Ο πετροπόλεμος «εφευρέθηκε από τον Homo erectus»

Ο άνθρωπος είναι το μόνο ζώο του πλανήτη που μπορεί να εκτελεί ακριβείς βαλλιστικές κινήσεις. Οι χιμπατζήδες, συγκριτικά, φαίνονται σχεδόν παράλυτοι όταν προσπαθούν να πετάξουν πέτρες.

Κι όμως, η ικανότητα ρίψης αντικειμένων με ταχύτητα και ακρίβεια φαίνεται ότι δεν είναι νέα εφεύρεση -πιθανότατα εμφανίστηκε πριν από δύο εκατομμύρια χρόνια στον πρόγονό μας Homo erectus, δείχνει νέα μελέτη.

Ο Homo erectus, έδειξαν οι μετρήσεις των ερευνητών, πρέπει να είχε ήδη εξελίξει τις ανατομικές προσαρμογές του ώμου και της κλείδας οι οποίες επιτρέπουν την εκτόξευση αντικειμένων.

Μέχρι σήμερα, αυτό αποτελούσε αντικείμενο διαμάχης, επισημαίνουν οι ερευνητές. Τα απολιθώματα του H.erectus σπάνια είναι πλήρη, και οι παλαιοανθρωπολόγοι δεν συμφωνούν απόλυτα για το ποια ήταν η ακριβής θέση των οστών.

Συγκεκριμένα, διαφωνούσαν για το εάν ο ώμος του Homo erectrus ήταν στραμμένος κατακόρυφα προς τα κάτω, όπως συμβαίνει με τον απόγονό του Homo sapiens, ή αν ήταν στραμμένος ελαφρώς προς τα εμπρός, κάθετα στον κορμό, περίπου όπως συμβαίνει στα τετράποδα ζώα.

Για να απαντήσουν στο ερώτημα, ερευνητές του Πανεπιστημίου «Τζορτζ Ουάσινγκτον»
εξέτασαν διαφορετικά, αντικρουόμενα μοντέλα του σκελετού του H.erectus, και τα συνέκριναν με αντίστοιχες μετρήσεις στον σύγχρονο άνθρωπο και άλλα είδη.

Επιπλέον, εξέτασαν τις βαλλιστικές κινήσεις αγοριών και ανδρών από τις φυλές Ντασάνα της βορειοδυτικής Κένυας, οι οποίες χρησιμοποιούν παραδοσιακά ακόντια στο κυνήγι. Οι εθελοντές υποβλήθηκαν σε ανατομικές μετρήσεις και κλήθηκαν να ρίξουν τα ακόντια όσο πιο μακριά μπορούσαν. Η ταχύτητα της ρίψης μετρήθηκε από τους ερευνητές με ραντάρ.

Οι Ντασάνα μπορούσαν να εκτοξεύουν τα ακόντια σε απόσταση άνω των 100 μέτρων και με ταχύτητα που έφτανε τα 128 χιλιόμετρα ανά ώρα, κοντά στις επιδόσεις έμπειρων ακοντιστών.

Η απόσταση και η ταχύτητα της βολής, έδειξε η ανάλυση, δεν επηρεάζονται από το μήκος του οστού της κλείδας στους Ντασάνα.

«Τα δεδομένα μας δείχνουν ότι όλες οι απολιθωμένες κλείδες του H.erectus βρίσκονται εντός του φυσιολογικού εύρους της ανθρώπινης ποικιλότητας» γράφουν οι ερευνητές στο Journal of Human Evolution.

Με άλλα λόγια, οι ώμοι του Homo erectus μάλλον ήταν παρόμοιοι με τους δικούς μας, και πιθανότατα είχαν την ικανότητα βαλλιστικών κινήσεων.

Ο πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης, ο ανθρωπολόγος Νικ Ρόουτς, είχε δημοσιεύσει μια παραπλήσια μελέτητο 2013 στο περιοδικό Nature.

Κατέληγε τότε στο συμπέρασμα ότι η ανθρώπινη ικανότητα βολής βασίζεται κυρίως σε προσαρμογές του ώμου, ο οποίος αποθηκεύει ελαστική ενέργεια και λειτουργεί ουσιαστικά ως σφεντόνα.

Ελαστική ενέργεια αποθηκεύεται όμως και στον κορμό, καθώς η ανθρώπινη μέση είναι ασυνήθιστα ελαστική, και περιστρέφεται προς τα πίσω πριν από κάθε ρίψη.

Κανένα άλλο σύγχρονο ζώο δεν διαθέτει αυτές τις προσαρμογές. Οι πλησιέστεροι συγγενείς μας, οι χιμπατζήδες, εκτοξεύουν αντικείμενα με ταχύτητα μόλις 32 χιλιομέτρων ανά ώρα, και συχνά χάνουν το στόχο. Συγκριτικά, ένας 12χρονος παίκτης του μπέιζμπολ μπορεί να ρίχνει τη μπάλα με τριπλάσια ταχύτητα.

Είναι μια ικανότητα που επέτρεψε στους προγόνους μας να γίνουν καλύτεροι κυνηγοί και να υιοθετήσουν μια πιο σαρκοφαγική δίαιτα, λένε οι ερευνητές.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ