Το Ανθρωπόκαινο άρχισε «με την πρώτη ατομική βόμβα»

Τα τελευταία 11 χιλιάδες έτη ο πλανήτης ζει στην εποχή του Ολόκαινου που σηματοδοτεί το τέλος της εποχής Παγετώνων στη Γη και στην εμφάνιση του σύγχρονου πολιτισμού του ανθρώπου. Ομως η παρουσία και δραστηριότητα του ανθρώπου πάνω στη Γη αφήνει ανεξίτηλα το στίγμα του στον πλανήτη και μάλιστα σύμφωνα με ορισμένους ειδικούς η δράση του ανθρώπου έχει τέτοια έκταση αλλά κυρίως τέτοια καταλυτική αρνητική επίδραση που πρέπει να μιλάμε πλέον για μια νέα γεωλογική περίοδο. Οι θιασώτες αυτής της θεωρίας έχουν ονομάσει αυτή τη νέα περίοδο «Ανθρωπόκαινο» και προτείνουν τώρα να οριοθετηθεί η έναρξη της με την πρώτη δοκιμή ατομικής βόμβας που έγινε στο Νέο Μεξικό.

Διαβάστε επίσης:

• Η Γη στα πρόθυρα της γεωλογικής εποχής του Ανθρώπου
• Ο άνθρωπος έφερε τον πλανήτη «σε μια νέα γεωλογική εποχή»

Η Διεθνής Επιτροπή Στρωματογραφίας (ICS) έχει δημιουργήσει μια ομάδα εργασίας που ονομάζεται «Ομάδα Εργασίας Ανθρωπόκαινου» με επικεφαλής τον Ζαν Ζαλάσιεβιτς γεωλόγο του Πανεπιστημίου του Λέστερ. Η ομάδα εργασίας τον περασμένο Μάιο δημοσίευσε μια μελέτη στην οποία γινόταν αναφορά στους παράγοντες και τα γεγονότα που σύμφωνα με την ομάδα εργασίας οδήγησαν στο «Ανθρωπόκαινο». Δεν είχαν οριοθετήσει όμως χρονικά την έναρξη της νέας γεωλογικής περιόδου. Οπως προτείνουν τώρα το «Ανθρωπόκαινο» ξεκίνησε στις 16 Ιουλίου του 1945 όταν πραγματοποιήθηκε η πρώτη πυρηνική δοκιμή στο Νέο Μεξικό. Οι επιστήμονες που αποδέχονται το «Ανθρωπόκαινο» διαφωνούν για το σημείο έναρξης του. Αλλοι υποστηρίζουν ότι το σημείο έναρξης είναι η ανακάλυψη της γεωργίας πριν από δέκα χιλιάδες έτη και ότι τότε ξεκινάει αυτή η νέα γεωλογική περίοδος και άλλοι την οριοθετούν στην έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης τον 18ο αιώνα.

H επίδραση του ανθρώπου

Η ομάδα εργασίας θεωρεί κομβικό σημείο της έναρξη των πυρηνικών δοκιμών που εκτός των άλλων απελευθερώνουν σε αέρα, υπέδαφος και θάλασσα μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας. Την ίδια περίοδο αρχίζουν παράλληλα να γίνονται ολοένα και πιο εμφανή τα σημάδια των μεταβολών από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Οι κλιματικές αλλαγές και η αύξηση της θερμοκρασίας αλλά και η μόλυνση της ατμόσφαιρας που σε πολλές περιοχές του πλανήτη έχει μετατρέψει τον αέρα σε μια τοξική σούπα.

Η απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα από τους ωκεανούς τους κάνει πιο όξινους και σε συνδυασμό με τον ολοένα αυξανόμενο όγκο σκουπιδιών σε αυτούς δημιουργεί ένα κυριολεκτικά δηλητηριώδες και ασφυκτικό περιβάλλον στη θαλάσσια χλωρίδα και πανίδα. Οι κλιματικές αλλαγές και η μόλυνση του περιβάλλοντος ευθύνονται για μεγάλο ποσοστό των θανάτων στον πλανήτη. Στη στεριά ο άνθρωπος μετακινεί και καταστρέφει δέκα φορές μεγαλύτερο όγκο εδάφους από ότι όλα μαζί τα φυσικά φαινόμενα (τεκτονική δραστηριότητα, ηφαιστειακή δραστηριότητα, κατολισθήσεις κλπ).

Η αποσταθεροποίηση

Παράλληλα με τις ανακοινώσεις της ομάδας εργασίας του Ανθρωπόκαινου δημοσιοποιήθηκε μια νέα μελέτη για τις επιπτώσεις που έχει η παρουσία του ανθρώπου στον πλανήτη. Το 2009 οι επιστήμονες καθόρισαν εννέα παράγοντες που τους προσέδωσαν τον χαρακτηρισμό «εννέα πλανητικά όρια». Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, η καταστροφή του στρώματος του όζοντος, η οξίνιση των ωκεανών, η μόλυνση της ατμόσφαιρας, η αύξηση των επιπέδων του διοξειδίου του άνθρακα, η χρήση φυτοφαρμάκων είναι κάποιοι από αυτούς τους παράγοντες. Σύμφωνα με ομάδα ερευνητών με επικεφαλής τον Γιόχαν Ρόκστρομ, του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης η ανθρώπινη δραστηριότητα έχει οδηγήσει στο να ξεπεραστούν και μάλιστα κατά πολύ τέσσερα από αυτά τα όρια. Σύμφωνα με τους ερευνητές το ξεπέρασμα αυτών των τεσσάρων ορίων δεν προκαλεί αυτόματα χάος αλλά «αποσταθεροποιεί τον πλανήτη» και τον στέλνει μια «ζώνη κινδύνου» όπως αναφέρουν σε άρθρο τους στην επιθεώρηση «Science».

Μαζική εξαφάνιση

Παρόμοια είναι και τα ευρήματα της μελέτης ερευνητών των Πανεπιστημίων της Καλιφόρνια και Rutgers που επίσης δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science». Μελετώντας στοιχεία από εκατοντάδες πηγές συλλογής δεδομένων για τους ωκεανούς οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα βρισκόμαστε μπροστά σε μια άνευ προηγούμενου καταστροφή των ωκεανών που θα έχει ως επακόλουθο τη μαζική εξαφάνιση θαλλασίων ειδών εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη.

Θοδωρής Λαΐνας
Βήμα Science

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ