H Τουρκία επενδύει σε Κέντρο Βιοϊατρικής και Γενωμικής

Άνεμος επιστημονικής φιλοδοξίας φαίνεται πως πνέει στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου. Η Τουρκία εγκαινίασε τον Σεπτέμβριο στη Σμύρνη το νέο Κέντρο Βιοϊατρικής και Γενωμικής (iBG), το οποίο στοχεύει να διεξάγει διεθνούς επιπέδου επιστημονική έρευνα.

Όπως επισημαίνει το περιοδικό Nature, η Τουρκία έως τώρα είχε τη φήμη χώρας μη φιλικής στη βασική έρευνα. Το νέο Κέντρο στη Σμύρνη έχει στόχο να αλλάξει αυτήν την εικόνα.

Το Κέντρο στεγάζεται σε ένα νέο κτίριο εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής και έχει έδρα του στο Πανεπιστήμιο «9ης Σεπτεμβρίου». Ο υπουργός για θέματα έρευνας και επιστήμης, Φικρί Ιζίκ, δήλωσε μάλιστα πως περιμένει από το κέντρο «να αρχίσει να βγάζει χρήματα». Διευθυντής ανέλαβε ο Μεχμέτ Οζτούρκ.

Για «ένα τεράστιο πείραμα, που αν πετύχει, θα συμβάλει καθοριστικά στο να αλλάξει η κατάσταση για την επιστήμη στην Τουρκία, και επίσης θα λειτουργήσει ως γέφυρα με τις χώρες της Μέσης Ανατολής» έκανε λόγο ο μοριακός βιολόγος Χέρμαν Μπουγιάρντ του γερμανικού Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, ο οποίος είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου του τουρκικού Κέντρου.

Η Τουρκία δαπανά μικρό μέρος του ΑΕΠ της σε έρευνα, σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, και το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα κονδύλια μέχρι σήμερα κατευθύνονται σε εφαρμοσμένη έρευνα και όχι σε βασική. Το νέο Κέντρο θα προσπαθήσει να συνδυάσει και τα δύο, τόσο τη βασική βιοϊατρική έρευνα, όσο και την μετατροπή της σε νέα φάρμακα και διαγνωστικές μεθόδους.

Το Κέντρο θα βασίζεται σε 32 κύριους ερευνητές με τις αντίστοιχες ομάδες τους, οι οποίοι θα προέρχονται όχι μόνο από την Τουρκία αλλά και από άλλες χώρες (έως τώρα έχουν καλυφθεί οι 20 θέσεις).

Στόχος του Κέντρου είναι να προσελκύσει, επίσης, μεγάλα «ονόματα» από την καθόλου αμελητέα τουρκική επιστημονική διασπορά. Όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα, πολλοί Τούρκοι επιστήμονες έχουν φύγει στο εξωτερικό, θεωρώντας ότι η χώρα τους δεν έχει την κατάλληλη επιστημονική κουλτούρα, ούτε τις αναγκαίες συνθήκες εργασίας, ενώ και οι μισθοί για τους ερευνητές είναι χαμηλοί, σε σχέση με άλλες χώρες.

Εξάλλου, αν και δεν είναι μέλος της ΕΕ, η Τουρκία φιλοδοξεί να πείσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να φιλοξενήσει κάποιες διεθνείς ερευνητικές υποδομές. Από την άλλη, η τουρκική κυβέρνηση θα ήθελε το νέο Κέντρο να βοηθήσει την τουρκική φαρμακοβιομηχανία να υποκαταστήσει τις εισαγωγές ακριβών φαρμάκων (για τον καρκίνο και άλλες ασθένειες) με εγχωρίως παραγόμενα φάρμακα.

Όπως πάντως επισημαίνει το Nature, το ταραγμένο πολιτικό σκηνικό στο εσωτερικό της Τουρκίας και στα νοτιοανατολικά σύνορά της, μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τα φιλόδοξα σχέδια του νέου Κέντρου και της κυβέρνησης Ερντογάν. Είναι ένα ερώτημα κατά πόσο η επιστήμη μπορεί να ανθίσει σε μια χώρα όπου εντείνονται οι συγκρούσεις με τους Κούρδους, καθώς και οι συγκρούσεις στη γειτονική Συρία, ενώ ο δαρβινισμός θεωρείται απαγορευμένη θεωρία.

Από την άλλη, συχνά οι ερευνητές από άλλες μεσανατολικές χώρες θεωρούν πιο εύκολο να συνεργαστούν με τούρκους επιστήμονες παρά με δυτικούς, καθώς η Τουρκία είναι μια κοντινή σε αυτούς χώρα και συνήθως δεν απαιτεί βίζα. ‘Αλλωστε, οι δεσμοί μεταξύ επιστημόνων ανέκαθεν αποτελούσαν μια γέφυρα ειρήνης σε ταραγμένους καιρούς.

ΑΠΕ-ΜΠΕ