Η πρώτη γυναίκα-μαέστρος του Αφγανιστάν

Όταν το 1996 οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την Καμπούλ, επέβαλαν τον ισλαμικό νόμο: «κομμένα» τα σινεμά και τα θέατρα και απαγορευμένο κάθε είδος μουσικής, καθώς θεωρήθηκαν ως παράγοντες εκμαυλισμού των Αφγανών.

Ευτυχώς, δυο δεκαετίες μετά, η τάξη αρχίζει και αποκαθίσταται, έστω και με ρυθμούς βραδύτερους του αναμενόμενου.

Και όπως μέσα στη λάσπη συχνά βρίσκει κανείς τα πιο ακριβά διαμάντια, έτσι και μέσα σε μια αχανή χώρα που η μουσική αρχίζει ξανά να ακούγεται, ξεπροβάλλει η μορφή της Νεγκίν Κπολβάκ.

Η 17χρονη κοπέλα είναι εδώ και λίγες εβδομάδες η πρώτη γυναίκα-μαέστρος στο Αφγανιστάν, υπό την μπαγκέτα της οποίας παίζουν οι μουσικοί που στελεχώνουν την ορχήστρα του Εθνικού Ινστιτούτου Μουσικής του Αφγανιστάν.

Στο Ινστιτούτο -αυτό το μοναδικό στη χώρα όπου μπορεί κάποιος να σπουδάσει μουσική- η Νεγκίν έχει διπλό ρόλο, καθώς προσέρχεται τόσο ως μαθήτρια (κάτι που αποκαλύπτεται από το νεαρό της ηλικίας της), αλλά και ως μαέστρος, καθώς το αδιαμφισβήτητο ταλέντο και το μουσικό της «αυτί» ήταν αδύνατο να περάσουν απαρατήρητα από τους επικεφαλής της σχολής.

Το BBC επισκέφτηκε το Ινστιτούτο και συνομίλησε με την 17χρονη, η οποία γεννήθηκε σε μια φτωχή οικογένεια στην επαρχία Κουνάρ, ένα από τα προπύργια των Ταλιμπάν.

«Άρα δεν μεγάλωσες σε μια οικογένεια που σε έσπρωξε προς τη μουσική;», αναρωτιέται η απεσταλμένη του βρετανικού δικτύου.

«Απεναντίας», άπαντα η Νεγκίν, «ο θειος μου μας αποθάρρυνε από κάτι τέτοιο, λέγοντας πως καμία γυναίκα στην οικογένεια δεν πρέπει να μάθει ή να ασχοληθεί με τη μουσική. Ευτυχώς με βοήθησε ο πατέρας μου, στέλνοντας με από μικρή στη Καμπούλ για να εκπληρώσω το όνειρο μου».

Η Νεγκίν γράφτηκε στο Ινστιτούτο, όμως οι πρώτοι μήνες εκεί δεν ήταν ρόδινοι: δεχόμενη διαρκώς το «σκληρό μαρκάρισμα» των συγγενών της να τα παρατήσει, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο πατρικό της.

Και εκεί ύψωσε το ανάστημα του ο πατέρας της, ο οποίος σε ένα οικογενειακό συμβούλιο είπε «σταματήστε να την ενοχλείτε. Η Νεγκίν θα κάνει αυτό που θέλει. Είναι δική της η ζωή».

«Οπότε επέστρεψα στο Ινστιτούτο» λέει η κοπέλα.

«Η πίεση που δέχονται οι μαθητές μας από το οικογενειακό τους περιβάλλον είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο» τονίζει ο Αχμεντ Σαρμάστ, ιδρυτής και διευθυντής του Ινστιτούτου.

Εκτός από τον συντηρητισμό των οικείων όμως, η σχολή έχει να αντιμετωπίσει ακόμη σοβαρότερα προβλήματα: τη βία που πηγάζει από φονταμενταλιστικές απόψεις.

Πέρσι, κατά τη διάρκεια μιας συναυλίας που διοργανώθηκε στο προαύλιο του Ινστιτούτου, αυτοκτόνησε ένας νεαρός Ταλιμπάν που είχε ζωστεί με εκρηκτικά. Μαζί του σκοτώθηκε κι ένας θεατής που βρισκόταν στο κοινό.

«Δεν φοβόμαστε όλα αυτά τα περιστατικά, εμείς αντιστεκόμαστε απέναντι στη βία και την τρομοκρατία με όπλα μας την παιδεία και την μουσική. Είναι ο μόνος μας τρόπος να εκπαιδεύσουμε τους συνάνθρωπους μας και να τους μάθουμε να ζουν με ειρήνη κι ομόνοια κι όχι με τον νόμο των Ταλιμπάν», προσθέτει ο Σαρμάστ.

«Η Νεγκίν αποτελεί έναν από τους λόγους που δεν σταματάμε ποτέ τον αγώνα ενάντια στον φονταμενταλισμό. Άλλωστε κι η ίδια έρχεται εδώ παρά τις όποιες αντιξοότητες που έχει κατά καιρούς συναντήσει», λέει ο Αχμεντ.

Δίπλα του, η 17χρονη κάθεται στο πιάνο και παίζει ένα από τα αγαπημένα της κομμάτια, την Σονατίνα για Πιάνο σε Ντο Μείζονα του Ιταλού μουσουργού Μούτσιο Κλεμέντι.

«Το όνειρο μου είναι να γίνω μια πολύ καλή σολίστ στο πιάνο αλλά και διευθυντής ορχήστρας και να παίζω όχι μόνο στο Αφγανιστάν, αλλά σε όλη την υφήλιο», επισημαίνει η Νεγκίν.

Και η αλήθεια είναι πως είναι πολύ κοντά στο να εκπληρώσει το στόχο της: στον Φεβρουάριο του 2013 επιλέχθηκε για να εκπροσωπήσει το Ινστιτούτο σε δυο συναυλίες που δόθηκαν στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης και στο Κένεντι Σέντερ της Ουάσινγκτον.

«Θέλω το Αφγανιστάν να γίνει όπως όλες οι υπόλοιπες χώρες του κόσμου, όπου όλα τα κορίτσια μπορούν να το θελήσουν να γίνουν μουσικοί, πιανίστες ή διευθυντές ορχήστρας» καταλήγει με νόημα η Νεγκίν.

Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ