Γεώτρηση στον κρατήρα της πρόσκρουσης που εξόντωσε τους δεινόσαυρους

Μια ωραία πρωία πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, ένα διαστημικό αντικείμενο με διάμετρο περίπου 14 χιλιόμετρα έπεσε εκεί όπου βρίσκεται σήμερα η χερσόνησος Γιουκατάν του Μεξικού. Ήταν η πρόσκρουση που πιστεύεται ότι εξαφάνισε τους δεινόσαυρους μαζί με μεγάλο μέρος της ζωής στη Γη.

Στα τέλη της επόμενης εβδομάδας, πλωτό γεωτρύπανο θα αρχίσει να τρυπά τον περίφημο κρατήρα του Τσιξουλούμπ, ο οποίος έχει διάμετρο 200 χιλιόμετρα και μοιράζεται ανάμεσα σε στεριά και θάλασσα.

Έπειτα από δεκάδες εκατομμύρια χρόνια διάβρωσης και άλλων γεωλογικών μεταβολών, ο κρατήρας είναι σήμερα σχεδόν αόρατος από την επιφάνεια. Θεωρείται όμως καλά διατηρημένος, όπως μαρτυρά μια εντυπωσιακή δομή στο κέντρο του, η οποία δεν υπάρχει σε άλλους κρατήρες στη Γη: έναν κύκλο από απόκρημνα «βουνά» που στο κέντρο της λεκάνης.

Η δομή αυτή υπάρχει και σε άλλους κρατήρες του Ηλιακού Συστήματος, οι γεωλόγοι όμως δεν έχουν κατανοήσει το ακριβή μηχανισμό σχηματισμού της. Τα βουνά εκτιμάται πάντως ότι δημιουργήθηκαν από την αναπήδηση λιωμένων πετρωμάτων λίγο μετά την πρόσκρουση του φονικού κομήτη ή αστεροειδή.

Το εισερχόμενο αντικείμενο έσπρωξε την επιφάνεια της Γης σε βάθος 20-30 χιλιομέτρων. Λίγο αργότερα, το υλικό αυτό αναπήδησε, φτάνοντας μέχρι τα δέκα χιλιόμετρα πάνω από την αρχική του θέση, και στερεοποιήθηκε απότομα για να σχηματίσει έναν κύκλο από βουνά.

Αρκετές γεωτρήσεις έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στο τμήμα του κρατήρα που βρίσκεται στην ξηρά, αυτή όμως είναι η πρώτη φορά που οι γεωλόγοι εξετάζουν τα μυστηριώδη βουνά, στο τμήμα που βρίσκεται στη θάλασσα.

Διεθνής ερευνητική ομάδα καταφθάνει στην περιοχή με το πλωτό γεωτρύπανο LB Myrtle, το οποίο εκτιμάται ότι θα χρειαστεί γύρω στους δύο μήνες για να φτάσει σε βάθος 1.500 μέτρων κάτω από τον ωκεάνιο πυθμένα.

Τα πρώτα 500 μέτρα εκτιμάται ότι είναι ιζήματα, ενώ η κορυφή των βουνών βρίσκεται σε βάθος 650 μέτρων.

Η μελέτη των θρυμματισμένων πετρωμάτων του κρατήρα θα βοηθήσει στη σύγκριση διάφορων ανταγωνιστικών μοντέλων για το μηχανισμό σχηματισμού των κορυφών: αν τα πετρώματα είναι ανοιχτόχρωμα θα πρέπει να προέρχονται από το ανώτατο στρώμα του γήινου φλοιού, σε βάθος 5-10 χιλιομέτρων. Αν όμως είναι σκούρα και περιέχουν μεγαλύτερες συγκεντρώσεις μετάλλων θα πρέπει να ανασηκώθηκαν από βάθος άνω των 10 χιλιομέτρων.

Η ανάλυση των δειγμάτων, η οποία θα πραγματοποιηθεί σε εργαστήριο της Βρέμης στη Γερμανία, θα μπορούσε να βοηθήσει στην κατανόηση κι άλλων γιγάντιων κρατήρων στο Ηλιακό Σύστημα.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ