Χριστιάνα Γαλανοπούλου: Το πρόβλημα του πολιτισμού είναι ο νεοφιλελευθερισμός

Συνέντευξη: Μαρία Πετροπούλου

Ανατρεπτικό, πρωτοπόρο και πάντα εναρμονισμένο με τις εκάστοτε τάσεις και την πραγματικότητα της εποχής, το 5ο MIRfestival ανοίγει τις «πύλες» του την Πέμπτη 8 Δεκεμβρίου και φιλοδοξεί να ανοίξει καινούριους ορίζοντες, να υποστηρίξει νέες ιδέες, καθώς και να αναδείξει τις σύγχρονες τάσεις στις παραστατικές τέχνες, αναγνωρίζοντας ότι αυτές θα αποτελέσουν και το μέλλον της τέχνης.

Το MIRfestival δανείζεται το όνομά του από τον διαστημικό σταθμό Mir (που σημαίνει ‘ειρήνη’ ή ‘κόσμος’) και όπως κάθε φορά, έτσι και φέτος φιλοδοξεί να αποτελέσει έναν ανοιχτό χώρο συνάντησης, ανταλλαγής και δημιουργικής σκέψης για καλλιτέχνες και κοινό.

Επτά πρότζεκτ θα παρουσιαστούν στο Φεστιβάλ, διαφορετικά μεταξύ τους, αλλά με κοινό παρονομαστή την προσπάθεια να «γεννηθεί» κάτι καινούριο και να «φωτίσει» τη σχέση ανάμεσα στην πραγματικότητα, την οποία βιώνουμε καθημερινά, και την ιστορία.

Η Χριστιάνα Γαλανοπούλου, ιδρύτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια του MIRfestival, μιλά στο in.gr για τα νέα πρότζεκτ που θα φιλοξενηθούν στο Φεστιβάλ, για τις ζυμώσεις που έγιναν ανάμεσα στο 4ο και στο 5ο MIR, επισημαίνοντας ότι προσπαθεί πάντα να εντοπίζει «κάτι που είναι κομβικό σε αυτό που ζούμε» έτσι ώστε να βρει το νήμα που θα συνδέει τα πρότζεκτ που θα παρουσιαστούν. Παράλληλα, παίρνει θέση σχετικά με το αν το πολιτιστικό πεδίο στην Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει βήματα προς τα εμπρός.

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ έχει δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή της στο in.gr ότι όσο περισσότερο εξερευνά το MIR, τόσο αυτό τη «θρέφει» και την κάνει να επιθυμεί να το μοιράζεται με το κοινό. Αυτές οι τέχνες, οι σύγχρονες, οι παραστατικές, την αγγίζουν ιδιαίτερα, καθώς εκτιμά ότι εκφράζουν έντονες καλλιτεχνικές αγωνίες και πηγάζουν από την εσωτερική ανάγκη του καλλιτέχνη να βρει έναν τρόπο να εκφραστεί, να πει αυτό που θέλει.

Την ενδιαφέρουν οι καλλιτέχνες που διατυπώνουν φράσεις πρωτότυπες ή αποκαλυπτικές. Οι καλλιτέχνες που με το έργο τους θα «χτυπήσουν» χορδές μέσα στους θεατές.

Για εκείνη, η τέχνη είναι «αυτό που μας κάνει να αποκαλούμαστε ‘πολιτισμένοι άνθρωποι’, αυτό που τροφοδοτεί τον εγκέφαλό μας για να συνεχίσει να σκέφτεται και αυτό που μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα του κόσμου. Αν ο άνθρωπος χάσει τον πολιτισμό του, θα χαθεί από τον εαυτό του. Γι’αυτό αξίζει να παλεύουμε για τον πολιτισμό».

Τι κανούριο έρχεται στο MIR; Νέα πρότζεκτ κάνουν την εμφάνισή τους, ενώ παρατηρούμε και «αέρα» ανανέωσης. Όλα κινούνται, ωστόσο, γύρω από το σκοπό της δημιουργίας ενός χώρου συνάντησης, ανταλλαγής και δημιουργικής σκέψης.
To MIR παρουσιάζει νέα πρότζεκτ, οι ελληνικές παραστάσεις κάνουν την πρεμιέρα τους στο φεστιβάλ και οι ξένοι καλλιτέχνες παρουσιάζουν τη δουλειά τους για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Οι καλλιτέχνες ρίχνουν ένα νέο βλέμμα σε ερωτήματα που μας ταλανίζουν όλους. Αλλά ναι, όπως το θέτετε και εσείς, ο πυρήνας του φεστιβάλ παραμένει ο ίδιος. Το MIRfestival φιλοξενεί πειραματικές δημιουργίες στα όρια των τεχνών. Κάνει εφικτή τη συνάντηση καλλιτεχνών διαφορετικών προελεύσεων μεταξύ τους και με το κοινό. Είναι ο χώρος όπου οι καλλιτέχνες μοιράζονται οράματα του κόσμου και της πραγματικότητας με θεατές πρόθυμους να μετακινηθούν, να βάλουν ερωτηματικά, να εκτοξευθούν σε νέους ορίζοντες και να δουν νέες πραγματικότητες να ανατέλλουν.

Ποιος δρόμος διανύθηκε από το 4ο Φεστιβάλ έως το φετινό 5ο; Ποιες ζυμώσεις έγιναν;
Μετά από κάθε φεστιβάλ διανύεται ο μακρύς δρόμος της προετοιμασίας του επόμενου. Οι ζυμώσεις γίνονται μέσα στο διάλογο με καλλιτέχνες που καταλήγουν να παρουσιάσουν τη δουλειά τους στο φεστιβάλ ή όχι, μέσα στα ευρωπαϊκά δίκτυα, αλλά και μέσα σε μένα που, όπως όλοι, ζω σε αυτή την πραγματικότητα και μεγαλώνω. Προσπαθώ να εντοπίσω κάτι που είναι κομβικό σε αυτό που ζούμε για να βρω το νήμα που θα συνδέει τα πρότζεκτ που θα παρουσιαστούν, αλλά πολλές φορές ξεκινάω με άλλη ιδέα και καταλήγω κάπου αλλού, γιατί και τα πρότζεκτ με πάνε εκεί.

Με ποια κριτήρια επιλέχθηκαν τα επτά αυτά πρότζεκτ και τι επιδιώκετε, ελπίζετε και επιθυμείτε να φέρουν στον χώρο της τέχνης, αλλά και στον κάθε θεατή ξεχωριστά;
Η διαδικασία της επιμέλειας είναι μια σύνθετη διαδικασία και ο κάθε curator λειτουργεί υποκειμενικά και προσωπικά μέσα από την πορεία που τον έχει διαμορφώσει. Σίγουρα υπάρχουν κριτήρια που αφορούν την καινοτομία, τη γέννηση νέας γλώσσας στις παραστατικές τέχνες, τη διατύπωση νέων προτάσεων, αλλά υπάρχουν και λίγο πιο ασαφή πράγματα που καθορίζουν την τελική επιλογή, και που αφορούν το ίδιο το έργο τέχνης, το πώς μας αγγίζει και μας επηρεάζει. Αυτό που φέρνουν στο χώρο της τέχνης δεν εμπίπτει στις δικές μου επιδιώξεις. Μπορούμε να φανταστούμε τη σύγχρονη τέχνη ως έναν διεθνή διάλογο, στον οποίο κάθε καλλιτέχνης προσθέτει τη δική του φράση. Μερικοί διατυπώνουν φράσεις πολύ πρωτότυπες, ή πολύ αποκαλυπτικές, ίσως και αιρετικές έτσι όπως τις αρθρώνουν. Αυτοί οι καλλιτέχνες ενδιαφέρουν το MIR και εμένα, που κι εγώ με το να τους βάλω τον έναν δίπλα στον άλλον διατυπώνω τη δική μου φράση σε αυτόν τον διάλογο. Ωστόσο, επιθυμώ να παρουσιάζω από αυτούς τους καλλιτέχνες εκείνους που ξέρω ότι με το έργο τους θα χτυπήσουν και κάποιες χορδές μέσα στους θεατές, είτε αυτές έχουν να κάνουν με τη συνειδητοποίηση πραγμάτων που μας αφορούν, κοινωνικών και πολιτικών, είτε έχουν να κάνουν με το μοιρασμένο όραμα (κι ας έχει φθαρεί αυτή η λέξη).

Απόσπασπα από παλαιότερη συνέντευξή μας: Το ελληνικό περιβάλλον έχει τις συνθήκες τις οποίες θα επιτρέψουν την ανάπτυξη των παραστατικών τεχνών; «Όχι, αυτό το περιβάλλον δεν υπάρχει στην Ελλάδ, το σύγχρονο πολιτιστικό τοπίο δεν απέκτησε ποτέ τις δομές και τις υποδομές που χρειάζονται για να στηριχτεί η καλλιτεχνική παραγωγή και ελλοχεύει ο κίνδυνος να μην τις αποκτήσει ποτέ. Ο σύγχρονος πολιτισμός δεν αντιμετωπίστηκε ποτέ με τη σοβαρότητα που του αξίζει» Θεωρείτε ότι η Ελλάδα έχει κάνει κάποια βήματα ως προς την άρτια αντιμετώπιση του σύγχρονου πολιτισμού ή εμμένετε στην ίδια άποψη;
Βήματα προς τα πίσω έχει κάνει, προς τα μπρος δεν νομίζω… Οι λιγοστές αναλαμπές προόδου σ’ αυτό το θέμα καταπίνονται από τη γενικότερη έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής με μακροπρόθεσμους στόχους.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πολιτισμός σήμερα;
Αν θέλετε να μιλήσουμε ειλικρινά, το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο πολιτισμός είναι ο νεοφιλελευθερισμός – εννοώντας τη σύνδεση κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας με το οικονομικό κέρδος. Σε αυτό η κοινωνία μας προς το παρόν ζει μια αποτυχία, τόσο της ίδιας να κατανοήσει τις άλλες μορφές κέρδους που δεν έχουν να κάνουν με την οικονομία, όσο και των ανθρώπων του πολιτισμού να πείσουν την κοινωνία για τα αυτονόητα, δηλαδή πως η τέχνη είναι τέχνη και δεν μετριέται με καμία γνωστή μονάδα μέτρησης.

Κυρία Γαλανοπούλου, «μπορούμε να αλλάξουμε τους κανόνες του παιχνιδιού»;
Το πιστεύω ολόψυχα – αν δεν το πίστευα δεν θα έκανα ένα ανεξάρτητο φεστιβάλ ενάντια σε τόσες δυσκολίες. Ένα κλικ στο μυαλό μας χρειάζεται για να το καταλάβουμε και να το παλέψουμε όλοι μαζί. Και αυτό το κλικ μόνο η επαφή μας με την τέχνη μπορεί να το κάνει. Αλλά όσο το πιστεύω ολόψυχα, άλλο τόσο πιστεύω ότι αν συμβεί θα είναι από θαύμα…

Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα του 5ου MIRfestival εδώ:

entertainment.in.gr