Anastazios: Αν δε θρηνήσεις, δεν είσαι τίποτα

Συνέντευξη: Μαρία Πετροπούλου

Παρά τις ποικίλες μουσικές ενασχολήσεις του, έζησε αθόρυβα. Τα τελευταία δυο χρόνια, η πορεία του χαρακτηρίζεται πιο «θορυβώδης», καθώς όπως αναφέρει ο ίδιος «υπάρχει μεγάλος όγκος δουλειάς στο χαρτί που αρχίζει να παίρνει μουσική σάρκα και οστά». Ο μουσικός και συνθέτης Anastazios μιλά στο in.gr, με αφορμή τη νέα του δουλειά, «Τον Κήπο που Έσβησε κι Εχάθη». Ο εν λόγω δίσκος βασίζεται στην ποίηση του Ναπολέοντος Λαπαθιώτη και ο ίδιος ο Anastazios, πέρα από τη σύνθεση και την ενορχήστρωση, παίζει πιάνο.

Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888-1944) έζησε μια αντισυμβατική ζωή. Η παρουσία του «θρήνου» στα ποιήματά του είναι ιδιαίτερα εμφανής, ενώ ο ίδιος αφαίρεσε τη ζωή του. Ο Anastazios εξηγεί ότι ο Λαπαθιώτης δεν είναι ο πρώτος ποιητής που μελοποιεί, αλλά είναι «σίγουρα αυτός που με απασχόλησε εκτενέστερα έως τώρα». Στην ποίησή του βρίσκει «στοιχεία που κυλούν στο αίμα του».

Η μουσική του συνθέτη διαθέτει μια έντονη θεατρικότητα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στο παρελθόν έχει «ντύσει» μουσικά θεατρική παράσταση στο Λονδίνο, αλλά και ένα επεισόδιο ταξιδιωτικής θεματολογίας σε ιαπωνικό κανάλι.

Επίσης, με αφορμή το γεγονός ότι ο Λαπαθιώτης ήταν ομοφυλόφιλος, ο Anastazios τοποθετείται σχετικά με τη διαφορετικότητα, την προσωπική ελευθερία και την ουσιαστική διεκδίκηση δικαιωμάτων. Τέλος, μιλά αναλυτικά για τη νέα του δουλειά, αλλά και για τα επόμενα σχέδιά του.

Έχετε σπουδάσει στην Αθήνα και στο Εδιμβούργο. Μιλήστε μου για εσάς και για την έως τώρα μουσική πορεία σας.
Ως παιδί και έφηβος τις μουσικές μου γνώσεις τις απέκτησα μέσω μαθημάτων κατ’ οίκον. Στο ωδείο γράφτηκα όταν τελείωσα το σχολείο. Στη συνέχεια παρακολούθησα το Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου και επέστρεψα στην Ελλάδα. Έκτοτε έχω διαγάγει βίο αθόρυβο. Πέρα από συναυλίες με έργα μου, έχουν γίνει κάποια πρότζεκτς, όπως η μουσική κάλυψη μίας θεατρικής παράστασης στο Λονδίνο, ενός επεισοδίου ταξιδιωτικής απόχρωσης για το γιαπωνέζικο δορυφορικό κανάλι EchoTV, η κυκλοφορία του δίσκου The Remains of Shade, μια παραγγελία έργου για τον δίσκο Piano Poems from the Mediterranean της Veronica Yen στην Ταϊβάν, το EP «Τον Κήπο που Έσβησε κι Εχάθη» τον περασμένο Δεκέμβριο, η «Υποβρύχια Θέα» για σόλο πιάνο που θα κυκλοφορήσει σε λίγους μήνες. Τα δύο τελευταία εγκαινιάζουν μια πιο «θορυβώδη» παρουσία μου καθώς υπάρχει μεγάλος όγκος δουλειάς στο χαρτί που αρχίζει να παίρνει μουσική σάρκα και οστά.

Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε εκτενώς με το έργο- και κατά συνέπεια με τη ζωή- του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη; Πώς θα χαρακτηρίζατε τη σχέση μαζί του;
Ο Λαπαθιώτης δεν είναι ο πρώτος ποιητής που μελοποιώ, αλλά σίγουρα αυτός που με απασχόλησε εκτενέστερα έως τώρα. Το 2014, μετά από αρκετά χρόνια απουσίας από την φόρμα του τραγουδιού, διαβάζοντας πάλι Λαπαθιώτη, άρχισα να γράφω μουσική σε ποιήματά του. Το αποτέλεσμα είναι μία μεγάλη σειρά τραγουδιών. Ίσως, τελικά, να βρίσκω στην ποίησή του κάποια στοιχεία που κυλάνε στο αίμα μου, οπότε δίνοντας την μουσική μου στα ποιήματά του κάτι εξισορροπείται μεταξύ μας.

Ποιοι άλλοι ποιητές ή πνευματικοί άνθρωποι σας έχουν εμπνεύσει;
Αν εννοείτε με ποιούς ποιητές έχω ασχοληθεί ως συνθέτης έως τώρα, μπορώ να αναφέρω τον Αναγνωστάκη, τη Μυρτιώτισσα, τη Μελισσάνθη, κάποιους παλαιότερους όπως ο Δροσίνης, ο Πορφύρας, κα. Είναι αυτονόητο ότι πολλούς ποιητές που μου αρέσουν δεν θα τους αγγίξω. Το ποίημα θέλω να έχει από μόνο του ρυθμό που να εξυπηρετεί την μουσική και να είναι ευσύνοπτο. Αλλιώς δεν θα το μετέτρεπα σε τραγούδι, παρά ίσως σε άλλο είδος μουσικής σύνθεσης. Αυτά ως προς τις μελοποιήσεις, διότι υπάρχει και η οργανική μουσική. Εκεί, τα ερεθίσματα είναι ακόμη ευρύτερα. Από παντού αντλώ έμπνευση, όπως και από τις συναισθηματικές καταστάσεις που δεν προέρχονται από την επαφή με την τέχνη. Ακόμη και από την ασχήμια όταν είναι δυνατό να την συγκρίνω με το αντίθετό της. Με εμπνέει, επίσης, ο ασκητής δημιουργός, και ίσως τον ζηλεύω στο μέτρο που εγώ δεν είμαι.

Πραγματοποιείτε τις ενορχηστρώσεις στις δουλειές σας και παίζετε πιάνο. Είναι το πιάνο ο «συνοδοιπόρος» σας και ο «βοηθός» σας στα όσα θέλετε να εκφράσετε;
Σε αυτά που έχω ήδη παρουσιάσει δισκογραφικά, ναι. Γενικότερα, θα το χρησιμοποιήσω ανάλογα με τις ανάγκες που η αισθητική μου μού επιβάλλει για ένα δεδομένο κομμάτι. Έχω γράψει, όμως, έργα για μουσικές δυνάμεις που δεν περιλαμβάνουν το πιάνο.

Παρατήρησα και μια έντονη θεατρικότητα στη μουσική σας. Το εκπέμπει η ποίηση του Λαπαθιώτη αυτό;
Μάλλον δεν πηγάζει από την ποίηση του Λαπαθιώτη. Ο Λαπαθιώτης έχει υπόκωφη ένταση, η ποίησή του κινείται στα παρασκήνια και αν είσαι απλώς θεατής της σκηνής δεν θα τον αισθανθείς. Η μουσική μου από μόνη της έχει θεατρικότητα, δραματικότητα, και στις τωρινές μελοποιήσεις ίσως τονίζει τα λαπαθιωτικά αποσιωπητικά.

Ο Λαπαθιώτης διακρίνεται για τη θλίψη που κυριαρχεί στο έργο του. Ποιο είναι το αντικείμενο του «θρήνου» του; Τι είναι αυτό που τον οδηγεί σε αυτά τα συναισθήματα και σε αυτή τη μελαγχολική γραφή;
Ο Λαπαθιώτης έχει πολύ έντονο το στοιχείο της απώλειας. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό στην κατάληξη πολλών ποιημάτων του να ανατρέπει την αλήθεια που έχει «κατοχυρώσει», ξεγελώντας, έτσι, πικρά τον εαυτό του. Υπάρχουν ερωτηματικά στην ποίησή του, αινίγματα, η ακυρωμένη επιθυμία όπως στο Τραγούδι. Δεν γνωρίζω αν αυτά τα θέματα συνυφαίνονται με τη ματαιότητα που είναι λογικό να την ζει ή να την ζήσει ο καθένας μας κάποια στιγμή. Η μελαγχολική γραφή, όμως, μπορεί να προέρχεται από άλλες παραμέτρους της ζωής του. Πάντως, κανείς δεν καταλήγει στην αυτοκτονία χωρίς να έχει κοπεί κάπου.

Εσείς θρηνείτε για πράγματα; Για χαμένα ιδανικά;
Αν δε θρηνήσεις, δεν είσαι τίποτα. Μόνο έτσι μπορείς να σκαλίσεις την πέτρα της ψυχής σου. Με κινητοποιεί, όμως, αυτό που έχει περάσει, αλλά μπορεί να βρει και σήμερα την θέση του αν φυσήξεις την σκόνη από πάνω του και φέρεις ξανά στην επιφάνεια τις ποιότητές του. Ό,τι σβήνει δεν είναι απαραίτητο να τελειώσει. Όμως, το παρελθόν θέλει προσοχή, μπορεί να σε καταπιεί.

Είναι αυτή η εποχή που διανύουμε, μια εποχή συνειδητοποίησης και αλλαγής; Μια εποχή «θρήνου» των ιδανικών, των αξιών, αλλά και μια ευκαιρία για να «γεννηθούμε» ξανά;
Ως προς τον τόπο μας είναι σαφώς μια νέα εποχή. Ο κόσμος συνειδητοποιεί ότι έχει χάσει, και ίσως δια παντός, αυτό που είχε: άνεση, ευκολία, μια ζωή σχεδιασμένη πάνω σε αυτή την βάση. Στο μέτρο που το οικονομικό στοιχείο είχε απορροφήσει πλήρως την ζωή, τότε δεν μπορεί να υπάρξει συνειδητοποίηση παρά βίωμα της αλλαγής. Διότι χρειάζονται παράλληλα και άλλες κατευθύνσεις, δηλαδή πνευματικά ενδιαφέροντα και ιδανικά. Ο κόσμος, όμως, που είχε κατά νου ότι το χρήμα είναι κινητήρια δύναμη, ίσως νιώσει μέσα του αντιδραστικές και αναγεννητικές δυνάμεις που δεν τις είχε βιώσει στο παρελθόν. Για αυτή την νέα εποχή, έχουν δοθεί πολλές αφορμές από την Ελλάδα.

Όμως, η προσπάθεια να ενοχοποιήσεις έναν λαό για ό,τι συμβαίνει αυτή την στιγμή σε αυτόν, είναι ανήθικη. Διότι οι σχέσεις των λαών με τις θρησκείες τους, τις κουλτούρες τους, τις συνήθειές τους, τα πιστεύω τους, και με την παγκοσμιοποιημένη οικονομία τους, είναι τόσο περίπλοκες, που ενοχοποιώντας συστηματικά έναν λαό για κάτι ίσως συγκαλύπτεις κάποιον άλλον για κάτι άλλο. Επίσης, ο κόσμος δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πέρα από ένα πρώτο επίπεδο πληροφορίας αν δεν ερευνήσει, πράγμα δύσκολο και χρονοβόρο, με αποτέλεσμα να αποδέχεται εύκολα την ενοχοποίησή του.

Ο Λαπαθιώτης ήταν ομοφυλόφιλος και αν δεν κάνω λάθος, ήταν ανοιχτός με αυτό, κάτι προκλητικό για την εποχή του. Στη δική μας εποχή, πώς εισπράττετε την άρνηση ενός μεγάλου μέρους του κόσμου ως προς την ομοφυλοφιλία; Και ως προς το διαφορετικό, γενικότερα;
Η δική μου προσέγγιση βασίζεται στον άνθρωπο Λαπαθιώτη, στον συναισθηματικό του κόσμο. Το Τραγούδι, για παράδειγμα, είναι ένα τρυφερό ποίημα που θα μπορούσε να το είχε γράψει κάποια για κάποιον. Επέλεξα, όμως, αντρική φωνή, διότι το έγραψε κάποιος για κάποιον και ήθελα να το τονίσω αυτό. Και είναι τόσο συναισθηματικό και καθόλου σεξουαλικό. Αν και υπάρχει ποίημά του, που έχω μελοποιήσει, με πολύ ανοικτή την σεξουαλική του προτίμηση. Δυστυχώς, υπήρχε και υπάρχει προκατάληψη, έως και έχθρα προς την ομοφυλοφιλία και, εν γένει, στην διαφορετικότητα. Και όταν η διαφορετικότητα φτάνει να στοχοποιείται σε πολιτικό επίπεδο είναι πολύ επικίνδυνο. Ο καθένας πρέπει να ζει την ελευθερία του εαυτού του με ασφάλεια. Είμαι, όμως, πολύ επιφυλακτικός στην πρόθεση ή τάση να γίνεται μόδα ή lifestyle η όποια διαφορετικότητα. Άλλο η μόδα και άλλο η ουσιαστική διεκδίκηση δικαιωμάτων.

Μιλήστε μας για τον δίσκο, «Τον κήπο που εχάθη» και τους συνεργάτες σας.
Ο δίσκος (EP) έχει ως κεντρικό άξονα την ποίηση του Λαπαθιώτη. Περιλαμβάνει, όμως, και οργανική μουσική, που συνδέεται με την ατμόσφαιρα των ποιημάτων. Τα τραγούδια ερμηνεύει ο Αλέξανδρος Βαλκανάς, τον οποίον γνωρίζω εδώ και αρκετά χρόνια. Κάποια στιγμή ένιωσα ότι η φωνή του θα απέδιδε πολύ καλά δύο τραγούδια που είχα ήδη γράψει. Τα δοκιμάσαμε και αποφασίσαμε να τα ηχογραφήσουμε. Κάναμε πολλές πρόβες για καιρό, με βιβλιοφιλικές συζητήσεις στα διαλείμματα, καθότι ο Αλέξανδρος είναι φιλόλογος, ώσπου τα «φέραμε» εκεί που θέλαμε. Υπήρχαν στοιχεία που γράφτηκαν για την φωνή του όπως και παρεμβάσεις του που ενσωματώθηκαν συνθετικά. Βοήθησε στο όλο εγχείρημα. Στα όργανα, πέρα από το πιάνο, συμπράττουν ο Sergiu Nastasa στο βιολί, ο Γιώργος Βεντουρής στο μπάσο, η Larysa Zhykhareva στο ακορντεόν, και τους ευχαριστώ θερμά.

Που θα βρούμε τη νέα σας δουλειά;
Ο δίσκος αποτελεί μία ιδιωτική παραγωγή που σε πρώτη φάση διανέμεται με το τεύχος 173 (Ιανουάριος-Μάρτιος) του λογοτεχνικού περιοδικού Οδός Πανός. Εντός του Μαρτίου θα διατίθεται, πλέον, σε διαδικτυακά καταστήματα.

Τα σχέδιά σας για το μέλλον;
Πέρα από την κυκλοφορία της «Υποβρύχιας Θέας» εντός του έτους, επεξεργάζομαι το υλικό για δύο δίσκους μεγάλης διάρκειας σε ποίηση Λαπαθιώτη. Στα σχέδια υπάρχει και συναυλιακή παρουσία.

Anastazios
https://www.youtube.com/channel/UCo-glRFo0LCtDGfMaFSWNbg

https://www.facebook.com/Anastazios-195786730473471/?fref=ts

entertainment.in.gr