Τα μάτια των εμβρύων «χρειάζονται το φως που περνά στην κοιλιά»

Το φως που διαπερνά το σώμα μας είναι σχεδόν μηδαμινό, όμως έστω και αυτή η ελάχιστη ποσότητα ίσως είναι καθοριστική για την ανάπτυξη κάποιων από τα πολυτιμότερα όργανά μας – των ματιών μας. Όπως ανακάλυψαν αμερικανοί επιστήμονες, τα έμβρυα ποντικών που αναπτύσσονται σε απόλυτο σκοτάδι εμφανίζουν ανωμαλίες στην ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων των ματιών τους με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε οφθαλμολογικές παθήσεις και προβλήματα όρασης.

Το αν κάτι τέτοιο ισχύει και στους ανθρώπους μένει να αποδειχθεί, οι ειδικοί όμως θεωρούν ότι είναι πάρα πολύ πιθανό.

Ανεπαίσθητα φωτεινά σήματα

Το φως που φθάνει στο εσωτερικό του σώματος ενός ποντικού – και φυσικά ενός ανθρώπου – είναι τόσο λίγο ώστε, αν μπορούσαμε με κάποιον τρόπο να βρεθούμε εκεί, δεν θα μπορούσαμε καλά καλά να δούμε ούτε τη μύτη μας. Η ανεπαίσθητη αυτή ακτινοβολία φαίνεται ωστόσο ότι είναι αρκετή για να δώσει «σήμα» για τη διεξαγωγή σημαντικών διαδικασιών. Μια από αυτές φαίνεται να είναι ο σωστός σχηματισμός των ματιών, τουλάχιστον στα ποντίκια.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και από το Ιατρικό Κέντρο του Νοσοκομείου Παίδων στο Σινσινάτι εξέτασαν την επίδραση που μπορεί να έχει η έκθεση εγκύων ποντικών στο φως στην ανάπτυξη των ματιών των εμβρύων που κυοφορούν υποβάλλοντας τα πειραματόζωα σε απόλυτο σκοτάδι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης τους.

Όπως αναφέρουν στη μελέτη τους, που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature», είδαν ότι η έλλειψη του φωτός επηρεάζει άμεσα την ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων του ματιού των εμβρύων, «καταργώντας» έναν μηχανισμό που είναι σημαντικός για τη μεταγενέστερη οφθαλμολογική υγεία τους.

Προβλήματα σε μηχανισμούς της ανάπτυξης

Κατά τη διάρκεια του σχηματισμού των οφθαλμών το έμβρυο αναπτύσσει αρχικά ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων, τη λεγόμενη αγγείωση του υαλώδους, η οποία συμβάλλει στην τροφοδότηση του αμφιβληστροειδούς χιτώνα κατά την ανάπτυξή του. Καθώς όμως η αγγείωση του αμφιβληστροειδούς σχηματίζεται και ολοκληρώνεται, η αγγείωση του υαλώδους υποχωρεί ώστε να μην εμποδίζει την όραση.

Προς μεγάλη έκπληξη των ερευνητών κάτι τέτοιο δεν συνέβη στα έμβρυα των ποντικών που αναπτύσσονταν στο σκοτάδι, οδηγώντας σε βλάβες στον αμφιβληστροειδή και προβλήματα όρασης. «Εδώ δεν έχουμε κάτι ανεπαίσθητο, πρόκειται για μια μεγάλη επίδραση στον τρόπο με τον οποίο αναπτύσσεται ο αμφιβληστροειδής, ο οποίος φαίνεται ότι απαιτεί να περάσει φως μέσα στο σώμα» ανέφερε ο καθηγητής Ρίτσαρντ Λανγκ του Νοσοκομείου Παίδων του Σινσινάτι, εκ των επικεφαλής της μελέτης.

Το διάστημα έκθεσης στο φως που εντοπίστηκε ως κρίσιμο για την ανάπτυξη των ματιών στα ποντίκια αντιστοιχεί με τους πρώτους τρεις μήνες της εγκυμοσύνης στους ανθρώπους, ωστόσο οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι ότι η διαδικασία εξελίσσεται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο – αυτό θα απαιτήσει περιαιτέρω έρευνες. Θεωρούν ωστόσο ότι η ανακάλυψή τους μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση των οφθαλμολογικών παθήσεων στους ανθρώπους, καθώς πολλές από αυτές σχετίζονται με τα αιμοφόρα αγγεία.
Ειδικά κάποια παιδιά που γεννιούνται πρόωρα παρουσιάζουν, όπως επεσήμανε ο καθηγητής Λανγκ, τη λεγόμενη αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας. «Στην αμφιβληστροειδοπάθεια της προωρότητας παρατηρείται μια υπερανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων και αυτό ακριβώς βλέπουμε σε αυτά τα ποντίκια» είπε χαρακτηριστικά.

Βήμα Science

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ