Τα μισά δείγματα στα μουσεία Φυσικής Ιστορίας «έχουν λάθος ετικέτες»

Έως και το 50% των δειγμάτων πανίδας και χλωρίδας που διατηρούνται στα μουσεία Φυσικής Ιστορίας έχουν καταχωρηθεί με λανθασμένη επιστημονική ονομασία, σύμφωνα με «συντηρητικές εκτιμήσεις» βρετανικής μελέτης.

Ακόμα και ο καλύτερος φυσιοδίφης, αναγνωρίζουν οι ερευνητές σε ανακοίνωσή τους, μπορεί να δυσκολευτεί να ξεχωρίσει ένα είδος από ένα άλλο, και η ταυτοποίηση ενός νέου δείγματος που καταφθάνει στο μουσείο είναι κοπιαστική και συχνά δύσκολη υπόθεση.

Η κατάσταση περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι ένα είδος που έχει ανακαλυφθεί και βαπτιστεί επίσημα μπορεί να «ανακαλυφθεί» εκ νέου και να αποκτήσει διαφορετικό όνομα. Επιπλέον, η μελέτη ενός είδους μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή του ονόματος και της θέσης του στο εξελικτικό δέντρο.

«Πολλοί τομείς των βιολογικών επιστημών, όπως οι ακαδημαϊκές μελέτες της Εξέλιξης και η εφαρμοσμένη οικολογία, καθώς και η επίτευξη των στόχων της Συνθήκης για τη Βιολογική Ποικιλότητα, υπονομεύονται από τις ανακριβείς ονομασίες» εξηγεί ο Δρ Ρόμπερτ Σκότλαντ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το οποίο συνεργάστηκε στη μελέτη με τους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Εδιμβούργου.

Η μελέτη, η οποία δημοσιεύεται στην έγκριτη επιθεώρηση Current Biology, εξέτασε το πρόβλημα με τρεις προσεγγίσεις. Σε πρώτη φάση, οι ερευνητές εξέτασαν πώς το όνομα ενός είδους μπορεί να αλλάζει στην πορεία των χρόνων. Ανέλυσαν τα δεδομένα μιας μονογραφικής μελέτης για το γένος φυτών Aframomum, στο οποίο ανήκει το αφρικανικό τζίντζερ, και διαπίστωσαν με έκπληξη ότι, πριν εκδοθεί η εν λόγω μονογραφία, το 58% των δειγμάτων είχε αναγνωριστεί λανθασμένα ή είχε καταχωρηθεί με παρωχημένη ονομασία.

Σε επόμενη φάση, οι ερευνητές εξέτασαν πώς δείγματα του ίδιου είδους μπορεί να καταχωρηθούν με διαφορετικό όνομα σε διαφορετικά μουσεία. Από τα 21.075 δείγματα της οικογένειας τροπικών ασιατικών δέντρων Dipterocarpacea, το 29% είχε διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικά μουσεία.

Στην τρίτη φάση, οι ερευνητική ομάδα αναζήτησε λάθη σε online βάσεις δεδομένων. Εξέτασε 49.500 δείγματα του γένους φυτών Ipomea, στο οποίο ανήκει η γλυκοπατάτα, και διαπίστωσαν ότι το 40% είχε καταχωρηθεί με παρωχημένο όνομα. Επιπλέον, το 16% είχε λανθασμένη ονομασία και το 11% δεν είχε καν αναγνωριστεί, ή είχε αναγνωριστεί μόνο με βάση το γένος.

Η κατάσταση είναι πιθανότατα ακόμα χειρότερη σε ομάδες ζώων όπως τα έντομα, λένε οι ερευνητές. «Μια συντηρητική εκτίμηση είναι ότι έως και τα μισά από τα δείγματα φυσικής ιστορίας σε όλο τον κόσμο θα μπορούσαν να έχουν λανθασμένο όνομα» αναφέρει η Ζόι Γκούντγουιν του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, πρώτη συγγραφέας της μελέτης.

Η κατάσταση, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα, περιπλέκεται από το γεγονός ότι ο αριθμός των γνωστών ειδών αυξάνεται με μεγάλη ταχύτητα και οι βιολόγοι των μουσείων απλά δεν έχουν το χρόνο να βεβαιώνονται από το σωστό όνομα.

Υπάρχουν όμως και εργαλεία που μπορούν να περιορίσουν το πρόβλημα: είναι οι γενετικές εξετάσεις που επιτρέπουν την ταυτοποίηση ειδών με μεγάλη ακρίβεια, καθώς και η ψηφιοποίηση των δειγμάτων ώστε να είναι προσβάσιμα σε βιολόγους από όλο τον κόσμο.

Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ