Ψυχρός Πόλεμος: Οι Ρώσοι κατάσκοποι της διπλανής πόρτας

Είναι μια ιστορία που θυμίζει κατασκοπευτικό θρίλερ του Ψυχρού Πολέμου με την υπογραφή του Τζον Λε Καρέ. Ένα ζευγάρι κατάσκοπων ζούσε, στα τέλη της δεκαετίας του 1950 –όντως στην ψυχροπολεμική εποχή- σε ένα προάστιο του Λονδίνου.

Το ζευγάρι, που υποδυόταν μια οικογένεια Καναδών, στην πραγματικότητα βρισκόταν υπό την καθοδήγηση οδηγίες και τις εντολές της KGB, συγκεντρώνοντας πληροφορίες σχετικές με συστήματα εντοπισμού υποβρυχίων.

Όπως αναφέρει σε άρθρο του το BBC, ο Πίτερ και η Χέλεν Κρόγκερ εγκαταστάθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του 1950 στο Ρούισλιπ, ένα ήσυχο προάστιο της βρετανικής πρωτεύουσας. Νοίκιασαν ένα σπίτι στην οδό Κράνλεϊ Ντράιβ και ζούσαν ήρεμα τις ζωές τους.

Ο Πίτερ κατέβαινε καθημερινά στο κέντρο του Λονδίνου, για να λειτουργήσει το βιβλιοπωλείο του, ενώ η σύζυγος του διέμενε σπίτι, ασχολούμενη με τα οικιακά. Το μεσήλικο ζευγάρι δεν είχε αποκτήσει παιδιά. Αυτή ήταν η εικόνα που έδιναν στους γείτονες, που έμεναν ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους, την οικογένεια Σερτς, μια οικογένεια Βρετανών με δυο παιδιά, τον Φιλ και την Γκέι.

Οι Σερτς καλούσαν συχνά πυκνά την Χέλεν να περνά χρόνο σπίτι τους, ενόσω ο Πίτερ Κρόγκερ ήταν στη δουλειά του. Αυτό που δεν γνώριζαν, ωστόσο, ήταν το ότι οι δυο μεσήλικες Καναδοί δεν ήταν αυτό που έδειχναν.

Στην πραγματικότητα, ο Πίτερ και η Χέλεν Κρόγκερ ονομάζονταν Μόρις και Λόνα Κόεν, ήταν Αμερικανοί και είχαν προσληφθεί από την KGB ως μυστικοί πράκτορες, κάνοντας διπλή ζωή και συλλέγοντας πληροφορίες από συγκεκριμένους στόχους.

Οι Κόεν αποτελούσαν τα δυο από τα πέντε μέλη της ομάδας με την ονομασία Δίκτυο του Πόρτλαντ. Επικεφαλής τους ήταν ο Ρώσος κατάσκοπος της KGB, Κόνoν Μόλοντι, που το 1954 διείσδυσε στη Βρετανία προσποιούμενος τον Καναδό επιχειρηματία Γκόρντον Λόνσντεϊλ και σταδιακά δημιούργησε γύρω από το πρόσωπο του μια ομάδα που δραστηριοποιούνταν με έδρα την πόλη Πόρτλαντ του Ντόρσετ (εξ’ ου και το όνομα του δικτύου).

Για αρκετά χρόνια, η ομάδα του Πόρτλαντ κατάφερνε να αποσπά σημαντικές πληροφορίες από διάφορους σημαίνοντες Βρετανούς σχετικά με οπλικά συστήματα ή πρακτικές εντοπισμού υποβρυχίων.

Η υπόλοιπη καθημερινότητα τους, ωστόσο, κυλούσε φυσιολογικά, σαν να μην συνέβαινε τίποτα. «Θυμάμαι να έρχεται η Χέλεν στο σπίτι μας. Ήταν φωνακλού και όλα γύρω της τα αντιμετώπιζε με υπερβολικό τρόπο. Μάλιστα, ήταν μια από τις πρώτες γυναίκες που είδα να φοράνε παντελόνια, μια πράξη πολύ επαναστατική για την εποχή εκείνη» λέει στο BBC η, 68χρονη σήμερα, Γκέι Σερτς.

Ωστόσο, το Δίκτυο του Πόρτλαντ δεν έμελλε να μακροημερεύσει. Σύντομα, οι δραστηριότητες του υπέπεσαν στην αντίληψη της βρετανικής αντικατασκοπίας. «Στις 5 Νοεμβρίου 1960 όμως όλα άλλαξαν. Μας πήραν τηλέφωνο από τον Ειδικό Κλάδο Αντικατασκοπίας και ζήτησαν να περάσουν από το σπίτι μας και να μιλήσουν στους γονείς μου. Όταν ήρθαν, μας είπαν ρητά να μην μιλήσουμε σε κανέναν για αυτήν την επίσκεψη» θυμάται η Γκέι Σερτς, και προσθέτει πως λίγες ημέρες μετά στο σπίτι τους εγκαταστάθηκαν γυναίκες υπάλληλοι της Υπηρεσίας.

«Μάλλον τους φάνηκε περίεργο και ύποπτο να μπαινοβγαίνουν καθημερινά στο σπίτι μας άντρες υπάλληλοι, με την μητέρα μου μόνη της μέσα σε αυτό, οπότε επιστρατεύτηκαν γυναίκες, οι οποίες κάθονταν διαρκώς στην κουζίνα με τη μητέρα μου» λέει η 68χρονη βρετανίδα. Η μητέρα της Σερτς δέχτηκε με ευχαρίστηση να παίξει το παιχνίδι των κατασκόπων και να προσποιείται μπροστά στην Χέλεν Κρόγκερ.

«Η μητέρα μου ήξερε πως η Κρόγκερ της έλεγε ψέματα σχετικά με το ποια ήταν στην πραγματικότητα και είπε από μέσα της: «Αυτό το παιχνίδι μπορούν να το παίξουν δυο άνθρωποι ταυτοχρόνως». Οπότε, άρχισε κι εκείνη με τη σειρά της να παίζει το παιχνίδι αυτό» συμπληρώνει η Σερτς, που θυμάται ακόμη εκείνο το πρωινό της 7ης Ιανουαρίου του 1961 που ξαφνικά οι Καναδοί γείτονες τους εξαφανίστηκαν το ίδιο ξαφνικά, όπως είχαν μπει στη ζωή τους μερικά χρόνια πριν.

Οι «Κρόγκερ» και ο «Λόνσντεϊλ» συνελήφθησαν στο σπίτι της οδού Κράνλεϊ Ντράιβ. Ο Μόλοντι δικάστηκε για κατασκοπία και φυλακίστηκε, ενώ το ζεύγος Κόεν, μετά από οκτώ χρόνια σε βρετανική φυλακή, αποφυλακίστηκε το 1969 και επέστρεψε στη Σοβιετική Ένωση μετά από μια ανταλλαγή κατασκόπων του Ψυχρού Πολέμου.

Μάλιστα, αυτόν τον καιρό παίζεται στην αμερικανική τηλεόραση η -δημοφιλής και στη χώρα μας- σειρά The Americans που αφηγείται την ίδια ακριβώς ιστορία: δυο πράκτορες της KGB παριστάνουν ένα φυσιολογικό ζευγάρι στις ΗΠΑ, την Ελίζαμπεθ και τον Φίλιπ, αποκρύπτοντας ακόμη κι από τα αμερικανοθρεμμένα τους παιδιά το μεγάλο τους μυστικό.

Ότι δηλαδή έχουν ορκιστεί πίστη στη πατρίδα τους, εκτελώντας κατά γράμμα τις διαταγές των ανωτέρων της, της KGB. Και, για να περιπλεχτεί η κατάσταση ακόμη περισσότερο, απέναντι από το σπίτι των Ρώσων διαμένει ένας… βέρος Αμερικανός που τυγχάνει και ομοσπονδιακός πράκτορας του FBI.

Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Τσάβαλος

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ