Ο δορυφόρος του Αλ Γκορ θα παρακολουθεί τον διαστημικό καιρό

Ο λεγόμενος «δορυφόρος του Αλ Γκορ», ο οποίος κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1990 αλλά μπήκε στη ναφθαλίνη για μια δεκαετία, εκτοξεύτηκε τελικά την Πέμπτη σε μια ελαφρώς τροποποιημένη αποστολή, την παρακολούθηση των ηλιακών καταιγίδων και τη μέτρηση του ισοζυγίου ενέργειας της Γης.

Το Παρατηρητήριο Κλίματος Βαθέος Διαστήματος, ή DSCOVR (προφέρεται «ντισκάβερ» όπως εξερευνώ), εκτοξεύτηκε τα ξημερώματα ώρα Ελλάδας από το Ακρωτήριο Κανάβεραλ, τοποθετημένο στην κορυφή ενός ασυνήθιστου πυραύλου Falcon 9 της εταιρείας SpaceX.

Ταξιδεύει τώρα προς την τελική του θέση, σε απόσταση ενός εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη, σχεδόν τέσσερις φορές πιο μακριά από τη Σελήνη, και θα γίνει έτσι ο πρώτος αμερικανικός δορυφόρος στο βαθύ διάστημα.

Στη θέση αυτή, γνωστή ως σημείο Λανγκράνζ 1 (L1), η βαρυτική έλξη του Ήλιου και της Γης σχεδόν αλληλοεξουδετερώνονται, επιτρέποντας στον δορυφόρο να παραμένει σε σταθερή θέση ανάμεσα στον Ήλιο και τη Γη.

O δορυφόρος κατασκευάστηκε το 1998 και έγινε γνωστός ως GoreSat (Πηγή: NASA)

Μαγνητικές καταιγίδες

Το DSCOVR έχει δύο βασικούς αντικειμενικούς στόχους. O πρώτος είναι η παρακολούθηση του λεγόμενου διαστημικού καιρού με όργανα που διαχειρίζεται η Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA).

Τα όργανα αυτά θα καταγράφουν τις καταιγίδες που ξεσπούν στο Διάστημα όταν ο Ήλιος εκτοξεύει γιγάντια σύννεφα ιονισμένου αερίου, γνωστά ως εκτινάξεις στεμματικού υλικού ή CME. Ο καταιγισμός σωματιδίων μπορεί να απειλήσουν τις τηλεπικοινωνίες, τα δίκτυα ηλεκτροδότησης και το σύστημα GPS.

Το DSCOVR θα καταγράφει αυτές τα σύννεφα καθώς περνούν από μπροστά του και θα προειδοποιεί τη Γη 15 με 60 λεπτά πριν από το χτύπημα.

Ο νέος δορυφόρος αντικαθιστά έτσι τον γερασμένο δορυφόρο ACE, o oποίος έχει περάσει προ πολλού την ονομαστική διάρκεια ζωής του και θα μπορούσε να πάψει να λειτουργεί ανά πάσα στιγμή.

Ισοζύγιο ενέργειας

Τον δεύτερο στόχο της αποστολής αναλαμβάνει το όργανo NISTAR του Εθνικού Ινστιτούτου Προτύπων και Τεχνολογίας, το οποίο θα μετρά την ηλιακή ακτινοβολία που ανακλάται στη Γη, καθώς και τη θερμική ακτινοβολία που εκπέμπει ο ίδιος ο πλανήτης.

Αυτό θα επιτρέψει τον ακριβέστερο υπολογισμό του λεγόμενου ενεργειακού ισοζυγίου της Γης: η διαφορά ανάμεσα στην ηλιακή ακτινοβολία που δέχεται η Γη και την ακτινοβολία που εκπέμπεται πίσω στο Διάστημα αντιστοιχεί ουσιαστικά στη θέρμανση του πλανήτη λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Ακόμα, το DSCOVR διαθέτει μια κάμερα που βλέπει σε δέκα διαφορετικά μήκη κύματος και επιτρέπει τη μέτρηση των αερολυμάτων και του ύψους των νεφών.

Από τα δεδομένα της κάμερας θα παράγονται καθημερινά έξι πορτρέτα ολόκληρης της Γης σε πραγματικό χρώμα.

«GoreSat»

Η βιντεοσκόπηση της Γης από αυτή τη μεγάλη απόσταση ήταν εξάλλου ο αρχικός στόχος της αποστολής, η οποία είχε σχεδιαστεί τη δεκαετία του 1990 με τη στήριξη του Αλ Γκορ – ο τότε αντιπρόεδρος των ΗΠΑ ήλπιζε ότι οι ζωντανές εικόνες του πλανήτη μας θα αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για το καλό της ανθρωπότητας.

Ο δορυφόρος κατασκευάστηκε το 1998 και πήρε την ονομασία Triana, αν και έγινε περισσότερο γνωστός ως GoreSat, ή «δορυφόρος του Γκορ». To σχέδιο όμως ακυρώθηκε όταν ο ρεπουμπλικανός Τζορζ Μπους ανήλθε στην εξουσία το 2000, και το σκάφος μπήκε στην αποθήκη μέχρι το 2012.

Η NASA συνειδητοποίησε τότε ότι η αναβάθμιση του παλιού δορυφόρου θα ήταν πιο φθηνή από την κατασκευή ενός νέου.

Ήταν μια αίσια κατάληξη σε μια οδύσσεια 17 ετών για τον GoreSat.

Προσεδάφιση

H SpaceX, η εταιρεία ανέλαβε την εκτόξευση του DSCOVR, σκόπευε την Πέμπτη να δοκιμάσει μια νέα τεχνολογία που θα επέτρεπε στο κατώτερο στάδιο του πυραύλου Falcon 9 να επιστρέψει σε μια πλωτή εξέδρα προσεδάφισης προκειμένου να επαναχρησιμοποιηθεί.

Λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, η προσεδάφιση στην πλωτή, ρομποτική εξέδρα ακυρώθηκε. Ο πύραυλος πάντως κατάφερε να επιστρέψει σε κατακόρυφη θέση και μετεωρίστηκε για λίγο πάνω από τον Ειρηνικό Ωκεανό στη θέση όπου κανονικά θα βρισκόταν η εξέδρα.

Ο Έλον Μασκ, ο δισεκατομμυριούχος ιδρυτής της SpaceX, της Tesla Motors και της PayPal δήλωσε ότι η επιχείρηση ήταν επιτυχής και δείχνει ότι ο πύραυλος θα μπορούσε να προσεδαφιστεί κανονικά κάτω από κατάλληλες καιρικές συνθήκες.

Βαγγέλης Πρατικάκης\

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ