Ευγένιος Τριβιζάς: «Σε δύσκολες εποχές υποχρεούνται οι λογοτέχνες να προσφέρουν παρηγοριά και ελπίδα με τα βιβλία τους»

Πώς προέκυψε το ονειρόδραμα «Δώδεκα παρά δώδεκα»;

Όταν η Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και το Μέγαρο Μουσικής μού ζήτησαν ένα έργο με θέμα την Πρωτοχρονιά, θυμήθηκα ότι όταν ήμουνα μικρός πίστευα ότι οι κούκοι των ρολογιών είναι οι ρυθμιστές του χρόνου. Υποπτευόμουν ότι εκείνοι αποφασίζουν πόσο γρήγορα ή πόσο αργά ρέει ο χρόνος και ότι χίλια δυο περίεργα και θαυμαστά συνέβαιναν πίσω από τα κλειστά σκαλιστά πορτάκια των ρολογιών από όπου έβγαιναν φευγαλέα κάθε τόσο. Αυτή η ανάμνηση σε συνδυασμό με την τάση που έχουμε να πρωσοποποιούμε τον χρόνο και τις θεωρίες για τα παράλληλα σύμπαντα μού έδωσε την ιδέα για το «Δώδεκα παρά δώδεκα».

Μιλήστε μας την υπόθεση του έργου;

Μια βραδιά Πρωτοχρονιάς, λίγα λεπτά πριν από τα μεσάνυχτα, στο κέντρο του πολυσύμπαντος, στον προθάλαμο του χωροχρόνου, συναντιούνται ο Νέος Χρόνος, ο οποίος ανυπομονεί να πάρει στα χέρια του τις μοίρες του κόσμου, και ο Παλιός Χρόνος, ο οποίος αρνείται να παραδεχτεί ότι πρέπει να αποχωρήσει και αποφασίζει να απαλλαγεί από τον διάδοχό του, διαταράσσοντας έτσι την κοσμική ισορροπία και διακινδυνεύοντας να επιφέρει το απόλυτο χάος, με αποτέλεσμα ένα πλήθος χαρακτήρων και πλασμάτων, μεταξύ των οποίων Ρωμαίοι εκατόνταρχοι, δεινόσαυροι, αμετανόητοι, αλυσοδεμένοι κατάδικοι, οργισμένοι Βεδουίνοι, σαλπιγκτές, πειρατές, πανικόβλητοι πιγκουίνοι, αρλεκίνοι και ένας λευκός μονόκερος να εισβάλλουν από τις χρονοπύλες του μέλλοντος και του παρελθόντος σε μια ονειρική πανδαισία ήχων και χρωμάτων.

Τι μηνύματα δίνει…;

Προβληματίζει, ευαισθητοποιεί και βάζει σε σκέψεις μικρούς και μεγάλους. Δείχνει ότι αποτυχίες μιας χρονικής περιόδου μπορεί να κρύβουν μελλοντικά θαύματα, οι σπόροι που σπέρνει κανείς τώρα μπορεί να ευδοκιμήσουν κάποια άλλη εποχή.

Στο έργο συμμετέχουν πάνω από 140 άτομα, μεταξύ αυτών και πολλοί γνωστοί και καταξιωμένοι ηθοποιοί και τραγουδιστές…

Συνήθως πολλοί από τους κορυφαίους μας ηθοποιούς δεν παίρνουν στα σοβαρά το θέατρο για παιδιά, παρότι είναι το φυτώριο των θεατών του μέλλοντος. Όχι όμως ο Γρηγόρης Βαλτινός που ως απελπισμένος Παλιός Χρόνος και ο Πάνος Μουζουράκης που ως ονειροπαρμένος Νέος Χρόνος προσφέρουν αφειδώς την πείρα, το μεράκι και το ταλέντο τους στους θεατές της χριστουγεννιάτικης παράστασης στο Μέγαρο Μουσικής! Και βέβαια λίγοι θεατρικοί συγγραφείς έχουν τη χαρά να βλέπουν το έργο τους να ζωντανεύει στη σκηνή από 140 μεγάλους, μικρούς και μικρότατους πρωταγωνιστές.

Τι σας έκανε εντύπωση και πόσο ικανοποιημένος είστε από το τελικό αποτέλεσμα της παράστασης;

Η ευρηματικότητα της σκηνοθεσίας, των κοστουμιών και των φωτισμών του Φωκά Ευαγγελινού, της Έλλης Παπαγεωργακοπούλου και του Γιώργου Τέλλου, η αρτιότητα της ορχήστρας και της χορωδίας, η συγκινητική σκηνή της εξόδου των Παλιών Χρόνων από το Χρονοντούλαπο -μια σκηνή που φέρνει δάκρυα στα μάτια των θεατών- η συναρπαστική εμφάνιση του οργισμένου δεινόσαυρου από την Ιουρασική εποχή, η μαυλιστική εμφάνιση του μυστηριώδη Αρλεκίνου και των καθρεφτισμών του και η άψογη απόδοση της άριας της Μαρίας Αντουανέτας από τη σοπράνο Μαρία-Ελένη Στριφτόμπολα.

Με την παρουσίαση του θεατρικού έργου «Δώδεκα παρά δώδεκα» κυκλοφόρησε και το ομώνυμο βιβλίο από τις εκδόσεις Καλέντη, το οποίο αποτελεί το πρώτο βιβλίο της νέας σειράς «Η αυλαία των θαυμάτων». Υπάρχει κάτι καινοτόμο σε αυτή την έκδοση;

Μια νέα εικαστική προσέγγιση, η οποία καθιστά τα βιβλία με θεατρικά έργα αισθητικά ελκυστικότερα και λειτουργικά αρτιότερα.

Η νέα σειρά βιβλίων «Η αυλαία των θαυμάτων» ποια άλλα έργα θα περιλαμβάνει;

Θα περιλαμβάνει τα πιο επιτυχημένα από τα θεατρικά μου έργα. Από τους «Ιππότες της τηγανητής πατάτας» ως τον «Πεταλουδόσαυρο», από το «Νούφαρο του βάλτου» ως «Το μεγάλο ταξίδι του Τουρτούρι».

Πόσο δύσκολο είναι ένα θεατρικό έργο να μεταφερθεί σε βιβλίο;

Δεν μπορεί απλώς να μεταφερθεί. Πρέπει να ξαναγραφτεί με νέο διαφορετικό τρόπο, ενδεχομένως με νέες σκηνές και χαρακτήρες λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του μέσου και τη σκηνική οικονομία. Ευτυχώς τα βιβλία μου περιλαμβάνουν πολλούς διαλόγους, μονολόγους και εικόνες που διευκολύνουν αυτή τη διαδικασία.

Κυκλοφόρησε πριν λίγες μέρες το βιβλίο «Το μυστήριο των τριών κλεμμένων δώρων», το πρώτο της νέας σειράς με τίτλο «Οι εκπληκτικές περιπέτειες της οικογένειας Χλαπατσούλη». Μιλήστε μας για το βιβλίο;

Πρόκειται για μια νέα σειρά τεσσάρων χιουμοριστικών βιβλίων από τις εκδόσεις Ψυχογιός εικονογραφημένη από τον Κώστα Γρηγοριάδη με ήρωες τον Χαράλαμπο και τη Χαρίκλεια Χλαπατσούλη και τα παιδιά τους, τον Μπομ Τσιριμπόμ και τη Λέτα Τσιμπολελέτα. Στο πρώτο βιβλίο της σειράς ο Χαράλαμπος Χλαπατσούλης πέφτει σε κατάσταση απελπισίας, όταν η οικογένειά του του ζητάει πανάκριβα, επικίνδυνα και δυσεύρετα χριστουγεννιάτικα δώρα. Ένας συνάδελφός του όμως στη μακαρονοποιία «Ρουφινόξ» τού προτείνει ένα σχέδιο για την εφαρμογή του οποίου δε θα χρειαστεί τίποτα παραπάνω από ένα τσουβάλι μπαγιάτικο τραχανά, μια ξεφτισμένη κουρελού, μια τρύπια σαμπρέλα και μερικά πολύχρωμα περιτυλίγματα. Το σχέδιο όμως δεν εξελίσσεται σύμφωνα με τις προβλέψεις του και τον οδηγεί σε απίστευτες περιπέτειες όταν σε ένα κακόφημο μπαρ συναντάει έναν διαρρήκτη με το τατουάζ μιας ροζ σαύρας στο μπράτσο.

Επίσης τον Νοέμβριο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίκαρος ένα άλλο νέο σας βιβλίο «Η θαυμαστή καμήλα» σε εικονογράφηση Νίκου Κούτση. Μιλήστε μου για το βιβλίο και γι’ αυτή τη συνεργασία;

Πρόκειται για ένα κόμικς, προϊόν συνεργασίας με τον έμπειρο και διεθνούς εμβέλειας καλλιτέχνη Νίκο Κούτση. Με τον Νίκο Κούτση συναντηθήκαμε ένα βροχερό απόγευμα στο Westminster του Λονδίνου όπου ήμαστε και οι δύο καλεσμένοι στο γάμο του πρίγκιπα Καρόλου με την Καμίλα, δούκισσα της Κορνουάλης. Απογοητευτήκαμε όταν διαπιστώσαμε ότι δεν επρόκειτο για πραγματική καμήλα, αλλά διαπιστώσαμε ότι έχουμε κοινά ενδιαφέροντα επειδή εκείνη την περίοδο έγραφα το έργο μου «Η καμήλα που χόρευε καν καν». Η «Θαυμαστή καμήλα» είναι το πρώτο μας κόμικς. Θα ακολουθήσει το τρίτομο graphic novel «Η καμήλα με τις καμέλιες» και ένα βιβλίο μαγειρικής με εικονογραφημένες συνταγές για τρούφες Προβηγκίας.

Αυτά τα Χριστούγεννα «παίζουν» και πολλά άλλα θεατρικά έργα σας…

Στην Αθήνα παίζονται τέσσερα έργα: το «Δώδεκα παρά δώδεκα» στο Μέγαρο Μουσικής σε σκηνοθεσία Φωκά Ευαγγελινού, η «Φρουτοπία» στο θέατρο REX σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, «Η τελευταία μαύρη γάτα» στο θέατρο ΧΟΡΝ σε σκηνοθεσία Kώστα Γάκη, Αθηνάς Μουστάκα, Κωνσταντίνου Μπιμπή και «Η Δόνα Τερηδόνα και το μυστικό της γαμήλιας τούρτας» σε σκηνοθεσία Μαρίας Παπαγεωργίου στην Παραμυθοχώρα. Στη Θεσσαλονίκη παίζονται «Τα μαγικά μαξιλάρια» στο θέατρο Ολύμπιον σε σκηνοθεσία Ισίδωρου Σιδέρη και δεκάδες ακόμα έργα από ερασιτεχνικούς και σχολικούς θιάσους σε όλη την Ελλάδα.

Έχετε λόγο και άποψη για το στήσιμο των βιβλίων σας, π.χ. του εξωφύλλου;

Ναι, πολλές φορές σχεδιάζω και προτείνω το εξώφυλλο και την εμφάνιση της κάθε σελίδας ώσπου μετά από μια διαδικασία ανταλλαγής απόψεων και συνεργασίας με εκδότες, γραφίστες και άλλους υπευθύνους καταλήγουμε στην τελική μορφή του βιβλίου. Βασική αρχή μου είναι ότι η ποιότητα βρίσκεται στη λεπτομέρεια και ότι καμία λεπτομέρεια δεν πρέπει να παραβλέπεται, ούτως ώστε το βιβλίο εκτός όλων των άλλων να προσφέρει και υψηλή αισθητική παιδεία στους μικρούς αναγνώστες. Προτιμώ να καθυστερήσει ή να μην κυκλοφορήσει ένα βιβλίο παρά να κυκλοφορήσει με προχειρότητες ή αβλεψίες.

Πόσο σημαντικά είναι τα παραμύθια αλλά και το θέατρο στην ανάπτυξη ενός παιδιού;

Είναι και τα δύο σημαντικά επειδή αναπτύσσουν τη φαντασία και διευρύνουν τους δημιουργικούς ορίζοντες του παιδιού.

Πώς μπορεί ένας εγκληματολόγος να γράφει τόσο ωραία παραμύθια και με τόσο μεγάλη φαντασία;

Όπως ένας μαθηματικός (Λούις Κάρολ) γράφει την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων» και ένας πιλότος της πολεμικής αεροπορίας (Αντουάν ντε Σαιντ- Εξυπερύ) τον «Μικρό πρίγκιπα», έτσι και ένας εγκληματολόγος γράφει και αυτός παραμύθια.

Πώς μέσα στη σκληρή πραγματικότητα που ζούμε έχετε έμπνευση και γράφετε τόσο ωραίες ιστορίες;

Σε δύσκολες εποχές είναι ακόμα πιο επιτακτική η ανάγκη να προσφέρουν οι λογοτέχνες παρηγοριά, ελπίδα και πρότυπα ζωής μέσα από τα βιβλία τους. Πολλά από τα αριστουργήματα της λογοτεχνίας άλλωστε γράφτηκαν σε δύσκολους καιρούς, πολύ χειρότερους από τους σημερινούς. Η εμπειρία του ισπανικού εμφυλίου και ο τρόμος της σταλινικής περιόδου, για παράδειγμα, έδωσαν στον Όργουελ την έμπνευση για τη «Φάρμα των ζώων». Ο Αντουάν ντε Σαιντ- Εξυπερύ – ο συγγραφέας του «Μικρού πρίγκιπα» – είχε βιώσει ως πιλότος αναγνώρισης τη φρίκη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Όταν ξεκινάτε να γράψετε ένα καινούριο βιβλίο, έχετε σκεφτεί την υπόθεση (και το τέλος) από την αρχή, ή καθώς τη γράφετε;

Ξεκινάω από μια εικόνα, ένα χρώμα, ένα σχήμα ακόμα ή μια λέξη. Μέσα σε κάθε εικόνα πάλλεται ένα συναίσθημα. Μέσα σε κάθε λέξη καιροφυλακτούν άπειρα αινίγματα και ερωτήματα. Προσπαθώ να ανακαλύψω το μαγικό, το άγνωστο και για εμένα ως εκείνη τη στιγμή, μυστικό της εικόνας ή της λέξης. Η εικόνα, το χρώμα, το σχήμα, η λέξη δηλαδή, ξυπνάει συναισθήματα, γεννάει αινίγματα, γίνεται η πύλη που οδηγεί στον κόσμο της φαντασίας.

Τι περιμένουμε από τον Ευγένιο Τριβιζά το επόμενο διάστημα;

Από τις εκδόσεις Ίκαρος θα κυκλοφορήσει το βιβλίο «Όπου φύγει, φύγει!», μια ανατροπή του κλασικού αποικιοκρατικής νοοτροπίας βιβλίου «Curious George». Από τις εκδόσεις Διάπλαση θα εκδοθούν δύο βιβλία, «Το Σάντουιτς του γίγαντα» και «Το πιο όμορφο κυκνάκι» και από τις εκδόσεις Καρυδάκη «Το κουμπί που κρύωνε». Από τις εκδόσεις Ψυχογιός θα κυκλοφορήσει το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Οι απίστευτες περιπέτειες της οικογένειας Χλαπατσούλη» με τίτλο «To αυγό που δε σπάει ποτέ» και από τις εκδόσεις Μίνωας ένα ακόμα βιβλίο με οικολογικό περιεχόμενο «Ο άνθρωπος που αγόρασε τον ουρανό» (σειρά «Πράσινη κλωστή δεμένη). Επίκειται, τέλος, μια νέα έκδοση της σειράς «Η Χαρά και το Γκουντούν» από τις εκδόσεις Πατάκη.