Ζμπίγκνιου Πράισνερ

Η στήλη «Σε Πρώτο Πρόσωπο» με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενεί τον Πολωνό συνθέτη και συνεργάτη του μεγάλου σκηνοθέτη Κριστόφ Κισλόφσκι, Ζμπίγκνιου Πράισνερ.

Ο 51χρονος, σήμερα δημιουργός, έχει υπογράψει τη μουσική σε πάνω από 40 ταινίες, κατά κύριο λόγο Ευρωπαίων σκηνοθετών, ενώ πρόκειται για μια αξιοθαύμαστη περίπτωση μουσικού όχι μόνο γι’ αυτό αλλά πολύ περισσότερο γιατί είναι αυτοδίδακτος.

Τον γνωρίσαμε κυρίως μέσα από τη δουλειά του για την ταινία του Κισλόφσκι «Η διπλή ζωή της Βερόνικα», όταν με το ψευδώνυμο Βαν ντε Μπαντεμάγερ υπέγραφε ένα από τα ομορφότερα κινηματογραφικά θέματα όπως είναι το «Concerto in e minor, Version 1798».

Ο Ζμπίγκνιου Πράισνερ έκτοτε έχει μονοπωλήσει το ενδιαφέρον των κινηματογραφόφιλων, και όχι μόνο βεβαίως, με τις περίφημες συνεργασίες του και στις άλλες ταινίες του Κισλόφσκι («Ο δεκάλογος», «Μικρή ιστορία για ένα φόνο», «Τα τρία χρώματα: Μπλε, Λευκό, Κόκκινο»), καθώς και σε ταινίες άλλων σημαντικών σκηνοθετών, όπως το «Europa Europa» της Ανιέσκα Χόλαντ, το «Μοιραίο πάθος» του Λουί Μαλ, το «Όταν ένας άντρας αγαπά μια γυναίκα» του Λούις Μαντόκι καθώς και το «Κουαρτέτο σε τέσσερις κινήσεις» της Λουκίας Ρικάκη.

Στις 4 Σεπτεμβρίου θα μας περιμένει στο Ηρώδειο για να μας παρουσιάσει ένα νέο έργο με την τραγουδίστρια των Madredeus, Teresa Salgueiro, αλλά και όλα τα αγαπημένα θέματα των ταινιών που λατρέψαμε…

ΖΠΙΓΚΝΙΟΥ ΠΡΑΪΣΝΕΡ

«Silence, Night and Dreams»

Δεν πήγα σε κανένα ωδείο αλλά επειδή η αγάπη μου για τη μουσική είναι μεγάλη κατάφερα όχι απλά να διαβάζω και να γράφω νότες αλλά να συνθέτω ολόκληρα συμφωνικά έργα και σάουντρακς. Κύρια επιρροή στο έργο μου, είναι Πολωνοί συνθέτες του 19ου αιώνα αλλά και κλασικοί συνθέτες όπως ο Σιμπέλιους και ο Παγκανίνι. Είμαι λάτρης της μελωδίας και της κλασικής φόρμας στη μουσική ενώ αποφεύγω τους νεωτερισμούς και τον μοντέρνο προσανατολισμό και τον πειραματισμό στον ήχο.

Το 1981 έγραψα την πρώτη κινηματογραφική μουσική για την ταινία του Αντονι Κράουζε «Δελτίο Καιρού». Εκεί με πρόσεξε ο Κισλόφσκι και μου πρότεινε να συνεργαστούμε για την ταινία που ετοίμαζε εκείνο τον καιρό με τίτλο «Χωρίς τέλος», μια μεταφυσική πολιτική ταινία, που έτυχε να πολεμηθεί τόσο από το πολιτικό κατεστημένο όσο και από την Καθολική Εκκλησία της Πολωνίας. Εμείς όμως βέβαια δεν το βάλαμε κάτω και το επόμενο βήμα ήταν αυτό που μας χάρισε τη διεθνή αναγνώριση, τις διθυραμβικές κριτικές και τα βραβεία σε διάφορα φεστιβάλ και διοργανώσεις.

Επρόκειτο για μια σειρά από 10 σπονδυλωτές ιστορίες με κύριο άξονα το γραπτό δίκαιο που απέδωσε ο Θεός στους ανθρώπους μέσω του Μωυσή και τίτλος της «Ο δεκάλογος». Αργότερα ήρθαν και όλες οι άλλες μεγάλες επιτυχίες. Όλες παρέα με τον Κισλόφσκι. Είναι από τα πιο ουσιαστικά πράγματα που έχω κάνει στην καριέρα μου.

Ο ιδανικός συνεργάτης, κυρίως όμως ένας πολύ καλός φίλος. Ήξερε πολύ καλά τι ήθελε και εγώ γνώριζα πώς να του το δώσω. Ένας μεγάλος οραματιστής. Θεωρώ τιμή μου τη συνεργασία μαζί του. Ήξερα από την αρχή της συνεργασίας μας ότι κάτι τέτοιο θα μου συνέβαινε μόνο μία φορά στη ζωή μου. Το πρώτο που με έκανε, ήταν να σκέφτομαι. Το δεύτερο να προσπαθώ να περιγράψω τον κόσμο γύρω μου και το τρίτο, ό,τι κάνεις πρέπει να το αντιμετωπίζεις με σοβαρότητα και ακρίβεια. Αλλά το κυριότερο, ότι πάντα πρέπει να συνεργάζεσαι με ανθρώπους πολύ πιο έμπειρους και γνώστες από εσένα, γιατί αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να εξελίσσεσαι. Δεν θα πρέπει να τους φοβάσαι επειδή είναι καλύτεροι ή πιο διάσημοι από εσένα. Αυτοί είναι οι πραγματικοί φίλοι σου.

Αυτός με έμαθε και την ελευθερία της έκφρασης. Το νόημα της τέχνης είναι η ελευθερία, η ελευθερία έκφρασης. Γι’ αυτό πιστεύω ότι όσο και αν προσπαθήσουν κάποιοι αργά ή γρήγορα η τέχνη θα διαδοθεί. Φυσικά τα προηγούμενα χρόνια με το κομμουνιστικό καθεστώς τα πράγματα ήταν αρκετά δύσκολα. Δεν παραβλέπω επίσης το πόσο σημαντική βοήθεια μου προσέφερε η επιτυχία των ταινιών του Κισλόφσκι από την πρώτη στιγμή. Επανέρχομαι όμως στο ζήτημα της ελευθερίας λέγοντας ότι η τέχνη δεν μπορεί να δεσμευθεί όπου και αν παράγεται.

Ανησυχώ με τα γεγονότα που συμβαίνουν γύρω μου και πιστεύω ότι το μέλλον είναι αβέβαιο. Βλέπω παραδείγματα που η τεχνολογία υπερβαίνει τον καλλιτέχνη και αυτό το θεωρώ δυστυχία. Δε με ενδιαφέρει να αντικαταστήσω την ορχήστρα με ηλεκτρονικά όργανα. Απλώς θέλω να τα χρησιμοποιώ για το πεδίο των ήχων που δεν μπορεί να παράγει μια συμφωνική ορχήστρα. Είμαστε όλοι μάρτυρες μιας ταχύτατα αναπτυσσόμενης τεχνολογικής εξέλιξης. Όμως, παρά την έκρηξη στα μέσα επικοινωνίας, τα κινητά τηλέφωνα και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με τα οποία έχουμε τη δυνατότητα συνεχούς επαφής, δεν επικοινωνούμε, δεν κάνουμε διάλογο, δεν πλησιάζουμε ο ένας τον άλλον. Γινόμαστε όλο και πιο μοναχικοί, όλο και πιο δυστυχισμένοι.

Δεν μου αρέσει όλο αυτό το ετοιματζίδικο που μας έχει κατακλύσει και έχει περάσει και στη μουσική. Μου πρότειναν να γράψω μουσική για το Χόλιγουντ. Δεν μπορώ να γράψω μουσική για κάτι που δεν με αφορά. Καταλαβαίνω πολύ καλά ότι πρόκειται για πολλά χρήματα, δεν μπορεί όμως ένα υπέρογκο ποσό να είναι και αυτοσκοπός. Θεωρώ αυτές τις καταστάσεις ανεξέλεγκτες, κανένας δεν ξέρει σε αυτές τις παραγωγές για τι πράγμα μιλάνε, ποιος θα είναι ο σκηνοθέτης, ποιοι θα συμμετέχουν. Παίρνεις τα χρήματα και στη συνέχεια δεν ξέρεις τι να κάνεις εκτός από το περιμένεις την επόμενη παραγγελία. Δεν μπορεί να υπάρχει πρόοδος όμως έτσι σε κανένα επίπεδο.

Θα μείνω αιώνιος εραστής της έμπνευσης και της αγάπης για τη δημιουργία. Η ζωή είναι πιο έξυπνη από εμάς και δημιουργεί καταστάσεις πιο ενδιαφέρουσες από αυτές που εμείς θα μπορούσα να επινοήσουμε. Ας την εμπιστευτούμε παρέα στις 4 Σεπτεμβρίου στο Ηρώδειο, στην παγκόσμια πρεμιέρα του νέου μου έργου, που είναι προϊόν μεγάλης δημιουργικής αγάπης…

INFO:

Ο Ζμπίγκνιου Πράισνερ στο Ηρώδειο την Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου στις 21.00 το βράδυ.
Μαζί του η ορχήστρα σύγχρονης μουσικής της ΕΡΤ, η χορωδία του Πανεπιστημίου Αθηνών και η τραγουδίστρια των Madredeus Teresa Salgueiro.
Προπώληση εισιτηρίων από το WWW.I-TICKET.GR Τηλ. 210 6786000 / 801-11-60000 και από το ταμείο του φεστιβάλ Αθηνών, Πανεπιστημίου 39 καθώς και στο τηλεφωνικό κέντρο 210-3272000.

Τιμές εισιτηρίων: 40 Ευρώ Ανω διάζωμα, 70 Ευρώ Β και Γ διάζωμα, 100 ευρώ Α διάζωμα, 150 Ευρώ Διακεκριμένη ζώνη.

27/8/07

Επιμέλεια: Ελσα Γράψα