Κερασία Σαμαρά: «Σαν χώρα που γέννησε το θέατρο δεν επιτρέπεται να μην έχουμε θεατρική παιδεία»

Περιγράψτε μου τα πρόσωπα που αποτελούν τον καμβά του λογοτεχνικού μυθιστορήματος.
Οι βασικοί ήρωες του διηγήματος είναι τρεις: ο Βάσια, ο φίλος του Αρκάντι και η Λίζα, αγαπημένη του Βάσια. Στην παράστασή μας υπάρχει και αφηγήτρια. Επίσης επί σκηνής βρίσκεται διαρκώς ο συνθέτης Τάκης Μπαρμπέρης με την ηλεκτρική του κιθάρα, που η μουσική του λειτουργεί σαν ένα ακόμη πρόσωπο του έργου, ενώ εμφανίζεται και ο μικρός Πέτια, αδερφός της Λίζας.

Ο Βάσια κι ο Αρκάντι είναι συγκάτοικοι σ’ ένα φτωχικό διαμέρισμα της Αγ. Πετρούπολης, δύο νεαροί δημόσιοι υπάλληλοι που η ζωή τους κρέμεται από την εύνοια του προϊσταμένου τους. Ο Βάσια ξαφνικά βλέπει την τύχη να του χαμογελά αφού η Λίζα, μια φτωχή, καλόκαρδη κοπέλα, δέχεται να τον παντρευτεί ενώ ο εργοδότης του τον ευνοεί αναθέτοντάς του μια εργασία την οποία όμως ο Βάσια που πετάει στα σύννεφα από τον έρωτά του για τη Λίζα, δεν κατορθώνει να ολοκληρώσει. Ο ήδη ευαίσθητος ψυχισμός του Βάσια κλονίζεται από ευτυχία και αισθήματα ευθύνης και μέσα σε 36 ώρες ο φίλος του Αρκάντι τον βλέπει να βαδίζει προς την απώλεια του νου.
Ποιος είναι ο εννοιολογικός πυρήνας τους έργου;
Η ιστορία αυτή είναι εμπνευσμένη από αληθινά πρόσωπα. Ο Ντοστογιέφσκι γνώρισε κάποτε έναν άνθρωπο που του συνέβη κάτι τέτοιο και όπως το συνηθίζει, πήρε αυτή την περίπτωση ως αφορμή για να κάνει μια χειρουργική έρευνα στην ψυχή του ήρωα αλλά και να σχολιάσει καταστάσεις όπως εξάρτηση, φιλία, ενοχικό σύνδρομο, ψυχώσεις, σχέση εξουσιαστή κι εξουσιαζόμενο.

Το έργο εκτυλίσσεται μέσα σε 36 βασανιστικές ώρες. Πόσο καθοριστικές θα είναι στη μετέπειτα σχέση των ηρώων;
Ο συγγραφέας ουσιαστικά μας μιλά αναλυτικά για τις τελευταίες 36 ώρες της ζωής δύο ανθρώπων όπως την ήξεραν μέχρι εκείνη τη στιγμή. Είναι σαν να βλέπουμε σε slow motion τη στιγμή που η τελευταία σταγόνα πέφτει στο ποτήρι κι αυτό ξεχειλίζει.

Υπάρχει κάποιος συσχετισμός με το σήμερα;
Ο υπάλληλος συνθλίβεται κάτω από το βάρος της ευθύνης απέναντι σ’ ένα πρόσωπο ισχυρό, έναν παντοδύναμο εργοδότη, έναν άλλο Μεγάλο Αδερφό που, ελεήμων, πετώντας ψίχουλα ευεργεσίας δρέπει τυφλή αφοσίωση, αγάπη ακόμη από τον εξαρτημένο υπάλληλο. Ο εργοδότης δεν γνωρίζει καν την ύπαρξη του Βάσια κι όμως αποτελεί ο ίδιος το κέντρο της ζωής του, τον καθοριστικό παράγοντα της ευτυχίας του. Πόσο σημερινό δεν είναι αυτό και μόνο!

Πώς «παντρεύονται» Ντοστογιέφσκι και Πούσκιν στην παράσταση;
Διατήρησα ακέραιη τη δομή του διηγήματος, χωρίζοντάς το σε επτά ενότητες που συνδέονται μεταξύ τους με μελοποιημένα ποιήματα του Πούσκιν, τα οποία φωτίζουν την κατάσταση των ηρώων και αυτό που τους επιφυλάσσεται. Είναι γνωστός ο θαυμασμός που έτρεφε ο Ντοστογιέφσκι για τον Πούσκιν, καθώς πίστευε ότι ήταν ο σύνδεσμος της ρώσικης ψυχής με την οικουμένη.

Ποια ανάγκη σάς οδήγησε στη δημιουργία της παράστασης;
Γνώρισα το κείμενο μέσω του συναδέλφου Αλέξανδρου Νταβρή που υποδύεται το Βάσια. Μου έφερε μία πολύ παλιά έκδοση και όταν το διάβασα έμεινα έκθαμβη, μου φάνηκε σαν κάποιος να με οδηγεί αργά στο μονοπάτι εκείνο του νου που καταλήγει στην απώλεια, αλλά με τη δική του αδιάσειστη λογική.

Είσαστε πολυσχιδής προσωπικότητα –ηθοποιός, σκηνοθέτις, ερμηνεύτρια αλλά και συγγραφέας. Εάν έπρεπε να επιλέξετε μια σειρά προτεραιότητας ποια θα ήταν αυτή;
Η σκηνοθεσία καθώς και η συγγραφή του Έλα Να Παίξουμε προέκυψαν νομίζω μέσα από την εμπειρία που είχα τόσα χρόνια τώρα ως ηθοποιός. Είμαι και νιώθω ηθοποιός. Αυτό έχω σπουδάσει και αυτό ονειρεύομαι να εξακολουθήσω να κάνω. Υπάρχουν απλώς κάποια έργα που κατά καιρούς ζωντανεύουν μέσα μου ως σύνολο, εικόνα, ατμόσφαιρα, ήθος και αυτά θέλω να τα σκηνοθετήσω. Κάτι τέτοιο δε συμβαίνει πολύ συχνά, ήταν όμως έντονη η ανάγκη μου να το κάνω με την Αδύναμη Καρδιά.

Θεωρείτε ότι στη χώρα μας είμαστε μεμψίμοιροι;
Με την έννοια ότι είμαστε πάντα οι αδικημένοι, ναι.

Τι είναι αυτό που σας έχει καθορίσει εκτός από το θέατρο;
Οι σχέσεις μου με τους ανθρώπους που αγαπώ και η αδιάκοπη ανάγκη μου να μαθαίνω καινούρια πράγματα.

Το να είσαι ηθοποιός στις ημέρες μας τείνει να γίνει περισσότερο χόμπι παρά επάγγελμα;
Το θέατρο που ανέκαθεν αποτελούσε χώρο εξειδίκευσης, σθεναρής προσωπικότητας και άρτιας εκπαίδευσης, τώρα έγινε μια πανεύκολη ενασχόληση όπου κάθε θεατής μπορεί να κρίνει ως δήθεν ειδικός και κάθε ερασιτέχνης μπορεί να θεωρείται άρτιος ηθοποιός.

Αυτό συνέβαινε και στο παρελθόν, όμως τώρα κριτήριο μιας παράστασης είναι το μ’ άρεσε, δε μ’ άρεσε, έτσι αυθαίρετα. Κι αυτό όλο ξεκινά από το γεγονός ότι σαν λαός είμαστε αμόρφωτοι θεατρικά, δεν γνωρίζουμε ποιο είναι το ζητούμενο, συνεπώς όλα μπορούν να είναι καλά ή κακά ανάλογα με τα προσωπικά μας γούστα.

Σαν χώρα που γέννησε το θέατρο δεν επιτρέπεται να μην έχουμε τη θεατρική παιδεία στα σχολεία μας ως έναν νευραλγικό τομέα εκπαίδευσης και όχι μόνο ως παιχνίδι.

Επίσης δεν επιτρέπεται να υποκαθιστούμε το επαγγελματικό με το ερασιτεχνικό θέατρο. Αν σε πονέσει το κεφάλι σου και πας στον περιπτερά κι εκείνος σου δώσει μια ασπιρίνη, την πάρεις και σου περάσει ο πονοκέφαλος, αυτό δε σημαίνει ότι ο περιπτεράς μπορεί να υποκαταστήσει το γιατρό!

Τι είναι αυτό που συνειδητοποιείτε μεγαλώνοντας;
Ότι η ζωή έχει μεγαλύτερη φαντασία από το θέατρο, όλα, ακόμη και τα πιο αναπάντεχα, μπορούν να συμβούν. Μεγαλώνοντας, πίστεψα σε όλα τα θαύματα.

Με τα χρόνια αυξάνουν τα «θέλω» σας υποκριτικά ή πηγαίνετε με το «ποτάμι» όπως πάει η ροή του;
Είχα την τύχη από την αρχή της σταδιοδρομίας μου να ερμηνεύσω μεγάλους ρόλους, πολύ απαιτητικούς, από πολύ νωρίς και με πολύ μεγάλους σκηνοθέτες όπως ο Λευτέρης Βογιατζής ή ο Γιούρι Λιουμπίμοφ. Έμαθα ότι δεν υπάρχει πιο βαρετό πράγμα από αυτή τη δουλειά, όταν την κάνεις χωρίς διαρκώς να πασχίζεις να βελτιώσεις κάτι από σένα ή από το ρόλο σου. Αυτό κράτησα και με βάση αυτό απαντώ πως δεν σταμάτησα ποτέ να προσπαθώ να γίνομαι καλύτερη.

Περιμένετε να χτυπήσει το τηλέφωνο ή χτυπάτε εσείς την “πόρτα” για δουλειά;
Δεν ξέρω πώς χτυπούν την πόρτα για δουλειά, είναι απολύτως θεμιτό, εγώ όμως δεν το έχω κάνει, ίσως γιατί δε γνωρίζω το σωστό τρόπο.

Μελλοντικά σας σχέδια
Θέλω να σκηνοθετήσω τον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και να παίξω πολλούς- πολλούς ρόλους ακόμη στο θέατρο.

Συνέντευξη: Μαρία Παπουτσή