Όπερα του Ντονέτσκ: εκεί που οι σφαίρες δεν μπορούν να σταματήσουν την τέχνη

«Γέλα Παλιάτσο, ο κόσμος πληρώνει για να τον κάνεις να γελάσει»: η δημοφιλής αυτή άρια από την όπερα «Παλιάτσοι» του ιταλού συνθέτη Ρουτζέρο Λεονκαβάλο ταιριάζει γάντι στην περίπτωση της όπερας του Ντονέτσκ που επιμένει πεισματικά να προσφέρει τέχνη και ψυχαγωγία, παρά τις σφαίρες που πέφτουν βροχή στους δρόμους της, μαστιζόμενης από την εμφύλια σύρραξη, ουκρανικής πόλης.

Ο ρεπόρτερ του Guardian βρέθηκε στο Ντονέτσκ και μεταφέρει τις εντυπώσεις από τα καμαρίνια και τις κουΐντες της Όπερας Ντονμπάς, εκεί όπου η τέχνη δεν σταματάει ποτέ και εκεί όπου τα μέλη της καλλιτεχνικής ομάδας συνεχίζουν να ανεβάζουν παραστάσεις δημοφιλών έργων του Βέρντι, του Πουτσίνι, του Στράους και του Μπιζέ, κόντρα σε όλα τα προγνωστικά που έλεγαν πως το κτίριο θα κλείσει τις πόρτες του μετά τον πρόωρο θάνατο του καλλιτεχνικού του διευθυντή και την αποχώρηση τεσσάρων διευθυντών ορχήστρας. Για να μη μιλήσουμε για τους κίνδυνους που ελλοχεύουν για τους καλλιτέχνες, από τις σφαίρες και τις οβίδες που συχνά πυκνά χτυπούν κάποιο από τα γειτονικά κτίρια της Όπερας.

«Ακόμη κι αν δεν έχουμε πολύ κόσμο, οι άνθρωποι ξέρουν πως ανεβάζουμε παραστάσεις κι είναι ευπρόσδεκτοι να έρθουν. Ένα απόγευμα εδώ κάνει την καθημερινότητα τους να νοιάζει πιο φυσιολογική», λέει στην βρετανική εφημερίδα ο βαρύτονος Σεργκέι Ντουμπνίτσκι που ήταν επικεφαλής της ομάδας που ανέβασε την όπερα «Νυχτερίδα» του Γιόχαν Στράους. Μάλιστα, ελλείψει άλλου μαέστρου, ο Ντουμπνίτσκι αναγκάστηκε να διευθύνει ο ίδιος την ορχήστρα που έπαιξε τη μουσική της όπερας «Τραβιάτα» του Βέρντι που ανέβηκε πριν μερικές ημέρες.

«Όταν όλα γύρω σου είναι τόσο άσχημα και θλιβερά, μπορείς να εκτιμήσεις περισσότερο την ομορφιά της τέχνης», τονίζει η 42χρονη Γκαλίνα, μια Ουκρανή νοσοκόμα που ήλθε στην όπερα για να παρακολουθήσει μια παράσταση, μαζί με τα δυο της παιδιά.

Η ίδια αισιοδοξία αντικατοπτρίζεται και στα μέλη του καλλιτεχνικού θιάσου της όπερας, οι οποίοι εδώ και τέσσερις μήνες πενθούν για τον πρόωρο χαμό του «πατέρα» τους: τον περασμένο Οκτώβριο πέθανε από καρδιακή προσβολή, στα 55 του μόλις χρόνια, ο επί εικοσαετία διευθυντής της όπερας, Βασίλι Ριαμπένκι. Το πλήγμα ήταν σφοδρό, αλλά η ομάδα αποφάσισε πως έπρεπε να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες της στην Τέχνη. Και μάλιστα αφιλοκερδώς, αφού οι ίδιοι οι συντελεστές έχουν να πληρωθούν πολλούς μήνες.

Επιπλέον, έχουν να αντιμετωπίσουν κι άλλους παράγοντες, όπως τις οβίδες που πέφτουν τριγύρω τους. Πρόσφατα, μια παράσταση της «Νυχτερίδας» ακυρώθηκε προσωρινά εξαιτίας διακοπής ρεύματος λόγω βομβαρδισμών.

Μετά από λίγες ώρες το ρεύμα επανήλθε και οι καλλιτέχνες τελικά κατάφεραν να ανέβουν στη σκηνή, με το ένα τους αυτί στη παράσταση και το άλλο στο τι συνέβαινε εκτός του κτιρίου της όπερας. Όπως λένε, η μουσική δεν γιατρεύει απλώς τις πληγές του πολέμου, αλλά μερικές φόρες λειτουργεί κι ως… ωτοασπίδα για τον ανατριχιαστικό ήχο των ανελέητων βομβαρδισμών.

«Μπορεί να ακουστεί πομπώδες, αλλά πιστεύω πως έχουμε ηθική υποχρέωση να μείνουμε εδώ, για χάρη του κοινού μας. Όπως μπορείς να γιατρέψεις τις πληγές με φάρμακα, το ίδιο μπορείς να κάνεις και με τη μουσική», καταλήγει ο Ντουμπνίτσκι με νόημα.

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ