Ο Γιάννης Λασπιάς μάς «συστήνει» τις Καμίλ Κλοντέλ και Κονστάνς Πασκάλ

Μαρία Πετροπούλου

Τον ελκύει ιδιαίτερα κάθε ανθρώπινη ιστορία. Τον ελκύει η ψυχολογία κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως από το που αυτός προέρχεται και από τις εμπειρίες που «κουβαλά».

Ένα ταξίδι στο Παρίσι και η «συνάντηση» με την γαλλίδα γλύπτρια Καμίλ Κλοντέλ, τον έκανε να θελήσει να μελετήσει εις βάθος τη ζωή της και να γράψει το έργο Camille Claudel Mudness, που πραγματοποιεί πρεμιέρα στις 15 Οκτωβρίου. Ο λόγος για τον Γιάννη Λασπιά, σκηνοθέτη και ηθοποιό, ο οποίος μίλησε στο in.gr για τις γυναίκες της νέας θεατρικής του παράστασης και γιατί αυτές αποτέλεσαν «σταθμό» στην έως τώρα επαγγελματική του πορεία.

«Το έργο μου αφορά σε δυο προσωπικότητες που έζησαν προς τα τέλη του 19ου αιώνα, την γνωστή στο ελληνικό κοινό γαλλίδα γλύπτρια, Καμίλ Κλοντέλ, καθώς και στην πρώτη ψυχίατρο της Γαλλίας, Κονστάνς Πασκάλ. Και οι δυο έζησαν σε μια περίοδο δύσκολη για τα γυναικεία δικαιώματα. Και οι δυο άσκησαν επαγγέλματα, που ήταν τότε καθαρά αντρικά», εξηγεί ο σκηνοθέτης.

Η επίσκεψή του στο Μουσείο Ροντέν στο Παρίσι ήταν η αφορμή για να «ανάψει» η σπίθα μέσα του. Ο Ροντέν ήταν ο ερωτικός σύντροφος της Κλοντέλ για πολλά χρόνια, ο δάσκαλός της, αλλά και η μετέπειτα εμμονή της. Στο Μουσείο, ο κ. Λασπιάς είδε για πρώτη φορά τα έργα της, τα οποία «αποτύπωναν ολόκληρο το πάθος που έζησε με αυτόν τον άνθρωπο, αλλά και την πορεία της προς την τρέλα». Έτσι, έψαξε την ιστορία της και στη συνέχεια, ανακάλυψε και την ιστορία της Πασκάλ. «Υπήρξε ένας παράλληλος βίος αυτών των δυο γυναικών, χωρίς να έχουν γνωριστεί ποτέ, τόσο στο ερωτικό κομμάτι, όσο και στο οικογενειακό, αλλά και στις κοινωνικές καταβολές τους», παρατηρεί ο σκηνοθέτης.

Η Καμίλ Κλοντέλ μπήκε στο ψυχιατρείο, λίγες ημέρες μετά το θάνατο του πατέρα της, από τη μητέρα της και τον αδελφό της. «Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ενδοοικογενειακή εκδίκηση από τη μητέρα της». Εκδίκηση για τον τρόπο ζωής της, αφού δεν είχε επιλέξει τη συντηρητική οδό, όπως άλλες κοπέλες της εποχής της, αλλά και για την ερωτική της επιλογή, να είναι η σύντροφος του Ροντέν, ο οποίος είχε γυναίκα και παιδί. Η Κονστάνς Πασκάλ προερχόταν κι εκείνη από αυστηρό οικογενειακό περιβάλλον, από το οποίο, ωστόσο, κατάφερε να ξεφύγει και να σπουδάσει ιατρική. Διατηρούσε δεσμό με παντρεμένο άντρα, έφερε στον κόσμο ένα παιδί κρυφά, «μιας που θα αποτελούσε σκάνδαλο στην εποχή της μια τέτοια γέννα, του παιδιού ενός παράνομου δεσμού», το οποίο και υιοθέτησε μετά από λίγο καιρό.

«Η μια, λοιπόν, έζησε φανερά τη ζωή της και το πλήρωσε οδηγούμενη στην πνευματική διαταραχή, ενώ η άλλη ήταν πιο συστηματική κι έτσι κατάφερε να επιβιώσει και να γλιτώσει από την τρέλα». Και οι δυο, πάντως, υπογραμμίζει ο Γιάννης Λασπιάς, έβαλαν το λιθαράκι τους στο να μπορέσουν άλλες γυναίκες να ζήσουν ελεύθερες, ενώ τονίζει ότι η στέρηση της ελευθερίας οδηγεί στον πνευματικό θάνατο και στην ψυχική διαταραχή.

Η «τρέλα της λάσπης» για την οποία έκανε συχνά λόγο η Κλοντέλ, ήταν και η αφορμή για το λογοπαίγνιο του τίτλου. «Η ίδια η Κλοντέλ έχει πει ότι από μικρή της άρεσε η επαφή με τη λάσπη, της άρεσε να βουτά τα χέρια της στο χώμα και να το πλάθει». Έτσι, οι λέξεις «τρέλα» (madness) και «λάσπη» (mud) έγιναν ένα, mudness.

Οι δυο αυτές γυναίκες ήταν πολύ μπροστά από την εποχή τους, ήταν διαφορετικές, κατά μια έννοια. Σήμερα η κοινωνία έχει κάνει βήματα στο να αποδέχεται τη διαφορετικότητα, όπως κι αν μεταφράζεται αυτή; «Είναι σίγουρα πιο ανεκτική η κοινωνία, αλλά υπάρχουν πολλά κρούσματα απέναντι στις μειονότητες, και η οικονομική κρίση αποτελεί σημαντική αφορμή» αναφέρει ο σκηνοθέτης. «Η ακροδεξιά έχει ανέβει κι έχουμε βιώσει το ρατσισμό προς τους μετανάστες, παρόλο που μπορεί κι εμείς να είμαστε εν γένει μετανάστες. Παράλληλα, τα δικαιώματα στον επαγγελματικό τομέα κατακρεουργούνται».

«Για να μπορέσεις να απελευθερωθείς, πρέπει πρώτα να κάνεις ένα ταξίδι μέσα σου, να εξετάσεις τον δικό σου ψυχικό κόσμο και να είσαι παρατηρητής αυτού. Να κάνεις, αυτό που λέμε, ψυχανάλυση, ψυχοθεραπεία, ψυχογράφημα του εαυτού σου» εξηγεί ο κ. Λασπιάς, ενώ παράλληλα τονίζει ότι μόνο με μια ενδοσκόπηση προς τα μέσα και εντοπίζοντας τα «δικά του θέλω» θα οδηγηθεί ο κάθε άνθρωπος στην ευτυχία και μόνο έτσι, θα μπορέσει να «πετάξει» από πάνω του όλα αυτά τα δεσμά στα οποία έχει μπει τα τελευταία χρόνια.

Ο Γιάννης Λασπιάς θεωρεί «σταθμό» στην πορεία του το έργο αυτό. «Η συγγραφή του ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική στιγμή για εμένα, γιατί δεν είχα συνειδητοποιήσει πόσο πολύ με αφορά, το κατάλαβα αρκετά μετά, βλέποντάς το». Ο ίδιος εξηγεί ότι είδε πολλά πράγματα του ψυχικού του κόσμου στο έργο και «φώτισε» κάποιες πλευρές του. «Ήταν σοκαριστικό για εμένα».

Η έμπνευσή του προέρχεται, συνήθως, από μια ιδέα. Μια ιδέα που «έρχεται, επιμένει και μένει στο κεφάλι σου μέχρι να ασχοληθείς μαζί της».

Αξίζει να επισημανθεί ότι η ομάδα του Γιάννη Λασπιά, Square Theatre Company, μετρά αρκετά χρόνια στο χώρο κι έχει ανεβάσει σημαντικά έργα, όπως είναι Ο Θεός της Σφαγής, το οποίο ανέβηκε για δεύτερη φορά στην Ελλάδα μετά τον Σταμάτη Φασουλή, το Closer, η Άσκηση για Φόνο.

Παράλληλα με το Camille Claudel Mudness, ανεβαίνει από την Square Theatre Company το Tres, η ισπανική κωμωδία του Χουάν Κάρλος Ρούμπιο, ενός από τους δέκα δημοφιλέστερους συγγραφείς της Ισπανίας. Πρωταγωνιστούν οι Ιωάννα Σταυροπούλου, Λευτέρης Δημηρόπουλος, Γεωργία Σιακαβάρα και η Δάφνη Μανούσου και πρόκειται για «ένα έξυπνο, καλογραμμένο, αστείο έργο, που θίγει ταυτόχρονα σοβαρά ζητήματα».

Camille Claudel Mudness του Γιάννη Λασπιά
ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ VAULT Theatre Plus
Μελενίκου 26 Γκάζι, Βοτανικός
Πρεμιέρα : 15 Οκτωβρίου
Κάθε Σάββατο στις 19.15 και Κυριακή στις 21.15
Παίζουν: Δάφνη Μανούσου, Στέλλα Μπούρου

entertainment.in.gr