Μ.Κάλμπαρη για Φεστιβάλ Αθηνών: Σημαντικό το ΔΣ να στηρίζει τον καλλιτεχνικό διευθυντή

Συνέντευξη: Ελισάβετ Σταμοπούλου

Το όνομά της συνδέθηκε με την ανανέωση ενός από τα πιο ιστορικά θέατρα της Αθήνας. Συνηθίζει να μιλά για τη δύναμη του πολιτισμού σε περιόδους κρίσης τονίζοντας ότι η τέχνη σε συνδυασμό με τον τουρισμό μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της χώρας και στην διέξοδο από την απελπισία.

Το τελευταίο διάστημα, η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης Καρόλου Κουν, Μαριάννα Κάλμπαρη, μιλά μέσα από μια αλληγορία για την έννοια της αγάπης και τη δυσκολία προσέγγισής της. Θίγει το θέμα μέσα από το έργο του Ζοέλ Πομμερά, «Η Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα», του οποίου ανέλαβε τη μετάφραση.

Στην παράσταση, που ανεβαίνει στο Θέατρο Τέχνης, η κατάκτηση της αγάπης φαντάζει τόσο δύσκολη όσο είναι η επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα. «Μας κυνηγούν τόσο πολύ οι φόβοι και οι ανασφάλειές μας που είναι αδύνατον να αφεθούμε στην αγάπη, δεν μπορούμε να την πιάσουμε», δηλώνει η κ. Κάλμπαρη στο in.gr εξηγώντας το έργο.

Έχοντας αναλάβει τα ηνία του Θεάτρου Τέχνης από το 2014, δεν παραλείπει να αναφερθεί στην οριακή κατάσταση στην οποία βρίσκεται το Θέατρο, αλλά και στη δυσκολία της δημιουργίας προγράμματος με βάση τα προσδοκώμενα έσοδα.

Ωστόσο, αναφέρει ότι μέσα από τις «συνεργασίες γεννιούνται όλα. Η δική μας προσπάθεια είναι ασταμάτητη, πιστεύουμε ότι το Θέατρο Τέχνης και το θέατρο γενικότερα είναι η παρηγοριά μας, ένας χώρος από τον οποίο αντλούμε δύναμη».

Σημαντικός πολιτιστικός θεσμός και το Φεστιβάλ Αθηνών, το οποίο περνά ξανά από δοκιμασίες μέσα από το ρήγμα που έχει δημιουργηθεί ανάμεσα στο ΔΣ και τον καλλιτεχνικό διευθυντή, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο. «Είναι σημαντικό το ΔΣ να στηρίζει και να διευκολύνει το έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή», δηλώνει η κ. Κάλμπαρη.

Η «επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα» αποτελεί ένα στοίχημα μέσα στο ομώνυμο έργο του Ζοέλ Πομμερά. Κάτι τέτοιο όμως δεν επιτυγχάνεται
Το έργο μιλά για την ουτοπία, το αδιέξοδο, το αδύνατο της αγάπης. Οι άνθρωποι έχουν τη διάθεση να αγαπήσουν και να αγαπηθούν, είναι πολύ δύσκολο όμως να το καταφέρουν. Στο έργο υπάρχει, από τη μια πλευρά, η ελπίδα της επανένωσης μέσα από την ιστορία ενός ζευγαριού και από την άλλη η ιδέα της αγάπης. Το κυνήγι της δηλαδή μοιάζει με εμμονή και η ίδια η αγάπη είναι μια επινόηση. Μας κυνηγούν τόσο πολύ οι φόβοι και οι ανασφάλειές μας που είναι αδύνατον να αφεθούμε στην αγάπη, δεν μπορούμε να την πιάσουμε. Μέσα από το έργο τ’ιθεται το ερώτημα εάν υπάρχει η αγάπη ή εάν είναι μια ιδέα.

Μέσα από μια αλληγορία παρουσιάζεται, λοιπόν, η δυσκολία κατάκτησης της αγάπης
Το έργο αποτελείται από μικρές ιστορίες, ανεξάρτητες μεταξύ τους, που μιλούν για την αγάπη με έναν διαφορετικό τρόπο και μέσα από διαφορετικά πρόσωπα. Αυτές όμως οι μικρές ιστορίες μιλούν για κάτι μεγαλύτερο. Για κάτι που ξεπερνά τα πρόσωπα και αγγίζει όλους εμάς.

Όσο σκοτεινιάζει λόγω των οικονομικών δυσκολιών και του αγώνα επιβίωσης, το άγγιγμα της αγάπης φαντάζει αδύνατο;
Η αγάπη είναι μια ανάγκη. Έχουμε ανάγκη από αγάπη και για να ζήσουμε και για να συνεχίσουμε να παλεύουμε. Δεν μιλάμε μόνο για την αγάπη για τον άλλον, αλλά για την αγάπη για αυτό με το οποίο ασχολούμαστε. Η αγάπη είναι σύμφυτη με τον φόβο, ο φόβος πλέον έχει μεγαλώσει πολύ μέσα και έξω μας οπότε έχει γίνει πιο δύσκολο να αγαπάμε. Χωρίς όμως την αγάπη δεν μπορούμε να επιβιώσουμε. Πρέπει έτσι να νικάμε τον φόβο.

Μιλώντας για τον φόβο, καταφέρνετε να παραμερίζετε σκέψεις που ταυτίζονται με το συγκεκριμένο συναίσθημα;
Προσπαθώ καθημερινά. Δεν γίνεται αλλιώς. Γενικά όμως είμαι άνθρωπος που δεν φοβάμαι πολύ. Αντλώ αισιοδοξία κι ελπίδα από τους ανθρώπους που αγαπώ και από τη δημιουργία, το θέατρο. Όλοι στη ζωή μας πρέπει να ψάχνουμε κάτι μέσα στο οποίο αισθανόμαστε ότι δημιουργούμε.

Αναδεικνύετε το θέατρο ως μια πλατφόρμα ελπίδας. Ως καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης, ποιες θα λέγατε ότι είναι οι κατευθυντήριες γραμμές στις οποίες κινείται το φετινό πρόγραμμα;
Κύρια θεματική των έργων που παρουσιάζονται στο Υπόγειο είναι η αγάπη και η αναζήτησή της. Θα το δούμε αυτό μέσα από το Ρομπέρτο Τσούκο του Μπερνάρ-Μαρί Κολτές, που ανεβαίνει σε δύο εβδομάδες από την Άντζελα Μπρούσκου, και μιλά για την αναζήτηση της αγάπης. Και ο Φόβος Τρώει τα Σωθικά του Φασμπίντερ, που ανεβαίνει τον Ιανουάριο, κινείται στην ίδια λογική. Η αγάπη απέναντι στην ξενοφοβία είναι, επίσης, ένα από τα βασικά θέματα. Τα έργα στη Φρυνίχου σχετίζονται με την εξερεύνηση των ορίων της τρέλας, με τη μουσική να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο.

Σκοπός ήταν η ανανέωση. Κάνοντας μια αποτίμηση των δύο τελευταίων χρόνων της πορείας του Θεάτρου Τέχνης, διάστημα στο οποίο βρίσκεστε στο τιμόνι του Θεάτρου, τι έχετε να πείτε ;
Επιθυμία ήταν και είναι, και ευτυχώς πραγματώνεται, οι συνεργασίες. Μέσα από τις συνεργασίες γεννιούνται όλα. Η δική μας προσπάθεια είναι ασταμάτητη, πιστεύουμε ότι το Θέατρο Τέχνης και το θέατρο γενικότερα είναι η παρηγοριά μας, ένας χώρος από τον οποίο αντλούμε δύναμη. Η τέχνη μάς δίνει έναν διαφορετικό τρόπο για να δούμε τη ζωή σε αυτούς τους θολούς καιρούς.

Τι θολώνει, πιστεύετε, το τοπίο της καθημερινότητας;
Δεν μπορούμε να βρούμε έξοδο προς κάτι άλλο. Δεν μπορείς να καταλάβεις πού οδηγείται ο κόσμος και δεν αναφέρομαι μόνο στην Ελλάδα. Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι δεν μπορείς να βρεις μια πόρτα εξόδου. Τα πράγματα είναι θολά και σκοτεινά. Αναδεικνύονται ακραίες φωνές. Δεν μπορώ όμως να βουλιάξω στην απελπισία, πρέπει να ονειρευόμαστε.

Σε ένα κλίμα οικονομικής ασφυξίας, θεσπίσατε την πολιτική των μειωμένων εισιτηρίων . Σε πόσο καιρό σκοπεύετε να κυκλοφορήσετε νέα οικονομικά πακέτα;
Το πρόβλημα είναι ότι το Θέατρο Τέχνης ζει μόνο από τα εισιτήρια. Δεν μπορούμε να προβαίνουμε στη συγκεκριμένη ενέργεια όσο συχνά θέλουμε, ωστόσο έχουμε τιμές χαμηλές για όλους. Θα προσπαθήσουμε να προβούμε και σε άλλες προσφορές. Τα εισιτήρια πλέον στο θέατρο είναι χαμηλά σε σχέση με τις ανάγκες μιας παράστασης. Μακάρι μέσα από τις χορηγίες να ενισχυόταν η πρωτοβουλία των μειωμένων εισιτηρίων. Το θέατρο πρέπει να γίνει προσιτό και σε εκείνους που δεν το γνωρίζουν.

Μέσα από τα εισιτήρια και μόνο επιβιώνει το Θέατρο Τέχνης. Σε τι κατάσταση βρίσκονται τα οικονομικά του;
Είναι δύσκολα, όπως σε όλη την κοινωνία. Δεν χρωστάμε, αλλά είναι οριακά τα πράγματα. Είναι πολύ δύσκολο, επίσης, να φτιάχνει κανείς πρόγραμμα χωρίς προϋπολογισμό, αλλά με βάση τα προσδοκώμενα εισιτήρια. Στα αλήθεια, για να μπορεί να φτιάξει κανείς ρεπερτόριο χωρίς τα κριτήριά του να είναι εμπορικού τύπου, πρέπει να υπάρχει προϋπολογισμός, έστω μικρός. Εμείς δεν έχουμε αυτή την πολυτέλεια, οπότε υπάρχει μεγάλη αγωνία. Πρώτη έρχεται η επιθυμία μας να πούμε κάτι στον κόσμο και όχι να ανεβάσουμε κάτι εμπορικό. Θέλουμε ο κόσμος να έρθει στο Θέατρο, αλλά γι’αυτό που θα ακούσει.

Σε μια εποχή που πολλοί τομείς μπροστά στην ύφεση βιώνουν την απαξίωση, διαπιστώνετε ότι το θέατρο έρχεται σε δεύτερη μοίρα;
Είναι παραμελημένο και σε τόσο δύσκολες εποχές σκέφτεται κανείς ότι το θέατρο δεν μπορεί να είναι πρώτο. Η παιδεία όμως και ο πολιτισμός μπορούν να κάνουν τον κόσμο καλύτερο. Ο τουρισμός σε συνδυασμό με τον πολιτισμό μπορούν, μάλιστα, να κάνουν θαύματα σε αυτή τη χώρα. Εκεί βρίσκεται για εμάς ο δρόμος. Εάν επενδύσουμε στον Πολιτισμό, θα έχουμε αξιόλογη εξέλιξη.

Σημαντικοί πολιτιστικοί φορείς περνούν από δοκιμασίες. Πρόσφατα έγιναν γνωστές οι διαφωνίες ανάμεσα στο ΔΣ και τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Αθηνών, Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο
Μην ξεχνάμε πόσο σημαντική είναι η παρουσία του θεσμού. Τη στιγμή που δεν υπάρχουν οι επιχορηγήσεις, είναι σημαντικό ένας θεσμός να μπορεί να χρηματοδοτεί νέες δυνάμεις. Είναι σημαντικό το ΔΣ να στηρίζει και να διευκολύνει το έργο του καλλιτεχνικού διευθυντή. Πρέπει να υπάρχει σύμπνοια για να λειτουργήσει ο θεσμός.

Ο Γιαν Φαμπρ στο λίγο χρονικό διάστημα που είχε να προετοιμαστεί αγνόησε τους έλληνες καλλιτέχνες. Αυτό δημιούργησε όλο το πρόβλημα. Είναι αξιόλογος καλλιτέχνης, ήθελε όμως περισσότερη μελέτη, από την πλευρά του, ειδικά σε αυτή τη φάση που διανύει η χώρα μας.

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ