H Ελλάδα «ευρωπαϊκή πρωταθλήτρια της πλαστικής σακούλας»

Η Ελλάδα κατέχει τη θλιβερή πρωτιά στην κατά κεφαλήν κατανάλωση πλαστικής σακούλας στην ΕΕ, διαπιστώνει έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) για το 2014. Τα ευρήματα, όμως, δεν δείχνουν να βρίσκονται σε συμφωνία με τα στοιχεία της ΕΕ.

Η έρευνα του ΙΕΛΚΑ βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη και θα ολοκληρωθεί με την κατάθεση εναλλακτικών προτάσεων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2015/720, η οποία έχει στόχο τη δραστική μείωση της χρήσης πλαστικών σακούλων για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος.

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ευρήματα του ΙΕΛΚΑ, το 2014 ο μέσος Έλληνας χρησιμοποίησε 363 πλαστικές σακούλες με πάχος κάτω από 50 μικρόμετρα, οι οποίες αντιστοιχούν στη συντριπτική πλειονότητα των σακούλων στην αγορά.

Διαβάστε επίσης:

• Η Αλόννησος πρώτη περιοχή της Ελλάδας που καταργεί την πλαστική σακούλα
• Πλαστικά σκουπίδια στο μενού των ψαριών και μετά στο δικό μας
• Τα περισσότερα θαλασσοπούλια έχουν πλαστικά στο στομάχι

Η μέτρηση αυτή είναι κατά 50% μεγαλύτερη από την δημοσιευμένη εκτίμηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το 2010, η οποία έφερνε την Ελλάδα στην τέταρτη θέση μεταξύ 19 χωρών με 242 σακούλες ανά κάτοικο.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΙΕΛΚΕ, η εκτίμηση για 363 σακούλες είναι σχεδόν διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 175 τεμαχίων, και φέρνει την Ελλάδα στην πρώτη θέση σε κατανάλωση.

Κι όμως, τα στοιχεία της ΕΕ για το 2010 δείχνουν ότι η χρήση πλαστικής σακούλας είναι ακόμα μεγαλύτερη στην Πολωνία, τη Σλοβακία και την Πορτογαλία, στις οποίες η κατά κεφαλήν κατανάλωση έφτανε τις 466 σακούλες το χρόνο.

Οι χώρες αυτές δεν περιλαμβάνονται στον πίνακα που συνοδεύει την ανακοίνωση του ΙΕΛΚΕ. Κι αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί πρωταθλητής Ευρώπης.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, η χρήση πλαστικής σακούλα στην Ελλάδα παραμένει πολύ υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 198 σακούλων ανά κάτοικο το 2010.

Σύμφωνα με το ΙΕΛΚΕ, σήμερα στην Ελλάδα χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο 4,3 δισεκατομμύρια σακούλες με συνολικό βάρος 33.000 τόνους.

Αντίθετα, οι επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες (π.χ. υφασμάτινες) είναι ελάχιστες. Υπολογίζονται με βάση την έρευνα του ΙΕΛΚΑ σε 400.000-500.000 ανά έτος, δηλαδή περίπου 0,05 σακούλες ανά κάτοικο.

Η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική στη Δανία, η οποία χρεώνει τις πλαστικές σακούλες και είναι ο μικρότερος καταναλωτής στην ΕΕ με 4 πλαστικές σακούλες και 75 επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος.

Η νέα ευρωπαϊκή οδηγία για τις πλαστικές σακούλες δίνει στις χώρες-μέλη δύο επιλογές:

• Nα λάβουν μέτρα ώστε η μέση ετήσια κατανάλωση να μην υπερβαίνει τις 90 ελαφριές σακούλες ανά πολίτη έως τα τέλη του 2019 και τις 40 έως τα τέλη του 2025
• Να επιβάλλουν χρέωση στις πλαστικές σακούλες από τα τέλη του 2018

Περισσότερες από τις μισές σακούλες που χρησιμοποιούνται σήμερα στην ΕΕ καταλήγουν στα σκουπίδια έπειτα από μία μόνο χρήση.

Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν εξελιχθεί σε μάστιγα για το περιβάλλον, καθώς χρειάζονται δεκάδες ή εκατοντάδες χρόνια για να αποδομηθούν. Οι επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες στη θάλασσα, όπου οι σακούλες σκοτώνουν χελώνες, πουλιά και κήτη.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν λάβει ήδη μέτρα, επισημαίνει το ΙΕΛΚΕ:

• Γερμανία: Όλα τα καταστήματα που παρέχουν πλαστικές σακούλες πληρώνουν ένα φόρο ανακύκλωσης.
• Ιρλανδία: Τον Μάρτιο του 2002 φόρο 0,15 ευρώ ανά σακούλα, ο οποίος εισπράττεται στο σημείο πώλησης. Αυτό οδήγησε το 90% των καταναλωτών να χρησιμοποιούν επαναχρησιμοποιούμενες σακούλες μέσα σε ένα χρόνο. Ο φόρος αυξήθηκε σε 0,22 ευρώ το 2007. Τα έσοδα αποδίδονται σε ένα Ταμείο Περιβάλλοντος.
• Ιταλία: Τον Ιανουάριο του 2011 απαγόρευσε πλήρως τη διανομή πλαστικών σακούλων από μη βιοδιασπώμενο υλικό.
• Βρετανία: Τα καταστήματα λιανικής με περισσότερους από 250 εργαζόμενους χρεώνουν τις πλαστικές σακούλες τουλάχιστον με πέντε πένες ανά τεμάχιο,
• Ολλανδία: Οι πλαστικές σακούλες απαγορεύονται από την 1η Ιανουαρίου 2016 με εξαίρεση για μη συσκευασμένα προϊόντα τροφίμων.

Στο γενικότερο πλαίσιο δράσεων για τη μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας συστάθηκε ομάδα εργασίας με πρωτοβουλία της γενικής γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας Καταναλωτή, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής το ΙΕΛΚΑ και τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ).

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ