Οι εκρήξεις υπερηφαιστείων είναι προβλέψιμες, υποδεικνύει έρευνα στη Σαντορίνη

Η έκρηξη ορισμένων από τα μεγαλύτερα ηφαίστεια του πλανήτη μπορεί να προβλεφθεί ακόμη και δεκαετίες προτού λάβει χώρα, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Nature».

Ταχεία συσσώρευση μάγματος

Αυτό έδειξε η ανάλυση κρυστάλλων πετρωμάτων από τη Σαντορίνη. Οι κρύσταλλοι αποκάλυψαν ότι πριν από τις εκρήξεις των υπερηφαιστείων σημειώνεται μια ταχεία υπόγεια συσσώρευση μάγματος η οποία είναι δυνατόν να ανιχνευθεί σήμερα με σύγχρονα όργανα.

Οι ηφαιστειολόγοι αναφέρονται στις μεγαλύτερες εκρήξεις ηφαιστείων που έχουν καταγραφεί ιστορικώς ως εκρήξεις που οδηγούν στον σχηματισμό καλντέρας. Στις εκρήξεις αυτές το μάγμα που εκτοξεύεται έχει τόσο μεγάλο όγκο ώστε αφήνει πίσω του μια δομή που μοιάζει με κρατήρα και ονομάζεται καλντέρα. Οι εκρήξεις τέτοιου είδους ηφαιστείων μπορούν να έχουν παγκόσμια επίδραση, αλλάζοντας ακόμη και παροδικά το κλίμα του πλανήτη.

Πρόβλεψη δεκαετίες πριν

Υπερηφαίστεια όπως αυτό της Σαντορίνης μπορούν να «κοιμούνται» επί εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια προτού …ξαναξυπνήσουν και εκραγούν. Ενώ όμως οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι μετρήσεις που εφαρμόζονται σήμερα, όπως αυτές που αφορούν την καταγραφή της σεισμικής δραστηριότητας, μπορούν να μας προειδοποιήσουν λίγους μήνες πριν για μια επερχόμενη έκρηξη, η νέα μελέτη δείχνει ότι υπάρχει τρόπος να προβλεφθεί ένα τέτοιο συμβάν ακόμη και δεκαετίες προτού λάβει χώρα.

«Όταν ένα ηφαίστειο ‘ξυπνά’ και το μάγμα αρχίζει να ανεβαίνει στέλνει σήματα. Σημειώνεται σεισμική δραστηριότητα, παραμορφώσεις στην επιφάνεια της Γης, αυξανόμενη έκλυση αερίων. Όλα αυτά τα σήματα μπορούν να ανιχνευθούν» σημείωσε ο επικεφαλής της νέας μελέτης καθηγητής Τιμ Ντρουίτ από το Πανεπιστήμιο Blaise Pascal στη Γαλλία ο οποίος συνεργάστηκε με ειδικούς από την Ελβετία και τη Σιγκαπούρη.

Ο καθηγητής προσέθεσε ότι το μεγάλο ερώτημα είναι τι συμβαίνει στα βάθη και όχι στην επιφάνεια της γης πριν από αυτές τις τεράστιες εκρήξεις. «Η κλασική άποψη ήταν ότι κατά τις μεγάλες περιόδους ‘ανάπαυλας’ που διαρκούν χιλιάδες έτη, το μάγμα συσσωρεύεται αργά λίγα χιλιόμετρα κάτω από το ηφαίστειο και ότι τελικά επέρχεται η έκρηξη. Ωστόσο αυτό που ανακαλύπτουμε τώρα είναι ότι υπάρχει μια φάση επιτάχυνσης στη συσσώρευση του μάγματος σε μια κλίμακα χρόνου ορισμένων δεκαετιών. Το διάστημα αυτό είναι εκπληκτικά μικρό με δεδομένα τα χιλιάδες έτη ‘ανάπαυσης’ τα οποία προηγούνται της έκρηξης».

Αναλύσεις στη Σαντορίνη

Οι νέες ενδείξεις προέρχονται από ανάλυση των κρυστάλλων ελαφρόπετρας στο ηφαίστειο της Σαντορίνης η οποία έγινε με χρήση σύγχρονων οργάνων, συμπεριλαμβανομένων μικροανιχνευτών ιόντων και ηλεκτρονίων.

«Οι μεταβολές στη σύσταση των κρυστάλλων σε μάκρος χρόνου ‘αφηγούνται’ την ιστορία σχετικά με το πώς αναπτύχθηκε το μάγμα. Αυτό που ανακαλύψαμε ήταν ότι όλοι οι κρύσταλλοι στο μάγμα του ηφαιστείου της Σαντορίνης δημιουργήθηκαν μέσα σε λίγες δεκαετίες από την έκρηξη» σημείωσε ο καθηγητής Ντρουίτ και συμπλήρωσε ότι η πρόβλεψη τέτοιων μεγα-γεγονότων χρόνια ή και δεκαετίες προτού συμβούν μπορεί να είναι ζωτικής σημασίας για ολόκληρο τον πλανήτη.

«Θεωρούμε ότι όλα τα ηφαίστεια με καλντέρα, ακόμα και εκείνα που βρίσκονται σε πολύ απομακρυσμένες περιοχές της Γης πρέπει να παρακολουθούνται με ευαίσθητα, σύγχρονα όργανα ώστε να εντοπίσουμε εγκαίρως τα σήματα που ‘κρύβονται’ κάτω από το έδαφος και μπορούν να μαρτυρούν επανενεργοποίηση» είπε ο ερευνητής και κατέληξε υπογραμμίζοντας ότι «εάν γίνει σήμερα μια μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, για παράδειγμα στο κέντρο της Ευρώπης, οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες και η προειδοποίηση για την έλευση του συμβάντος μόνο λίγους μήνες νωρίτερα δεν θα είναι αρκετή ώστε να υπάρξει η κατάλληλη εγρήγορση και δράση».

Βήμα Science

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ