Στα μυστικά του κρητικού χορού από τους αδερφούς Μεγαλακάκη

Ελισάβετ Σταμοπούλου

Ένα νοερό ταξίδι στην αρχαία μινωική Κρήτη ξεκινά μέσα από τον «Λαβύρινθο της δημιουργίας, της χαράς, της αναζήτησης και του πάθους». Με τα λόγια αυτά περιγράφουν την παράστασή τους οι κρητικοί δεξιοτέχνες χορευτές, Γιάννης και Γιώργος Μεγαλακάκης, που θα ανέβουν στη σκηνή του Παλλάς, στις 20 και 21 Μαΐου.

Ιστορίες από την κρητική παράδοση ξεδιπλώνονται μπροστά στο κοινό με αφορμή την επέτειο της Μάχης της Κρήτης. Τα βήματα του κρητικού χορού θα συνδυαστούν με τον σύγχρονο, ενώ 27 χορευτές και πέντε μουσικοί ενώνουν την κοσμοθεωρία τους.

Αναβιώνουν στιγμές όπως ο μίτος της Αριάδνης, τα Ταυροκαθάψια, ο βασανισμός του Δασκαλογιάννη, ο Ερωτόκριτος, ο Γέρανος (ο χορός του Θησέα). «Όλα αυτά είναι ο πολιτισμός μας, που μέσα από το βηματολόγιο του σύγχρονου χορού και με την προσθήκη της αύρας της Κρήτης τα ζωντανεύουμε και γίνονται εικόνα σε παύση και κίνηση. Δεν πειράζουμε τον χορό της Κρήτης, είναι ένα κομμάτι που περίτεχνα κάνουν ο Γιάννης και ο Γιώργος Μεγαλακάκης και η ομάδα έκφρασης. Στο Κρητικό μοιρολόι ο Λαβύρινθος γίνεται ο Άδης του θεάτρου Παλλάς. Οι θεατές θα απολαύσουν τον πολιτισμό μας από τη μινωική εποχή έως το σήμερα. Η σύμπραξη είναι ορατή και σκηνικά και χορευτικά αλλά και μουσικά (πρωτότυπη σύνθεση: Βασίλης Τσεντούρος) όμως ταυτόχρονα ο Κρητικός χορός παραμένει Κρητικός και ο σύγχρονος, σύγχρονος. Η σύγχρονη ορχηστική τέχνη βάζει τα καλά της και ανταμώνει τη μοναδική Κρήτη», αναφέρει ο σκηνοθέτης της παράστασης Παύλος Κουρτίδης.

Εξηγώντας τον τίτλο της, στρέφει το βλέμμα του προς μια λέξη που έχει εντοπιστεί σε διάφορα κείμενα ανά τον κόσμο. «Οι Άγγλοι, οι Γερμανοί, οι Γάλλοι, ο κόσμος ολόκληρος, έχει δανειστεί τον »Λαβύρινθο» σαν λέξη και σαν έννοια. Δεν μπορώ να φανταστώ πιο αντιπροσωπευτικό τίτλο από τον Λαβύρινθο της Κρήτης. Τον αρχαιότερο όλων και την ελπίδα της εξόδου», επισημαίνει.

Στο πνεύμα του κρητικού χορού μυεί η παράσταση Λαβύρινθος τον θεατή. «Τα βασικά βήματα των κρητικών χορών δεν αλλάζουν με το πέρασμα των χρόνων. Αλλάζουν όμως οι αυτοσχεδιασμοί, η φαντασία του κάθε χορευτή», εξηγούν οι αδερφοί Μεγαλακάκη για να προσθέσουν πως οι κάτοικοι της Κρήτης καλλιέργησαν τη μουσική, τα τραγούδια και το χορό ως μέρος της θρησκευτικής τους ζωής και της διασκέδασής τους.

Οι χορευτές μιλούν για μια ασυνήθιστη εμπειρία που μοιάζει με λύτρωση αναφερόμενοι στον κρητικό χορό. «Ο Κρητικός όταν χορεύει, ελευθερώνεται στη ψυχή και στο σώμα. Αφήνει να εκδηλωθεί ο χαρακτήρας του. Χορεύει τελείως διαφορετικά, κάποιος που ζει στα ψηλά χωριά, με αυτόν που ζεί στα πεδινά. Παρατηρούμε πολλές παραλλαγές ενός χορού, π.χ του Συρτού από χωριό σε χωριό,από επαρχία σε επαρχία και από νομό σε νομό. Επίσης, πολλοί χοροί έχουν καθαρά τοπικό χαρακτήρα και χορεύονται σε συγκεκριμένα χωριά ή επαρχίες», επισημαίνουν.

Η κρητική μουσική είναι, όμως, εκείνη που καθορίζει τον βηματισμό και το ύφος που θα υιοθετήσει ο χορευτής.

«Πολλά και σημαντικά στοιχεία είναι αυτά που κάνουν ένα χορευτή της Κρήτης να ξεχωρίζει. Είναι αυτός που γνωρίζει σε βάθος την κρητική μουσική. Γνωρίζει να ξεχωρίζει από το άκουσμα και μόνο, ποιος καλλιτέχνης παίζει. Τα βήματά του είναι πάνω στον ρυθμό της μουσικής. Γνωρίζει την ιστορία και την καλλιτεχνική πορεία πολλών καλλιτεχνών. Ξέρει να ξεχωρίσει τον ήχο των κρητικών μουσικών οργάνων. Γνωρίζει την ιστορία, τους άγραφους κανόνες και το χορευτικό ύφος του κάθε χορού. Μπορεί να »συνομιλήσει» χορεύοντας με τους μουσικούς γιατί αυτό που ακούει όταν χορεύει τον συγκινεί, του μιλάει στην ψυχή του. Αυτοσχεδιάζει και δημιουργεί δικές του φιγούρες, γεγονός που κάνει τον χορό του μοναδικό. Είναι στιγμή απελευθερωτική που προϋποθέτει όμως πολλή δουλειά, πολλή επιμονή και πολλή μεράκι», εξηγούν οι αδερφοίΜεγαλακάκη, και μιλούν για την «παγίδα» που πολλοί αγνοούν στον κρητικό χορό.

Η παγίδα ονομάζεται αυτοσχεδιασμός, ένα στοιχείο που δεν βρίσκεται στην αφετηρία, αλλά στο τέλος της διαδρομής για την μάθηση του κρητικού χορού. Δεν μπορεί να ξεκινήσει κανείς από τον αυτοσχεδιασμό, λόγω της προσωπικότητας που διαθέτει ο κρητικός χορός. Όσοι χορεύουν με επιτυχία το συγκεκριμένο είδος έχουν βιώματα από γλέντια, πανηγύρια και παρέες, γνωρίζουν ακόμα και την μαντινάδα πολλών τραγουδιών, στοιχείο που προσδίδει μοναδική χορευτική έκφραση.

entertainment.in.gr