Ο καφές «αλλάζει ώρα στο βιολογικό ρολόι»

Η κατανάλωση καφέ το βράδυ δεν δυσκολεύει μόνο τον ύπνο, αλλά απορυθμίζει το βιολογικό ρολόι κάποιου, σύμφωνα με μια νέα αμερικανο-βρετανική επιστημονική έρευνα.

Η αποδιοργάνωση

Ήταν ασφαλώς γνωστό ότι ο καφές κρατά κάποιον ξύπνιο, αλλά δεν ήταν γνωστό ότι επίσης επηρεάζει άμεσα το βιολογικό ρολόι. Η νέα μελέτη για πρώτη φορά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η καφεΐνη -η πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη ψυχοδραστική ουσία στον κόσμο- αποδιοργανώνει το κιρκαδικό (βιολογικό) ρολόι ενός ανθρώπου.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, αν κανείς πιει το ισοδύναμο ενός διπλού εσπρέσο τρεις ώρες προτού πέσει για ύπνο, τότε το «ρολόι» του οργανισμού του μετακινείται προς τα πίσω κατά περίπου 40 λεπτά. Η συνέπεια είναι το σώμα να νομίζει πως είναι πιο νωρίς από ό,τι είναι στην πραγματικότητα – κι έτσι να μη βλέπει το λόγο να κοιμηθεί.

Τα ευρήματα

Ερευνητές των πανεπιστημίων του Κολοράντο και του Κέμπριτζ, με επικεφαλής τον καθηγητή φυσιολογίας Κένεθ Ράιτ, διευθυντή του Εργαστηρίου Ύπνου και Χρονοβιολογίας του αμερικανικού πανεπιστημίου πειραματίσθηκαν στο εργαστήριο με πέντε εθελοντές, τρεις γυναίκες και δύο άνδρες, στους οποίους τα βράδια χορηγείτο επί 50 μέρες είτε ένα χάπι καφεΐνης των 200 μιλιγκράμ, είτε ένα ψευδο-χάπι (πλασέμπο).

Σε όλη τη διάρκεια της μελέτης, ελεγχόταν το επίπεδο της ορμόνης μελατονίνης μέσω δείγματος σάλιου. Φυσιολογικά, τα επίπεδα της μελατονίνης αυξάνουν, όταν το βιολογικό ρολόι «σημαίνει» ότι είναι ώρα για ύπνο, ενώ μειώνονται για να σηματοδοτήσουν την ώρα αφύπνισης.

Όσοι έπαιρναν την καφεΐνη, είχαν κατά μέσο όρο μια καθυστέρηση της τάξης των 40 λεπτών στον νυχτερινό κιρκαδικό ρυθμό τους, σε σχέση με όσους έπαιρναν το χάπι πλασέμπο (δηλαδή δεν λάμβαναν καφεΐνη). Αν παράλληλα, εκτός από την κατανάλωση καφεΐνης, υπήρχε και έντονο φως αναμμένο στον χώρο, τότε το βιολογικό ρολόι μπερδευόταν ακόμη περισσότερο και «πήγαινε πίσω» κατά 85 έως 105 λεπτά. Με άλλα λόγια, καφές και αναμμένα φώτα το βράδυ είναι η ιδανική «συνταγή» για να μείνει κανείς ξύπνιος.

Από την άλλη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα νέα ευρήματα μπορεί να βοηθήσουν στο «τζετ-λαγκ», όταν το βιολογικό ρολόι απορυθμίζεται λόγω των μακρινών αεροπορικών ταξιδιών. Αν ο ταξιδιώτης που κατευθύνεται προς τα δυτικά (οπότε το βιολογικό ρολόι του ωθείται προς τα πίσω) πίνει καφέ στη σωστή ώρα, μπορεί να βοηθήσει το βιολογικό ρολόι του να προσαρμοστεί καλύτερα στην απότομη αλλαγή χρονικής ζώνης. Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science Translational Medicine».

Βήμα Science

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ,ΑΠΕ-ΜΠΕ