Νέα παρενέργεια της κλιματικής αλλαγής: Λάθος ραδιοχρονολόγηση

Οι μετρήσεις που δίνει η ραδιοχρονολόγηση με τη μέθοδο του άνθρακα-14 επηρεάζονται από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, προειδοποιεί νέα μελέτη. Με το σημερινό ρυθμό αύξησης των εκπομπών, ένα ολοκαίνουργιο μπλουζάκι θα φαίνεται σύντομα να έχει την ίδια ηλικία με την κάπα που φορούσε ο Γουλιέλμος ο Κατακτητής πριν από 1.000 χρόνια.

Η συνηθέστερη μέθοδος ραδιοχρονολόγησης μετρά την αναλογία του σπάνιου, ραδιενεργού ισοτόπου άνθρακα-14 σε σχέση με τον συνηθισμένο, μη ραδιενεργό άνθρακα-12.

Ο άνθρακας-14 παράγεται σε μικρές ποσότητες κατά την πρόσκρουση κοσμικών ακτίνων από το Διάστημα με μόρια της ατμόσφαιρας. Τα φυτά απορροφούν άνθρακα από τον αέρα για τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης, οπότε οι ιστοί τους περιέχουν άνθρακα-14 στην ίδια συγκέντρωση με την ατμόσφαιρα. Το ίδιο συμβαίνει δε με τα ζώα, τα οποία εξαρτώνται άμεσα ή έμεσα από τα οργανικά υλικά των φυτών.

Με την πάροδο του χρόνου, ο άνθρακας-14 των οργανικών υλικών διασπάται αυθόρμητα και μεταστοιχειώνεται σε άζωτο. Η ραδιοχρονολόγηση βασίζεται στο γεγονός ότι η διάσπαση προχωρά με σταθερό, γνωστό ρυθμό: όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία του άνθρακα-14, τόσο πιο νέο πρέπει να είναι το δείγμα.

Το πρόβλημα είναι ότι τα ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι τόσο αρχαία που δεν περιέχουν σχεδόν καθόλου άνθρακα-14. Όταν τα καύσιμα αυτά καίγονται, απελευθερώνουν διοξείδιο του άνθρακα που περιέχει μη ραδιενεργά ισότοπα άνθρακα.

Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι πλέον τόσο μεγάλες ώστε αραιώνουν τον άνθρακα-14 στην ατμόσφαιρα, επισημαίνει η νέα μελέτη στην επιθεώρηση PNAS. Με άλλα λόγια, οι εκπομπές άνθρακα κάνουν την ατμόσφαιρα να φαίνεται πιο παλιά από ό,τι πραγματικά είναι.

Οι ερευνητές στο Imperial College του Λονδίνου υπολογίζουν ότι, αν οι εκπομπές συνεχίζουν να αυξάνονται με το σημερινό ρυθμό, μέχρι το 2050 θα έχουμε φτάσει σε μια κατάσταση που ένα ολοκαίνουργιο δείγμα θα είχε την ίδια αναλογία ισοτόπων άνθρακα με ένα οργανικό υλικό ηλικίας 1.000 ετών.

Ακόμα κι αν οι εκπομπές μειωθούν δραστικά, ένα ολοκαίνουργιο βαμβακερό μπλουζάκι θα έδινε ίδιες μετρήσεις με ένα αντικείμενο 100 ετών.

Η μελέτη εκτιμά ότι το 2020 θα είναι έτος ορόσημο -πέρα από τη χρονιά αυτή η μείωση της αναλογίας άνθρακα-14 στην ατμόσφαιρα θα αρχίσει να επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις ραδιοχρονολογήσεις αντικειμένων με ηλικία μερικών εκατοντάδων ετών.

Το πρόβλημα, εξάλλου, έχει εμφανιστεί και στο παρελθόν: οι πυρηνικές δοκιμές της δεκαετίας του 1950 και 1960 πλημμύρισαν την ατμόσφαιρα με άνθρακα-14, δημιουργώντας έτσι το αντίθετο πρόβλημα από αυτό που προκαλούν τώρα τα αέρια του θερμοκηπίου.

Το θετικό είναι ότι με την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών τα επίπεδα του ραδιενεργού ισοτόπων άρχισαν να πέφτουν, και σήμερα βρίσκονται κοντά στα προβιομηχανικά επίπεδα.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ