Η άρπα και ο «μίτος» της Κλειώ Καραμπελιά

Συνέντευξη: Μαντώ Σιώμου

Η Κλειώ Καραμπελιά γεννήθηκε στο Παρίσι από έλληνες γονείς, σε μια κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα όπου καλλιεργείται μέσα της η αγάπη για τις τέχνες, τον αρχαίο πολιτισμό και τα τραγούδια της Μεσογείου και της Ανατολής. Αργότερα οι σπουδές της στην Εθνομουσικολογία την ώθησαν στην εκμάθηση του τούρκικου σάζι με τον Talip Ozkan. Έζησε για κάποια χρόνια στην Ινδία, όπου εστίασε στην Ινδική μελωδία και τα ρυθμικά της συστήματα. Έχει παίξει σε πολλά φεστιβάλ σύγχρονης μουσικής σε Γαλλία, Ινδία και Ευρώπη με διάφορους μουσικούς από την παγκόσμια μουσική σκηνή, όπως μεταξύ άλλων τους Talvin Singh, Magic Malik, Sivamani. Μέσα από την Ariadne το πρώτο της προσωπικό άλμπουμ, επαναπροσδιορίζει το ρόλο της κλασικής άρπας στις σύγχρονες μουσικές τάσεις, παρουσιάζοντας ένα ήχο και ύφος εντελώς διαφορετικό.

Η Κλειώ Καραμπελιά μιλάει στο in.gr για την αγάπη της για την κλασική άρπα, για το «μίτο» της δικής της Αριάνδη, και μας ταξιδεύει μέσα από μελωδίες και ρυθμούς, αναμνήσεις και συναισθήματα.

Αρχικά, θα ήθελα να σας ρωτήσω τι σας ενέπνευσε να μάθετε να παίζετε άρπα;

Ήταν «έρωτας με την πρώτη ματιά». Ίσως με μάγεψε, ίσως ήμουν ένα κοριτσάκι φαντασμένο, που διάβαζε πολλά μυθιστορήματα και η άρπα ταίριαζε στο φανταστικό μου κόσμο. Είχα ακούσει την θάλασσα του Ντεμπυσσύ και μου άρεσε πολύ όταν έπαιζε η άρπα. Με συνέπαιρνε…
Είχα βέβαια και την τύχη να μένω στο Παρίσι, να έχω δυο προοδευτικούς γονείς, οι οποίοι θα με άφηναν να διαλέξω εγώ το όργανο που θα μάθαινα, και οι οποίοι θα με πήγαιναν και στο ωδείο το πιο κοντινό, και μια μαμά που θα επέμενε να διαβάζω κάθε μέρα την μουσική μου. Οι άρπες εκεί, είναι πιο εύκολα διαθέσιμες απ’ ότι στην Ελλάδα, και στην αρχή νοικιάσαμε μία. Ο πατέρας μου με πήγαινε στο ωδείο, με αφορμή να περάσουμε στον γυρισμό από βιβλιοπωλεία, τα οποία είναι η αδυναμία της ζωής του μέχρι και σήμερα. Έτσι συνέδεσα τα μαθήματα της άρπας με τον μπαμπά μου, τους «bouquinistes» (τα βιβλιοπωλεία που πουλάνε καλά βιβλία μεταχειρισμένα στο Παρίσι) και τα άπειρα βιβλία που έχουμε σπίτι..

Ο κόσμος θεωρεί πως η άρπα είναι ένα «βαρύ» και δύσκολο όργανο, ισχύει; Θεωρείται εύκολη ή δύσκολη η εκμάθησή του;

Είναι ένα δύσκολο όργανο. Θέλει πολύ υπομονή και επιμονή, και πονάει αρκετά τα δάχτυλα, στα πρώτα χρόνια. Πάντως η κλασική άρπα ελκύει ιδιαίτερες προσωπικότητες, το έχω διαπιστώσει και στα παιδιά που έχω διδάξει. Έχει μια ιδιαίτερη χροιά, μια βαθειά δόνηση που όντως αν την ακούσεις μια φορά, ίσως να σε κερδίσει για πάντα. Αλλά όλα είναι υποκειμενικά. Υπάρχουν, σίγουρα, δύσκολα όργανα, και η άρπα πιστεύω, συγκαταλέγεται σε αυτά!

Πιστεύω ότι είναι ένα πολύ εντυπωσιακό όργανο, που προκαλεί θαυμασμό. Εισπράττετε αντίστοιχα συναισθήματα από τον κόσμο;

Σίγουρα υπάρχει μια μαγεία, την οποία όμως όλοι οι μουσικοί απομυθοποιούν για να ζήσουν μια πράγματι, λίγο μαγική, καθημερινότητα!

Γεννηθήκατε και μεγαλώσατε στο Παρίσι, στη περίφημη πόλη του φωτός αλλά και της τέχνης… τι επιρροές είχατε; Πείτε μας λίγα λόγια για την μουσική σας σταδιοδρομία;

Το Παρίσι στο οποίο μεγάλωσα είχε ακόμα μια δυνατή ταυτότητα της πρωτεύουσας της αναγεννησιακής σκέψης. Εκεί που περπατούσαμε είχαν ζήσει και ο Μοντεσκιέ, o Σαρτρ, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Κλοντ Λεβί-Στρος ή ο Πωλ Ελυάρ και ο Ζωρζ Μπρασένς,. Είναι αυτή η κουλτούρα που γέννησε την ιδέα πως σαν άνθρωποι είμαστε όλοι ίδιοι, έναν αντί-αποικιοκρατικό τρόπο σκέψης που γέννησε αριστουργήματα στον κόσμο της φιλοσοφίας αλλά και στην τέχνη. Μια κουλτούρα που εδραιώθηκε σιγά σιγά από την αναγέννηση και κορυφώθηκε κατά εμένα, στη μέση του 20ου αιώνα. Μια πόλη όπου και ο Πικάσο, και ο Τζιακομέτι, και οι Μαν Ραίη, Σαλβαδόρ Νταλί, Κορνήλιος Καστοριάδης μπορούσαν να νοιώσουν πως εκεί που είναι, στο Παρίσι, είναι σπίτι τους. Το ότι μεγάλωσα στο Παρίσι σε αυτή την ατμόσφαιρα σίγουρα με σημάδεψε.

Στην συνέχεια, οι μεταπτυχιακές σας σπουδές, σας οδήγησαν στην Ινδία, πως σας επηρέασε η μουσική της χώρας;

Είχα όντως αρχίσει ένα διδακτορικό επάνω στην ινδική μουσική και είχα μάλιστα και υποτροφία από το γαλλικό κράτος για αυτό. Έμεινα εκεί αρκετά χρόνια, παρακολούθησα πάνω από 500 συναυλίες ινδικής μουσικής και χορού, έμαθα και ινδικό τραγούδι και έπαιξα με πολλούς Ινδούς μουσικούς. Σίγουρα έχω απορροφήσει το αισθητικό ιδίωμα της ινδικής μουσικής.

Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας;

Η κλασική μουσική, κυρίως η γαλλική, που συνδέεται με τις παραδοσιακές μουσικές, όπως ο Ντεμπυσσύ, o Ραβέλ, και ο Μπάρτοκ. Οι παραδοσιακές μουσικές που έχω αγαπήσει, οι αφρικανικές, οι ελληνικές και οι ανατολίτικες μουσικές. Η ινδική μουσική με έχει σημαδέψει στο στιλιστικό επίπεδο, διότι έχει πολύ βάθη συναίσθημα μέσα από την μελωδία.

Τι σας οδήγησε να επιστρέψετε στην Ελλάδα; Ειδικά σε καιρούς κρίσης, θεωρείται ότι η μουσική σας βρίσκει πρόσφορο έδαφος;

Δεν έκανα ποτέ τις επιλογές που θα περίμεναν άλλοι από εμένα, μάλλον είχα μια ανάγκη να βρεθώ και να αναπτύξω αυτές τις πτυχές του εαυτού μου, και την κληρονομιά την πολιτιστική που νοιώθω πως μου δόθηκε από δυο λόγιους έλληνες γονείς. Επιπλέον, η κρίση είναι μια πολύ έντονη στιγμή για την τέχνη και νοιώθω πως και οι δημιουργοί και οι ακροατές, είναι επικεντρωμένοι στα πιο ουσιώδη. Η τέχνη πάντα ευημερεί σε τέτοιες καταστάσεις και πιστεύω πως η Ελλάδα έχει πολλά να δώσει, στον υπόλοιπο κόσμο σήμερα, καλλιτεχνικά.

Πείτε μου λίγα λόγια για την παρουσίαση του δίσκου σας στο six d.o.g.s, τι θα προσφέρει στους ακροατές;

Θα παίξω την Αριάδνη, τον πρώτο μου δίσκο, με κάποιες παραλλαγές που την κάνουν ένα ολοκληρωμένο θέαμα. Θα συμμετέχουν ο Αλέκος Βρεττός στο αραβικό λαούτο, ο Δημήτρης Παντελιάς στο σαξόφωνο, και θα χορέψει η Μαριάννα Τσαγκαράκι.

Ο τίτλος του δίσκου σας είναι «Ariadne», τι συμβολίζει; Έχει κοινά με την Αριάδνη της ελληνικής μυθολογίας; Τι «ξετυλίγει» για εσάς;

Η Αριάδνη είναι ένα concept album, που διηγείται την ιστορία της Αριάδνης, της δικής μου Αριάδνης. Δηλαδή μιας γυναίκας που ταξιδεύει, και βρίσκεται σε απροσδόκητα σταυροδρόμια και η οποία στο τέλος παντρεύεται «πέραν καλού και κακού», τον Διόνυσο. Είναι ένας δίσκος που έχει πολλές επιρροές από την κλασική μου παιδεία στην άρπα, αλλά και από τα πραγματικά και μη ταξίδια μου σε αλλά μουσικά σύμπαντα. Έτσι ήθελα να είναι έντονη η ιδέα πως είναι μια μουσική «à la croisée des chemins» όπως λέμε στη Γαλλία.
Τα κομμάτια είναι δικά μου, εκτός από μια διασκευή για την άρπα ενός τουρκικού κομματιού. Είχα την τύχη να ηχογραφήσω στο στούντιο του Βαγγέλη Ζήση ο οποίος μετά ανέλαβε την παραγωγή με τον μαέστρο Κώστα Παπαδούκα. Είναι στο σταυροδρόμι του αυτοσχεδιασμού και της σύνθεσης, στο σταυροδρόμι της δυτικής μουσικής και άλλων μουσικών κόσμων. Νομίζω πως αυτή η δουλειά αντανακλά πολλούς από τους προβληματισμούς που έχουν σήμερα οι κλασικοί μουσικοί που ανοίγονται σε άλλα είδη και σε άλλες παραδόσεις.

Υπάρχει κάποιο μουσικό κομμάτι που έχετε παίξει στην άρπα, και σας συγκινεί περισσότερο;

Του Ντεμπυσσύ-Arabesque και το concerto for flute and harp του Μότσαρτ.

Ποια είναι τα επόμενα πλάνα σας;

Πολλά! Κυρίως συνεργασίες διότι η σολιστική μου ταυτότητα τελικά δεν με ικανοποιεί τελείως.
Έχουμε μια συνεργασία με τον Αλέκο Βρεττό και τον Δημήτρη Παντελιά στο μέλλον, οι οποίοι θα είναι και στο Six Dοgs σαν guests. Επιπλέον θέλω να κάνω ένα πρότζεκτ με τραγούδια, διότι είμαι και τραγουδίστρια αλλά δεν το έχω προβάλει τελευταία.

Υπάρχει κάποιος άλλος καλλιτέχνης ή δημιουργός με τον οποίο θα θέλατε να συνεργαστείτε, ίσως από άλλα είδη μουσικής;

Όπως ανέφερα και προηγούμενος, για μένα είναι πάρα πολλοί άξιοι έλληνες δημιουργοί και υποθέτω ότι αν τους αρέσει το παίξιμό μου, κάποια στιγμή θα με αναζητήσουν και αυτοί!

Η Κλειώ Καραμπελιά μας παρουσιάζει το πρώτο της προσωπικό δίσκο, στο six d.o.g.s. στις 2 Απριλίου στις 21:00.

Πληροφορίες:
Six d.o.g.s, Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι
Τηλ.: 210-3210510, http://sixdogs.gr
Είσοδος: 5 ευρώ

entertainment.in.gr