Γέφυρες μουσικής από το ΕΒΜ στο Πάντειο στις 13 Φεβρουαρίου

Η γέφυρα μουσικής πάνω από τη Συγγρού ενώνει για τρίτη φορά τη Στέγη και το Πάντειο Πανεπιστήμιο, με συναυλίες που τολμούν να στηρίζουν ιδιότυπα μουσικά σχήματα και τη σύγχρονη ελληνική δημιουργία.

Τα δύο ιδρύματα μηδενίζουν τη μεταξύ τους απόσταση στο όνομα του πολιτισμού και, πιο συγκεκριμένα, της σύγχρονης μουσικής. Φοιτητές της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, μουσικοί, συνθέτες, καθώς και εκπρόσωποι του εξειδικευμένου προσωπικού της Στέγης, μοιράζονται πρωτοπόρες ιδέες, εμπειρίες και γνώση, έτσι ώστε να δημιουργήσουν, να οργανώσουν και να προωθήσουν τον κύκλο των συναυλιών, αλλά και κάθε συναυλία ξεχωριστά.

Μετά από δύο επιτυχημένες χρονιές, ο θεσμός επιστρέφει για τρίτη φορά, υπό την επίβλεψη της υπεύθυνης του πρότζεκτ, μουσικού, Λορέντας Ράμου και της καθηγήτριας του Παντείου Ανδρομάχης Γκαζή.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι από τους φοιτητές της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου: Τζωρτζίνα Γεωργακοπούλου και Τάσος Τυρογαλάς

Τέσσερα νέα παιδιά, από τέσσερις διαφορετικές χώρες και ηπείρους, με κοινή αγάπη για τη μουσική και το σαξόφωνο, απαρτίζουν το σύνολο Ensemble du Bout du Monde (ΕΜΒ/ Σύνολο από την άκρη του κόσμου). Ο Don-Paul Kahl από την Αμερική, ο Quentin Darricau από τη Γαλλία, η Noa Mick από το Ισραήλ και η Kay Zhang από την Αυστραλία, συναντήθηκαν στη διάρκεια των κοινών τους σπουδών στο Παρίσι και, εδώ και δύο χρόνια, βρήκαν μια «δεύτερη οικογένεια», όπως δηλώνουν, στο κουαρτέτο τους που εδρεύει στη Ζυρίχη.

«Πέρα από συνεργάτες είμαστε και φίλοι»

Τους συναντήσαμε στην πάντα φιλόξενη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Τους γνωρίσαμε, συζητήσαμε μαζί τους για την τέχνη τους, την πορεία τους αλλά και για τους συνθέτες και το κοινό της σύγχρονης μουσικής στην Ελλάδα, και ανανεώσαμε το ραντεβού μας μαζί τους για τη συναυλία, που θα πραγματοποιηθεί στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στις 13 Φεβρουαρίου.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη σύγχρονη μουσική ξεφεύγοντας από πιο κλασικές επιλογές;
Don-Paul: Η επιλογή μας αυτή είναι συνυφασμένη με το μουσικό όργανο που διαλέξαμε ήδη ως παιδιά, το σαξόφωνο. Πρόκειται για ένα μοντέρνο μουσικό όργανο που εφευρέθηκε μόλις το δεύτερο μισό του 18ου αι., οπότε δεν υπάρχει εύρος κλασικού ρεπερτορίου, όπως γίνεται με την περίπτωση του φλάουτου ή του πιάνου. Συνεπώς τα «κλασικά» έργα του σαξοφώνου είναι μεταγενέστερα των υπόλοιπων «κλασικών». Έπειτα υπάρχει πάντα και ο παράγοντας της εκπαίδευσης. Είναι βασικό το από ποιον θα διδαχθείς κάτι, ποιοι είναι οι στόχοι του αλλά και το τι βρίσκει παιδαγωγικά σημαντικό.

Quentin: Δεν υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ του κλασικού και του σύγχρονου. Είναι θέμα συνέχειας. Ο 20ός αιώνας έφερε αλλαγές στη μουσική. Η μουσική εξελίσσεται και θα συνεχίσει να εξελίσσεσαι ανεξάρτητα από το ρεπερτόριο που κάποιος αποφασίζει να παίξει.

Εσείς συμβάλλετε -έστω έμμεσα- σε αυτή την εξέλιξη; Πειραματίζεστε με το σαξόφωνο; Και είναι ποιος ο ρόλος των σύγχρονων συνθετών σε αυτό;
Kay: Το σαξόφωνο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την τζαζ μουσική και πολύ συχνά παρουσιάζεται ως απλά αυτό, ένα μουσικό όργανο για τζαζ σχήματα. Πιστεύω πως είναι κάτι πολύ περισσότερο. Είναι ιδιαίτερα ευέλικτο όργανο και οι τεχνικές που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία 20-40 χρόνια έχουν πραγματικά διευρύνει το φάσμα των ήχων που μπορούν να παραχθούν από αυτό.

Noa: Το γεγονός ότι παίζουμε σύγχρονη μουσική μας δίνει μεγάλο πλεονέκτημα, καθώς μπορούμε να δουλέψουμε με τους συνθέτες και μαζί να ωθήσουμε κάθε φορά το μουσικό όργανο που έχουμε στα όριά του. Ως μουσικοί και καλλιτέχνες συζητάμε μαζί τους, μοιραζόμαστε τις ιδέες μας και αλληλεπιδρούμε με τέτοιο τρόπο που από μόνη της η διαδικασία αυτή αποκτά τεράστιο ενδιαφέρον μέσω του πειραματισμού και της έρευνας.

Όσον αφορά το κοινό στις συναυλίες σύγχρονης μουσικής πιστεύετε πως είναι ικανοποιητικό αριθμητικά; Έχετε παρατηρήσει διαφορές μεταξύ κοινών από διαφορετικές χώρες;
Quentin: Το κοινό της σύγχρονης μουσικής δεν είναι σχεδόν ποτέ ικανοποιητικό, με εξαίρεση κάποιες μεγάλες συναυλίες όπως αυτές που πραγματοποιεί το Ensemble intercontemporain του Παρισιού το οποίο καταφέρνει να γεμίσει μεγάλες αίθουσες. Στις συναυλίες μας οι ακροατές δεν είναι τόσοι πολλοί, αλλά είναι σίγουρα ενθουσιώδεις. Και γι’ αυτό, ακόμα κι αν έχουμε τέσσερα άτομα από κάτω να μας ακούν, εμείς παίρνουμε την επιβράβευση μας , γιατί είναι πραγματικά χαρούμενοι που βρίσκονται εκεί και το απολαμβάνουν.

Το EMB στην πρώτη του περιοδεία στη χώρα μας, φιλοξενήθηκε σε διάφορες αθηναϊκές σκηνές από τις οποίες αποκόμισε ενδιαφέρουσες εμπειρίες και ήρθε σε επαφή με το (μικρό αλλά ελπιδοφόρο) αθηναϊκό κοινό σύγχρονης μουσικής.

«Τόλμησε, βγες έξω, δες τι υπάρχει, πήγαινε σε μια διαφορετική συναυλία»

Παρ’ όλα αυτά, όλοι μας θα θέλαμε να αυξηθεί το κοινό της σύγχρονης μουσικής. Τι θα μπορούσε να γίνει για αυτό τον σκοπό; Είναι και αυτό θέμα εκπαίδευσης;(Όλοι μαζί, γελώντας: «Δύσκολη ερώτηση!»)

Don-Paul: Νομίζω πως όλοι μας συμφωνούμε πως η εκπαίδευση είναι πολύ βασική. Και οι τέσσερις ασχολούμαστε με το εκπαιδευτικό κομμάτι με μικρά παιδιά. Και εκεί είναι που βλέπεις πως αυτό που στην αρχή τους παραξενεύει σαν άκουσμα , σαν τεχνική, μαθαίνουν να το αγαπούν. Και αυτό θα έπρεπε φυσικά να παραδειγματίζει και τους ενήλικες. Το ότι δεν καταλαβαίνεις κάτι δεν σημαίνει πως πρέπει κατευθείαν να το μισήσεις. Η κατανόηση ενός πράγματος θέλει χρόνο και χρειάζεται να δίνουμε χρόνο και να μην επαναπαυόμαστε σε όσα ξέρουμε πως μας αρέσουν. Χρειάζεται να τολμήσουμε, να βγούμε έξω, να πάμε σε μια διαφορετική συναυλία, να δώσουμε ευκαιρία στο διαφορετικό.

Noa: Νομίζω ότι η σύγχρονη μουσική επιτάσσει και σε εμάς τους μουσικούς να βγούμε από τις συναυλιακές αίθουσες, να μιλήσουμε με τον κόσμο, να τους εξηγήσουμε τι είναι αυτό που ακούνε, τι κάνουμε. Ήταν ένα ζήτημα αυτό από όταν ξεκίνησε η σύγχρονη μουσική και σήμερα αυτή η ανάγκη επικοινωνίας της τέχνης μας είναι ακόμα πιο επιτακτική, καθώς τα πράγματα έχουν διευκολυνθεί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το Ίντερνετ.

Ας γυρίσουμε στην επικείμενη συναυλία σας στις 13 Φεβρουαρίου που διοργανώνει η Στέγη σε συνεργασία με το Πάντειο. Έχετε επιλέξει αποκλειστικά ελληνικό ρεπερτόριο. Μιλήστε μας για αυτή σας την επιλογή και τη σχέση σας με την ελληνική δημιουργία.
Don-Paul: Πριν ξεκινήσουμε αυτήν την περιοδεία στην Αθήνα, τα μόνα έργα ελλήνων συνθετών που είχαμε παίξει ήταν του Δημήτρη Δραγατάκη -πολύ παλιά- και φυσικά του Ιάννη Ξενάκη. Ειδικά τα έργα του Ξενάκη είναι βασικά για το σαξόφωνο. Κάθε σοβαρός σαξοφωνίστας πρέπει να παίξει Ξενάκη. Αλλιώς δεν είναι σύγχρονος σαξοφωνίστας. Ήταν επίσης απίστευτα ενδιαφέρον το ότι ανακαλύψαμε το έργο του Κουμεντάκη που είναι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα και φυσικά του Μηνακάκη. Και όλοι ήταν τόσο ανοιχτοί και φιλικοί. Αρχικά δεν είχαμε όλο αυτό το σχέδιο αλλά σκεφτήκαμε πως αφού ερχόμαστε στην Ελλάδα, ας παίξουμε ελληνική μουσική, ας την ανακαλύψουμε.

Noa: Όπως και με τον Γιώργο Απέργη ή τον Νικόλα Τζώρτζη [του οποίου έκαναν πρόσφατα την πρεμιέρα του έργου του Lumineux].Δεν ξέραμε κάτι για αυτούς, αλλά θέλαμε πολύ να τους ανακαλύψουμε.

Τελευταία ερώτηση πριν κλείσουμε τη συνέντευξή μας: ποιο πιστεύετε πως είναι το κλειδί της επιτυχημένης συνεργασίας σας;

Και οι τέσσερις μαζί: Το κλειδί είναι η επικοινωνία. Θα μιλήσουμε για το αν μας ενοχλεί κάτι ή για όποιο πρόβλημα προκύψει και στο τέλος της μέρας πέρα από συνεργάτες είμαστε και φίλοι, και αυτό είναι το σημαντικό. Θα ακουστεί ίσως μελό, αλλά αγαπάμε ο ένας τον άλλο! Κάθε σχέση χρειάζεται δουλειά. Δεν είναι όλα εύκολα, αλλά εντέλει αγαπάμε πάρα πολύ αυτό που κάνουμε και δεν είναι τόσο εύκολο να βρεις ανθρώπους με τους οποίους να νιώθεις άνετα και να δημιουργείς την ταυτότητά σου –κυρίως την καλλιτεχνική αλλά όχι μόνο- . Οπότε αντιλαμβανόμαστε πόσο πολύτιμο είναι αυτό που έχουμε και κάνουμε τα πάντα για να το διατηρήσουμε.

Το Εnsemble du Βout du Μonde είναι ένα φρέσκο, ενεργό, γεμάτο ζωντάνια κουαρτέτο σαξοφώνων, όχι μόνο λόγω του νεαρού της ηλικίας των δημιουργών που το απαρτίζουν, αλλά κυρίως λόγω του καλλιτεχνικού διακυβεύματος που έχουν αναλάβει να φέρουν εις πέρας.

Πληροφορίες συναυλίας

Τρίτη 13 Φεβρουαρίου 2018
Κουαρτέτο σαξοφώνων Ensemble du Bout du Monde
Noa Mick, Kay Zhang, Quentin Darricau και Don-Paul Kahl,

Έργα
Ιάννης Ξενάκης, XAS (1987)
Στρατής Μηνακάκης, Τα εντός (2006)
Γιώργος Απέργης, Signaux (1978) – σε Α΄ εκτέλεση στην Ελλάδα
Μιχάλης Αδάμης, Εύυμνον (1998)
Γιώργος Κουμεντάκης, Typewriter Tune (2006)

Πάντειο Πανεπιστήμιο (αίθουσα τελετών)
Ώρα 20:30
Είσοδος ελεύθερη με δελτία προτεραιότητας

in.gr