέκα χρόνια αργότερα, λίγο πριν φύγει για το Κάιρο.

Τόποι, άνθρωποι, σχέσεις, νοσταλγία για ό,τι έφυγε, γίνονται δρόμοι που συνθέτουν το ταξίδι του στον χώρο, στο χρόνο, στη μνήμη και στην ελληνική γλώσσα, εν αναμονή του μέλλοντα στην μητρική γλώσσα των ονείρων του, τη γλώσσα της φυγής.

Τα 38 ποιήματα της συλλογής, φυλαγμένα για χρόνια στο συρτάρι του, εμπιστεύτηκε στην Μικρή Άρκτο και κυκλοφορούν με το εξώφυλλο που επέλεξε, το ζωγραφικό έργο του Ανδρέα Γεωργιάδη από την ενότητα Διασχίζοντας τον Νείλο, να επισφραγίζει το ταξίδι του με μια ποιητική απεικόνιση του προορισμού στον ενεστώτα χρόνο. Η συλλογή τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο στον Πανελλήνιο διαγωνισμό ποίησης «Κούρος Ευρωπού» το 2007, με πρόεδρο της επιτροπής βράβευσης την πανεπιστημιακό και ποιήτρια Ζωή Σαμαρά και εισηγητή τον πανεπιστημιακό Δημήτρη Κόκορη.

«Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα»

Όταν κυκλοφόρησε η πρώτη συλλογή διηγημάτων του Πάνου Τσίρου, Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα, η υποδοχή από την κριτική υπήρξε ενθαρρυντική για το νέο συγγραφέα.

Θα περίμενε κανείς η ενθάρρυνση αυτή να προκαλέσει από μέρους του μια πυκνή παραγωγικά συγγραφική δραστηριότητα στα επόμενα χρόνια, πράγμα που διαψεύστηκε, αφού ο Πάνος Τσίρος παρουσίασε μόλις άλλη μια συλλογή διηγημάτων του, πέντε χρόνια αργότερα (Δεν είναι έτσι; 2013, Μικρή Άρκτος).

Ο Τσίρος παρέμεινε ολιγογράφος, σίγουρα πολύ προσεκτικός στις εκδοτικές του κινήσεις ισορροπώντας απολύτως την εσωτερική του συγκυρία με την εξωτερική.

Η πρώτη συλλογή ωστόσο, εξαντλήθηκε γρήγορα, το κοινό που άρχισε να αγαπά τη γραφή του Τσίρου, την αναζητούσε αλλά δεν την έβρισκε πια στα ράφια των βιβλιοπωλείων.

Το Φέρτε μου το κεφάλι της Μαρίας Κένσορα αποτελείται από οκτώ σύντομα διηγήματα. Οι ήρωές τους μοναχικοί, τσακισμένοι, τσαλακωμένοι, παιδιά-θαύματα, ξεχασμένοι πατεράδες, δάσκαλοι της επαρχίας, κακές πεθερές, ένα αγόρι που κάθεται στην άκρη της ταράτσας κι ονειρεύεται να πετάξει στην αγκαλιά της αγαπημένης του.

Ο Τσίρος σχεδιάζει αστικές παραβολές χρωματίζοντάς τις με λυρισμό και με στοιχεία φανταστικά. Τα διηγήματα του Τσίρου δεν είναι παρά μικρές αλληγορίες για το θάνατο, τον έρωτα, την καταπίεση, τη μοναξιά, την τρυφερότητα. Και είναι γραμμένα με τόση απλότητα, ανοιχτά σε τόσες εικασίες, που σχεδόν θαρρείς ότι υπήρχαν πάντα και τώρα απλώς κάποιος τις κατέγραψε.

entertainment.in.gr