Μια πανανθρώπινη προτίμηση στις χαρούμενες λέξεις

Ανεξάρτητα από τη γλώσσα που μιλούν, οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν περισσότερες λέξεις με θετικό νόημα από ό,τι αρνητικές λέξεις – μια διαπίστωση που δείχνει να επιβεβαιώνει τη λεγόμενη «υπόθεση της Πολυάννας» στην Ψυχολογία.

Η υπόθεση προτάθηκε το 1969 από δύο αμερικανούς ψυχολόγους, σύμφωνα με τους οποίους υπάρχει μια πανανθρώπινη ροπή προς τις πιο θετικές λέξεις. Με άλλα λόγια, είπαν οι δύο ερευνητές, «οι άνθρωποι τείνουν να βλέπουν τη φωτεινή πλευρά της ζωής».

Η υπόθεση πήρε το όνομα της Πολυάννας, της άτυχης αλλά πάντα χαρούμενης ηρωίδας στο ομώνυμο παιδικό μυθιστόρημα της Έλενορ Πόρτερ.

Παραμένει μια δημοφιλής ιδέα, η οποία όμως ήταν δύσκολο να αποδειχθεί.

Τη λύση δίνει τώρα η τεχνολογία του Διαδικτύου. Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Βερμόντ στις ΗΠΑ συνέλεξαν δισεκατομμύρια λέξεις από δέκα διαφορετικές γλώσσες, από υπότιτλους ταινιών στα αραβικά, αναρτήσεις στο Twitter στα κορεατικά, βιβλία της ρωσικής λογοτεχνίας, δικτυακούς τόπους στα κινεζικά και στίχους τραγουδιών στα αγγλικά.

«Εξετάσαμε δέκα γλώσσες και διαπιστώσαμε ότι σε όλες τις περιπτώσεις οι άνθρωποι χρησιμοποιούν περισσότερες θετικές λέξεις παρά αρνητικές» λέει ο Πίτερ Ντοντς, μέλος της ερευνητικής ομάδας που υπογράφει τη δημοσίευση στην επιθεώρηση PNAS.

Σε καθεμία από τις δέκα γλώσσες που εξετάστηκαν (αγγλικά, ισπανικά, γαλλικά, γερμανικά, βραζιλιάνικα πορτογαλικά, κορεατικά, κινέζικα, ρωσικά, ινδονησιακά και αραβικά) οι ερευνητές αναγνώρισαν τις δέκα χιλιάδες λέξεις που χρησιμοποιούνται πιο συχνά.

Στη συνέχεια, πλήρωσαν εθελοντές να βαθμολογήσουν το συναισθηματικό περιεχόμενο των λέξεων αυτών στη μητρική τους γλώσσα, σε μια κλίμακα από το ένα έως το εννέα. Στην περίπτωση των αγγλικών, για παράδειγμα, η λέξη «γέλιο» βαθμολογήθηκε με 8,50, ενώ η λέξη «τρομοκράτης» με 1.30.

Αν οι άνθρωποι δεν είχαν καμία μεροληψία στη χρήση θετικών και αρνητικών λέξεων, η μέση βαθμολογία των λέξεων θα έπρεπε να βρίσκεται κοντά στη μέση τιμή του 5.

Αυτό όμως δεν ίσχυε σε καμία περίπτωση: και στις δέκα γλώσσες, η μέση βαθμολογία κυμάνθηκε αρκετά πάνω από το 5.

Όταν μάλιστα οι ερευνητές μετέφρασαν αυτές τις λέξεις σε άλλες γλώσσες, η βαθμολογία τους παρέμεινε σταθερή, ένδειξη ότι «το εκτιμώμενο συναισθηματικό περιεχόμενο των λέξεων είναι σταθερό ανάμεσα στις γλώσσες».

Υπήρχαν όμως και διαφοροποιήσεις: τα ισπανικά βρέθηκαν να είναι μακράν η πιο «ευτυχισμένη» γλώσσα, ενώ τη μικρότερη απόκλιση προς τις θετικές λέξεις παρουσιάζουν τα κινέζικα.

Η μελέτη, λένε οι ερευνητές, όχι μόνο επιβεβαιώνει την υπόθεση της Πολυάννας και τη σχέση της με τη γλώσσα, αλλά επιπλέον επιτρέπει την αυτόματη εκτίμηση του συναισθηματικού περιεχομένου σε οποιοδήποτε κείμενο.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν, για παράδειγμα, πώς ο συναισθηματικός τόνος μεταβάλλεται από κεφάλαιο σε κεφάλαιο στο μυθιστόρημα Μόμπι Ντικ.

Ανέπτυξαν επίσης έναν αλγόριθμο, τον οποίο ονομάζουν «ηδονόμετρο», με τον οποίο βαθμολογεί τα επίπεδα ευτυχίας σε αναρτήσεις του Twitter.

Για παράδειγμα, μια αξιοσημείωτη πτώση του δείκτη ευτυχίας καταγράφηκε την ημέρα της τρομοκρατικής επίθεσης στο γαλλικό περιοδικό Charlie Hebdo.

Τρεις μέρες αργότερα, όμως, είχε ήδη επανέλθει στα κανονικά επίπεδα.

Όπως φαίνεται, οι άνθρωποι πάντα επιστρέφουν στη μεροληπτική προτίμησή τους προς τη θετική γλώσσα.

Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ